Fedorowicz Józef , powszechnie znany jako Pimek lub
Halny Wiatr (27 XI 1893 Lipowo k. Mińska - 17 XI 1963 Zakopane, poch. na starym
cment.). Zakop. meteorolog i artysta.
Studia meteor. odbył w Ufie, gdzie też w 1914 rozpoczął
pracę w biurze meteorologicznym. W 1921 przyjechał z ZSRR do Polski, a w
kwietniu 1922 został kier. stacji meteor. w
Zakopanem
i pracował na tym stanowisku ponad 40 lat, aż
do śmierci.
Zakopiańską stację meteor. III rzędu rozwinął w stację I
rzędu, rozszerzając znacznie zakres prowadzonych tam obserwacji, m.in.
zapoczątkował pierwsze na Podhalu i w Tatrach stałe pomiary promieniowania
słonecznego (w 1924 i 1934-38) i in. Był współorganizatorem sieci stacji meteor.
na Podhalu i w Tatrach Pol ., m.in. przy
schroniskach tatrz., i kierował ich działalnością. W Zakopanem w specjalnych
gablotach ogłaszał codzienne biuletyny pogodowe i prognozy. W 1924 współpracował
przy organizowaniu i wydawaniu komunikatów śniegowych dla narciarzy. Udzielał
informacji i zestawów danych meteor. licznym naukowcom, zajmującym się
zagadnieniami klimatu tatrz
.
W okresie międzywoj. pisał często w czasopismach o zakop. i tatrz. klimacie,
np. Badania klimatu tatrzańskiego ("Gaz. Zakop." 1923, nr 48),
Optyczne zjawiska atmosfery ("Głos Zakop." 1923, nr 4). Ogłaszał też
omówienia tygodniowego lub miesięcznego przebiegu pogody, a ponadto omówienia
całoroczne, które ukazywały się również w postaci odbitek: Wyniki spostrzeżeń
meteorologicznych stacji zakopiańskiej w roku 1923 (Kr. 1924) i dalsze.
Pisał też o historii i stanie badań swojej placówki, np. 50-lecie Stacji
Meteorologicznej w Zakopanem ("Wierchy " 1926, "Wiad. Meteor." 1926) oraz
wsp. ze Zdzisławem Skibińskim O promieniowaniu pozafiołkowym w Zakopanem
("Pol. Gaz. Lek." 1938).
W okresie okupacji F. kontynuował obserwacje, wprawdzie
w ograniczonym zakresie, ale bez przerwy, a przy końcu tego okresu uratował
większość przyrządów meteor. od grabieży przez okupanta, zapewniając dzięki temu
ciągłość obserwacji meteor. w Zakopanem.Po wojnie znowu stał się
współorganizatorem sieci stacji meteor. w Tatrach Pol. i na Podhalu, m.in. w
1948 wsp. z Władysławem Milatą - stacji na
Gąsienicowej Hali
, teraz na wyższym poziomie nauk. niż
dawniej. Na dalej prowadzonej przez siebie i rozwijanej stacji zakop. F.
przeszkolił w meteorologii licznych studentów i obserwatorów. Ogłosił w tym
okresie kilka artykułów, m.in. najcenniejszy dla dziejów swej placówki: Kilka
słów o Stacji Meteorologicznej w Zakopanem ("Gaz. Obserw. PIHM" 1958, nr 3).
Przygotowywał monografię Klimat Zakopanego, ale nie zdążył już tego
zrealizować.
F. brał także żywy udział w artyst. życiu Zakopanego,
m.in. w 1925-27 jako aktor w miejscowym Teatrze Formistycznym, stworzonym przez
Stanisława Ignacego Witkiewicza i in.
Również malował (pejzaże tatrz.) i rzeźbił. Przyjaźnił się m.in. z S.I.
Witkiewiczem (który namalował kilkanaście portretów F.), Rafałem Malczewskim , Karolem Szymanowskim , Kornelem Makuszyńskim , Juliuszem Zborowskim , Akeksandrem Schiele
(z którym chodził na wycieczki w Tatry), ze skrzypaczką
Ireną Dubiską i z wieloma in., ale był przyjaźnie nastawiony właściwie do
wszystkich napotykanych ludzi. Był też ogólnie lubiany i szanowany, i przez
wiele lat stanowił jedną z najbardziej charakterystycznych postaci
Zakopanego.
