| Brach Wilhelm (Ludzie) |
| |
Brach Wilhelm (28 V 1913 Pudłów = Pudlov, k.
Bogumina - 23 I 1959 Kraków).
Taternik z Zakopanego, czł. GOPR, mgr
inż. (studia na Politechn. Krak.), działacz PTT
i PTTK .
Taternictwo uprawiał gł. w 1934-47. Najlepsze wyniki
osiągnął w towarzystwie Zygmunta Wójcika i
Tadeusza Orłowskiego , uczestnicząc przy
tym w przejściu nowych dróg o dużych trudnościach. Jako inż. miał wybitne
zasługi przy budowie schronisk tur. w...
|
|
| brama i bramka (Nie okreslony) |
| |
brama i bramka . Termin topogr. bramka oznacza skalne zwężenie doliny lub
wąską przełączkę w grani. Słowo to występuje w nazwach tatrz., np. Dolina za
Bramką, Koperszadzka Bramka. Podobne znaczenie, zasadniczo dla formacji
szerszych lub wybitniejszych, ma słowo brama, np. Szklana Brama, Orawska Brama.
W Tatrach są też bramy skalne, wydrążające skałę na wylot i mające obramowanie
skalne z wszystkich stron, nawet od góry, np. »Żeleźniakowa...
|
|
| Bramką, Dolina za (Doliny) |
| |
Bramką, Dolina za .
Dolina za Bramką jest ozdobiona licznymi skałkami dolomitowymi , nieraz o fantastycznych
kształtach. Tworzą one nie tylko turniczki i grzebienie na zboczach, ale schodzą też do dna
doliny, tworząc jej trzy zwężenia nazywane bramkami , skąd wzięła się nazwa doliny. Dolina
za Bramką, której wylot znajduje się przy Drodze pod Reglami na pd.-wsch. od Krzeptówek , jest pop. celem
przechadzek.
|
|
| Bramki, Potok zza (Woda) |
| |
Bramki, Potok zza .
|
|
| Brandobur Jozef (Ludzie) |
| |
Brandobur Jozef (19 VII 1908 Smižany k. Nowej Wsi
Spiskiej - 30 VIII 1976 Bratysława).
Słow. turysta i taternik , nauczyciel
gimnaz. w Nowej Wsi Spiskiej 1933-44 (prowadził wycieczki szkolne także w Tatry ), potem red. w radiu koszyckim 1945-51
i bratysł. wydawnictwie "Slovenský spisovatel" 1951-68, publicysta, tłumacz (z
literatury franc. i pol.). Uczestnik Słow. Powstania Nar.
Uprawiał taternictwo i brał udział w wielu pierwszych...
|
|
| Branicki Bogdan (Ludzie) |
| |
Branicki Bogdan . Poeta.
W 1929-32 ogłaszał w czasopismach wiersze o
tematyce sport., m.in. z cyklu Skocznie narciarskie
, np. Krokiew
|
|
| Brański Wojciech (Ludzie) |
| |
Brański Wojciech (ur. ? Warszawa).
Taternik od 1957, alpinista od 1962,
elektronik, pracownik nauk. Uczestnik wypraw w Alpy, Kaukaz, Pamir (wejście na 3
siedmiotysięczniki), góry Mongolii (pierwsze wejścia na trudne szczyty),
Himalaje (w 1974, I wejście na Kangbachen 7902 m). Współautor książki
Kangbachen zdobyty (Wa. 1977).
|
|
| Braun Stanisław (Ludzie) |
| |
Braun Stanisław (? Łódź - VIII 1942 Warszawa, od
odłamka bomby lotn.).
Taternik , student medycyny UW. Rozwinął
żywą działalność tatern. w 1935-39, dokonując np. z Tadeuszem Orłowskim w lipcu 1939 II wejścia na
Galerię Gankową drogą Stanisławskiego i I
wejścia prawą częścią pd. ściany Hrubej Turni
. W
1941-42 pomagał przy wydawaniu pierwszych numerów konspiracyjnego "Tat.",...
|
|
| Brchel L'uboš (Ludzie) |
| |
Brchel Luboš . Słow. narciarz, turysta, taternik i fotograf tatrz.
Jest
autorem lub współautorem albumów tatrz.: Bielou stopou (Br. 1959,
tematyka narc.), Tatranské plesá (Br. 1961), Malá a Velká Studená
dolina (Br. 1962), Tatry v panorámach (Ma. 1985). Pisywał do
czasopism na tematy narciarskie.
|
|
| Brdarowa Dzwonnica (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Brdarowa Dzwonnica ; Końcowe, niepozorne
pd.-zach. wzniesienie Brdarowych Grap (1859, 1824 i 1720 m), tj. rozłożystego
szczytu w pd.-zach. grani Wielkiej Kopy
Koprowej , między Doliną Koprowicą a Szpanią Doliną.
B.D. stanowi podrzędny obiekt topogr., ale jest tematem
ballady Daniela Bacháta
: Brdárova zvonica v Tatrách ("Dunaj" I, 1874).
|
|
| Bredeczky (Bredetzky) Samuel (Ludzie) |
| |
Bredeczky (Bredetzky) Samuel (18 III 1772
Chminianske Jakubovany, dawniej Nemecké Jakubovany, k. Preszowa - 20 VI 1812
Lwów).
Niem. teolog, pedagog i pisarz. Młodość spędził w Lubicy na Spiszu , studiował w Jenie, nauczycielem był w
Sopronie i Wiedniu. Następnie od 1805 był seniorem i kaznodzieją gmin ewang.
Krakowa i Podgórza, a w 1806-12 superintendentem ewang. Galicji i Bukowiny i
zarazem pastorem we Lwowie.
Wcześnie...
|
|
| brekcja (Nie okreslony) |
| |
brekcja , inaczej druzgot. Skała, najczęściej osadowa, utworzona z
ostrokrawędzistych okruchów różnych skał lub minerałów, zlepionych razem
rozmaitego rodzaju spoiwem (lepiszczem), np. krzemionką, węglanem wapnia. W
Tatrach spotyka się dolomity reglowe stanowiące typową b., np. skały w Dolinie
za Bramką, skałki w Kominach Strążyskiej Doliny.
|
|
| Brestowa (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
"Brestowa"; Przystanek autobusowy na Stefkowskiej Polanie w Zuberskiej Kotlinie , przy wejściu do Muzeum Wsi Orawskiej .
|
|
| Brestowa Jaskinia (Jaskinie) |
| |
Brestowa Jaskinia (także Stefkówka)
Największa jaskinia słowackich Tatr
Zachodnich . Długość ok. 1450 m. Otwór jaskini jest na pd.-zach. od
leśniczówki Brestowa i Brestowej Polany , koło wylotu Wolarskiej Doliny i Doliny Mącznicy . Jaskinia Stefkówka jest
systemem korytarzy, których część wypełniona jest całkiem wodą. Leży ona na
trasie ok. 700 m długości podziemnego przepływu Zimnej Wody Orawskiej....
|
|
| Brestowa Kopa (Szczyty) |
| |
Brestowa Kopa lub po prostu Brestowa;
W zach. grani B.K., biegnącej łukiem do Jałowieckiej Palenicy , znajdują się kolejno
dwa drugorzędne wzniesienia: Mała Brestowa Kopa (1902 m) i »Zuberski Wierch (1752
m).
|
|
| Brestowa Polana (Hala - Polana) |
| |
Brestowa Polana lub po prostu Brestowa;
Stoi tu leśniczówka zwana Brestowa (Brestová, horáreň Brestová). Stąd ku pn.
odchodzi znakowana ścieżka do Błotnej Doliny
.
|
|
| Breuer Johann (Ludzie) |
| |
Breuer Johann (1876 Nowa Leśna - 9 VIII 1924 w
Tatrach).
Wybitny spiskoniem. przewodnik tatrz. W 1892-1911 uczestniczył w szeregu
pierwszych wejść, m.in. na niezdobyte poprzednio szczyty i turnie : Pośrednia Kończysta (w 1904), Stwolska Turnia (1904), Smoczy Szczyt (1905), Złomiska Turnia (1907), Szarpane Turnie (1907), a także w pierwszych
przejściach nowych dróg, np.: pn. ścianą Staroleśnego Szczytu (1899), Batyżowiecką Granią (1907),...
|
|
| Breyer Tadeusz (Ludzie) |
| |
Breyer Tadeusz (15 X 1874 Mielec - 15 V 1952
Warszawa).
Rzeźbiarz, medalier, pedagog. Studia w krak. SSP (1894-98) i we Florencji. W
1911-52 z przerwami prof. w warsz. SSP i ASP. Jest autorem medalionu z
popiersiem Eduarda Jelinka, umieszczonego pod tablicą pamiątkową tegoż w Strążyskiej Dolinie . Tablicę odsłonięto w
1897, medalion 27 VII 1899.
|
|
| Breyne Johann Philipp (Ludzie) |
| |
Breyne Johann Philipp lub Breynius Johannes
Philippus (5 VIII 1680 Gdańsk - 12 XII 1764 tamże).
Gdański lekarz (uniw. w Lejdzie, dr 1702), botanik i zoolog, autor wielu prac
nauk., czł. Royal Society w Londynie, od 1715 czł. Academia Caesareo-Leopoldina
Carolina Naturae Curiosorum w Halle. Pochodził z rodziny brabanckiej, osiadłej w
Gdańsku. Dużo podróżował po Europie i miał liczne kontakty naukowe.
Pisał w 1719 o tatrz. oleju...
|
|
| Briedoň Vojtech (Ludzie) |
| |
Briedoň Vojtech (5 IV 1916 Zwoleń - 17 XI 1967
Bratysława).
Słow. klimatolog, pracownik Inst. Hydrometeor. w Bratysławie (1941-67), autor
prac nauk. z dziedziny klimatologii, m.in. o opadach i śniegowej pokrywie na
Słowacji.
Prace jego w znacznej mierze dotyczą Tatr i Podtatrza , np.: Snehové pomery
povodia Oravskej priehrady z vodohospodárskeho hladiska ("Vodohosp. Čas."
1956, nr 4), Snehové pomery Vysokých...
|
|
| Brixen Karl Anton (Ludzie) |
| |
Brixen Karl Anton (9 XII 1755 Padwa - 7 III 1803
Wiedeń).
Austr. geograf, geodeta, oficer armii austr., uczestnik prac nad mapą
Węgier.
W 1788 był w Tatrach
i zwiedził wtedy Szczyrbskie Jezioro
(nazywa je Zeleno plesso lub Grüner See), a dnia 17 VII 1788 w towarzystwie
jakiegoś inż. komitatowego, dwóch żołnierzy i kilku koziarzy jako przewodników
dokonał z Ważca wejścia koło zarzuconych
już kopalni złota na wierzchołek...
|
|
| Brnčal Albert (Ludzie) |
| |
Brnčal Albert (2 III 1919 Tomaszowce Spiskie - 1
VIII 1950 w Tatrach).
Słow. turysta i taternik , nauczyciel,
uczestnik Słow. Powstania Nar.
Już w latach szkolnych poznał Tatry i w środowisku JAMESu wyrósł na dobrego taternika; np. w 1946
dokonał I wejścia środk. filarem wsch. ściany Lodowego Szczytu
. Był b. czynnym i zasłużonym działaczem przy organizowaniu turystyki i
taternictwa na Słowacji w...
|
|
| brodaczka (Nie okreslony) |
| |
brodaczka (Usnea). Porost nadrzewny, dawniej dość często spotykany
w Tatrach, zwł. w lesie górnoreglowym; odznacza się szarozieloną plechą w formie
długich cienkich gałązek, zwisających niby pęki nici lub długie, czasem nawet po
kilka metrów brody (stąd nazwa).
W Tatrach było kilka gatunków b., najczęściej żyły one na świerkach (nie są
szkodliwe dla drzewa), ale już od dłuższego czasu tak brodaczki jak i in.
porostów...
|
|
| Brodkiewicz-Spławińska Zofia (Ludzie) |
| |
Brodkiewicz-Spławińska Zofia (1941 Tarnobrzeg).
Plastyczka (architektura wnętrz, tkanina artyst., malarstwo, grafika),
narciarka.
Od dzieciństwa zamieszkała w Zakopanem (tu matura 1959), zawodniczka narc.
(Start i AZS Zakopane) w konkurencjach alp., kilkakrotna mistrzyni Polski.
Studia w Krakowie: Wydz. Architektury Wnętrz (1966) i Wydz. Tkaniny Artyst. ASP
(1970). W 1967 uzyskała w konkursie I miejsce za projekt Muzeum Sportów...
|
|
| Bromowicz Zbigniew (Ludzie) |
| |
Bromowicz Zbigniew (23 IX 1905 Kraków - 18 I 1980
Katowice, poch. w Zakopanem).
Nauczyciel (UJ, matematyka, fizyka, astronomia, 1935), przez rok obserwator w
obserwatorium astron. UJ na Lubomirze k. Myślenic, poza tym nauczyciel szkół
średnich (matematyk) aż do 1970, turysta, narciarz, taternik . W czasie II wojny świat. uczestnik
ruchu oporu pod okupacją niem. na terenie Sądecczyzny: tajne nauczanie,
kolportaż prasy podziemnej, pomoc w...
|
|
| Broniewski Władysław (Ludzie) |
| |
Broniewski Władysław (17 XII 1897 Płock - 10 II 1962
Warszawa).
Poeta (m.in. liryka rewol.), publicysta, krytyk lit. i działacz lewicowy. W
latach międzywoj. z zamiłowaniem uprawiał w Tatrach turystykę (letnią i narc.), m.in. w
towarzystwie Władysława Wolskiego . Należał
do częstych bywalców "Gospody Włóczęgów " w
Zakopanem.
Pisał o Tatrach w swym pamiętniku, którego fragmenty zostały po raz pierwszy
opublikowane pt....
|
|
| Bronikowski Stanisław (Ludzie) |
| |
Bronikowski Stanisław (10 II 1895 Chotów, pow.
Ostrów Wielkopolski - 25 IX 1917 w Tatrach, poch. w Zakopanem).
Turysta i taternik , od 1914 mieszkający
w Zakopanem . Taternictwo uprawiał gł. z Rafałem Malczewskim ; w 1916 przeszli oni
m.in. Grań Wideł i pd. ścianę Ostrego Szczytu
, dokonali też I wejścia pn.-wsch. grzędą Wielkiej Buczynowej Turni . W 1917 przy próbie
wejścia pd. ścianą Zamarłej Turni z
Malczewskim, prowadzący B....
|
|
| Broński Bolesław (Ludzie) |
| |
Broński Bolesław (ok. 1914), syn » Kazimierza Brońskiego .
Narciarz, taternik , lekarz. Do
gimnazjum chodził w Zakopanem (matura w
1933). W 1927-32 wspinał się w Tatrach Pol
., gł. z Tadeuszem Brzozą , Józefem
Obrochtą-Kabikiem i Janem Sawickim , ale
także ze Stanisławem Motyką i W.H. Paryskim .
Szusując na nartach wąskim Żlebem Daniela (między Doliną ku Dziurze a Spadowcem ) zawadził o drzewo i doznał
skomplikowanego...
|
|
| Broński Kazimierz (Ludzie) |
| |
Broński Kazimierz (12 III 1875 Kozieniec - 8 III
1943 Zakopane).
W latach 1930. prowadził w Zakopanem w
Dworcu Tatrz . restaurację, która była
ulubionym miejscem spotkań przyjezdnych i zakop. intelektualistów, turystów i
taterników. Powstał tam » Institutum
Bronscianum Zakopanense , tak nazwany od nazwiska owego
restauratora.
|
|
| Bröske Katherine (Ludzie) |
| |
Bröske Katherine lub Käthe (zm. 5 II 1929 Wrocław).
Niem. alpinistka i najwybitniejsza taterniczka w pierwszych latach XX w., żona
taternika » Maksymiliana Bröske . Po Tatrach
chodziła w 1902-07.
Już w 1902 (z mężem i przewodnikami) dokonała I wejścia
na Małą Pośrednią Grań . Wśród jej wypraw
tatrz. najważniejsze w dziejach taternictwa to I wejście na Żabiego Konia w 1905 (z Simonem Häberleinem , pd. ścianą) i I...
|
|
