E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Klemensiewicz Zygmunt Aleksander

 
  Kategoria: 
Ludzie 

  opis  
  forum (0)  

Klemensiewicz Zygmunt Aleksander (24 IV 1886 Kraków - 25 III 1963 Gliwice, poch. w Krakowie).

Taternik , alpinista, narciarz wysokogórski, wybitny fizyk i fizykochemik, prof. politechn. we Lwowie (1920-39), Londynie (1947-51) i Gliwicach (1956-60). Autor licznych prac z dziedziny fizykochemii, elektrochemii, termodynamiki i fizyki jądrowej. W 1892-1940 mieszkał z przerwami we Lwowie, potem przez Kazachstan (1940-42), Iran (1942-43) i Egipt (1943-44) dostał się do Anglii (1944-56) a w 1956 wrócił do Polski.

Po Tatrach chodził od 1901 do 1961, w tym 1905-34 jako taternik odkrywający nowe drogi. Rozpoczął swe taternictwo z przewodnikami (1901-05), ale usamodzielnił się i w 1905-14 należał do czołowych taterników, dokonując licznych nowych przejść najczęściej w towarzystwie Romana Kordysa i Jerzego Maślanki , a także Aleksandra Znamięckiego i in.

Uczestniczył w pierwszych w ogóle wejściach na Zadni Kościelec (w 1905), Hrubą Turnię (1906), Wsch. Szczyt Wideł (1906), Niebieską Turnię  (1907), Wielką Zbójnicką Turnię (1907) i in. Wśród jego nowych dróg były: Grań Kościelca (w 1905 i 1906), Basztowa Przełęcz  od wsch. (1905), Batyżowiecki Szczyt pn. ścianą (1906), Krywań od pn. (1906), Żabi Koń graniami (1907), Niżnie Rysy  pn.-zach. ścianą (1919), Widły pd. i pn. ścianą (1926); wszystkie te przejścia zaliczono do najlepszych w owych latach.

Ponadto zajął wybitną pozycję w taternictwie zim. pierwszymi wejściami w 1909 na Granaty Wielickie , Batyżowiecki Szczyt i Żłobisty Szczyt . Był też jednym z pionierów (od 1906) turystyki zim. i narciarstwa wysokogórskiego w Polsce, ale gł. w Karpatach Wschodnich.

K. był także jednym z najaktywniejszych alpinistów pol. Po Alpach chodził wielokrotnie od 1908 do 1955, w lecie i zimą. Wejść szczytowych w górach Iranu dokonywał w 1942-43, m.in. na Elburs. Po górach bryt. chodził w 1944-48. W 1955 był w Pirenejach.

Przez wiele lat K. należał do przodujących działaczy w pol. taternictwie i narciarstwie. Już w 1904 razem z R. Kordysem i J. Maślanką założył » Kółko Taterników (Klub Himalaja) . Do Sekcji Tur. TT został przyjęty już w 1906 i od tegoż roku był w jej zarządzie, w 1909-11 jako prezes. Był członkiem komitetu redakc. "Taternika " od początku jego istnienia (1907-11), a redaktorem w 1911-12. Należał w 1907 do założycieli Karp. Tow. Narciarzy i był jego wieloletnim działaczem (prezesem w 1919-39). Był też długoletnim wiceprezesem Pol. Związku Narc . (1922-39).

W Anglii w 1947 był jednym z inicjatorów założenia tam » Polskiego Klubu Wysokogórskiego . Również w 1947 wsp. ze Stanisławem K. Zarembą założył w Wielkiej Brytanii filię » Institutum Bronscianum Zakopanense .

K. rozpoczął fotografowanie w 1903, w Tatrach w 1904 i wkrótce stał się jednym z najlepszych fotografów tatrz. (i w ogóle karpackich). W pierwszych latach sporo zdjęć wykonał wsp. z R. Kordysem i Maksymilianem Dudrykiem , podpisując je D.K.K. (od inicjałów ich nazwisk). Zdjęcia górskie K. (lub spółki D.K.K.) były reprodukowane od 1908 w "Taterniku" i "Pamiętniku TT ", a potem także w in. czasopismach (np. w "Ziemi" i "Wierchach "), także zagranicznych, i w różnych dziełach zbior., m.in. były tam pierwsze dobre zdjęcia ze wspinaczek w Tatrach. Zdjęcia tatrz. K. były też reprodukowane na pocztówkach (od 1907) i w albumach fot., były pokazywane na wystawach fotografii górskiej.

Pisarstwo górskie K. obejmuje okres 1907-39, dotyczy głównie Tatr i Karpat Wsch., a tematycznie taternictwa i narciarstwa. Najczęściej pisywał do "Taternika". Z Tatr, oprócz licznych fachowych opisów swych nowych dróg tatern., artykułów sprawozdawczych oraz recenzji (nieraz z wnikliwymi uwagami o zasadniczych sprawach), ogłaszał wspomnienia, np. Wycieczka na Żabiego Konia ("Pam. TT" 1907), Eine Gratwanderung ("Jahrb. UKV." 1907, wycieczka na Widły), Zimowa wycieczka ("Tat." 1909, nr 4), Czarny Szczyt (tamże 1911, nr 3), W Dolomitach (tamże 20, 1935-36, nr 6, z Alp, ale także o Tatrach).

Różnych spraw tatern. dotyczą takie artykuły jak: Pięć lat turystyki tatrzańskiej w cyfrach ("Tat." 1907, nr 4), Wypadki w Tatrach (tamże 1908, nr 5), Społeczna wartość taternictwa (tamże 1912, nr 6), O drogach i problemach tatrzańskich (tamże 1913, nr 2), Kilka uwag o współczesnem taternictwie ("Świat" 1913, dod. "Turysta Polski" nr 3), Tatry w lecie 1919 roku ("Wychowanie Fizyczne" 1920, także o turystyce). Ogólny charakter ma jego duży artykuł Taternictwo w encyklopedii Świat i Życie (t. 4, 1936). Pisał też wspomnienia o taternikach: Marjan Smoluchowski ("Tat." 1915-1921 i "Kosmos" 1958, ser. B, t. 4), Ś.p. Roman Kordys jako turysta i narciarz ("Kur. Lwow." z 6 I 1935). Jako jeden z pierwszych pisał o kulturze tur. oraz o stosunku turystów i taterników do ochrony przyrody tatrz.: Także w ważnej sprawie ("Tat." 1907, nr 4), Ochrona Tatr (tamże 1911, nr 6). Zabierał też głos o nazwach geogr.: W sprawie nomenklatury tatrzańskiej (tamże 1910, nr 4, wsp. z R. Kordysem i Januszem Chmielowskim ).

O terenach narc. w Tatrach Pol. pisał w węg. roczniku "A Magyar Síklub Évkönyve" (1909). Dużo też pisał o Karpatach Wsch., jest autorem kilku przewodników (także narc.) po tych górach, i cennego szkicu 30 lat pracy K.T.N. ("Turysta w Polsce" 1937, nr 3-4). Specjalną pozycję w piśmiennictwie tatern. i w ogóle tatrzańskim zajmuje jego książka Zasady taternictwa (Lw.1913 i przedruk fototyp.: Gliwice 1981), pierwszy pol. podręcznik taternictwa. Oprócz spraw czysto taternickich (teren, technika, sprzęt, ideologia itd.) uwzględnia on w szerszym aspekcie dzieje poznawania Tatr, piśmiennictwo, kulturę i etykę tur., ochronę przyrody tatrz., fotografowanie w górach. Pierwsze wydanie (1913) było wybitnym dziełem i na najwyższym poziomie ówczesnej wiedzy tatern., natomiast drugie wydanie (pt. Turystyka wysokogórska, Wa.1937) już nie nadążało za szybkim rozwojem taternictwa, chociaż wiele rozdziałów tego podręcznika ma trwałą wartość.

Zasługi K. w rozwoju pol. taternictwa i narciarstwa zostały ocenione i uczczone członkostwem hon. Sekcji Tur. PTT (1928, potem Klubu Wys .) i Karp. Tow. Narciarzy, a pamięć o jego zasługach zarówno górskich, jak nauk. i pedag. jest utrwalona od 1977 w nazwie: Oddział Uczelniany PTTK im. Zygmunta Klemensiewicza przy Politechnice Śląskiej w Gliwicach.



Literatura:
Walery Goetel: Zygmunta Klemensiewicza życie w górach. "Wierchy" 33, 1964, s. 254-256. - Józef Nyka: "Zasady taternictwa" z perspektywy półwiecza . "Tat." 1964, nr 1-2. - Stanisław K. Zaremba: Wspomnienie o Zygmuncie Klemensiewiczu . "Tat." 1966, nr 1-2. - "PSB" 12, 1966-67 (Stanisław Brzozowski i Józef Szpilecki).



KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024