Komarnicki Gyula (22 II 1885 Budapeszt - 27 VIII 1975
tamże), syn polskiego inżyniera, ktory osiadł na Węgrzech, ale sam już Węgier.
Jeden z najwybitniejszych taterników ,
autor węg. i niem. przewodników po Tatrach
, z wykształcenia prawnik (dr), w 1928-34 nacz. dyr. Węg. Kolei Państw., w
1934-44 generalny dyr. Węg. Tow. Żeglugi Rzecznej i Morskiej (Magyar Folyam és
Tengerhajózási Részvénytarsulat).
W 1906-14 należał do czołowych taterników; taternictwo
uprawiał do 1937, a turystykę w Tatrach jeszcze w 1968. Wspinał się sporo z
bratem Romanem (też wybitnym taternikiem),
a ponadto z wieloma taternikami węg., niem. i pol., m.in. z Januszem Chmielowskim , Romanem Kordysem , Mariuszem Zaruskim i Mieczysławem Świerzem
.
Dokonał w Tatrach wielu pierwszych przejść, które
należały do najważniejszych w owych latach silnego rozwoju taternictwa, jak
pn.-zach. ścianą Mnicha (w 1908), pn.
ścianą Jaworowego Szczytu (1908), pn.-zach.
ścianą Zadniego Gierlachu (1909), pn.-wsch.
ścianą Żłobistego Szczytu (1911), pn.
ścianą Małego Jaworowego Szczytu (1911),
pd. ścianą Batyżowieckiego Szczytu (1912)
oraz największą ścianą tatrz.: pn. ścianą Małego Kiezmarskiego Szczytu
(1912).
Z bratem Romanem podjął w 1909 pierwszy atak na pd.
ścianę Zamarłej Turni i wtedy przeszli trzy
czwarte tego urwiska. Chodził też po Tatrach zimą, np. I wejścia zim. na Mały Durny Szczyt (w 1910), na Ostry Szczyt (1911), na Zadni Gierlach
(1913).
K. był jednym z najaktywniejszych działaczy i pierwszym
prezesem Budapeszt. Akademickiego Tow. Tur. (Budapesti Egyetemi Turista
Egyesület, BETE), założonego na jesieni 1908 i będącego wówczas jedyną węg.
organizacją tatern. (odpowiednik STTT). K. był też współzałożycielem i jednym z
redaktorów czasopism "Turistaság és Alpinizmus
" oraz "Turistik und Alpinismus
".
Od 1907 ogłaszał liczne artykuły o różnorodnej tematyce
tatern. w czasopismach wyżej wymienionych oraz w "Turisták Lapja ", "Jahrb. UKV", "Oester.
Alpenztg", "Die Karpathen " i in., a także
w czasopismach pol.: w "Pamiętniku TT
"
(Na Jaworowej Grani 1910) i zwł. w "Taterniku " (liczne artykuły, opisy i
notatki od 1907 do 1956), np. Na Szarpanej Turni ("Tat." 1908, nr 6),
Północna ściana Małego Jaworowego (tamże 1912, nr 1), Najmniej znana
ubocz Krywania (tamże 1948, nr 3-4).
Ta obfita twórczość pisarska to wspomnienia z wycieczek,
tatern. opisy nowych dróg, różne sprawozdania, recenzje, wspomnienia pośmiertne
(m.in. o Mieczysławie Karłowiczu
), szczegółowe opracowania topogr.-tatern. jak: Das Trümmertal
("Jahrb. UKV" 1910 i 1911, współautor Jenő Serényi ), Rywociny ("Tat."
1913, nr 3), A Gántcsoport ("Turisták Lapja" 1914, nr 1). Pisał też o
dziejach BETE: A BETE multja a Magas Tátrában (tamże 1942).
B. ważną pozycję w piśmiennictwie tatrz. zajmuje jego szczegółowy kilkutomowy
przewodnik tatern., który miał kilka wydań węg.: A Magas Tátra
hegymászókalauza (Bp. 1914, 1917, 1926), oraz wydanie niem.: Die Hohe
Tatra, Hochgebirgsführer (Bp. 1918). W latach 1914-1925 był to najlepszy
przewodnik tatern.; służył również i taternikom pol., zwł. wydanie niemieckie.
Ponadto K. chętnie dostarczał materiałów do licznych przewodników in. autorów
(węg., niem., pol. i słow.), i to w okresie od 1912 aż do lat ostatnich.
Pośmiertnie ukazał się jeszcze jego przewodnik A Magas-Tátra hegyvilága
(hegymászó- és turistakalauz) (Bp.1978, w jednym grubym tomie i wyd. 2 w 7
tomikach, Bp. 1985, red. Henrik Bucsek), ale był to już przewodnik selekcyjny,
nie dążący do kompletu wiadomości o drogach taternickich.
Trzeba również podkreślić, że publikacjami swymi (zwł.
przewodnikami) K. przyczynił się wybitnie do uporządkowania i ustalenia
nazewnictwa węg. i niem. w Tatrach Wys
., a także do uściślenia wiedzy o szczegółowej topografii tatrz.
Pewną rolę odegrała tu też mapa, której był współautorem: Die Hohe Tatra,
Vysoké Tatry 1:50 000 (Budapest, Késmárk 1924, wydana przez "Turistaság és
Alpinizmus").
K. od 1908 utrzymywał zawsze jak najserdeczniejsze
stosunki z taternikami pol., przyjeżdżał do Polski z prelekcjami (w 1931 i
1968), a w czasie II wojny świat. pomagał licznym Polakom (nie tylko
taternikom), którzy znaleźli się w trudnych warunkach na Węgrzech. Był członkiem
hon. STPTT (od 1931), Klubu Wys . i PZA , a także spiskiego Karpathenvereinu
.
