zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300 |
|
| nawigacja: Z-ne.pl » Portal Zakopiański |
|
|
 |
| |
Przeglądasz dział: T
ilość pozycji w dziale: 198 |
Zmień dział na:
|
|
|
| Tablic Bohuslav (Nie okreslony) |
| |
Tablic Bohuslav (5 IX 1769 České Brezovo - 23 I 1832 Kostolné Moravce, obecnie Hontianske Moravce). Słow. poeta, tłumacz i historyk literatury słow., piszący po czes.; ewang. pastor.
Wydał antologię starej poezji słow. Slowensstj werssowcy (Slovenšti veršovci) w dwóch tomikach (Uherská Skalica 1805, Wacow 1809); w drugim umieścił (w tłum. czes.) dwa anonim. wiersze słow. o zbójnikach: Jakub Surowec...
|
|
| Tajbrowa Turnia (Nie okreslony) |
| |
Tajbrowa Turnia. S. Wsch. wierzchołek » Staroleśnego Szczytu, z
jego czterech wierzchołków drugi co do wysokości, kilka m niższy od najwyższego,
tj. Klimkowej Turni. Nazwą T.T. upamiętniony jest jeden z czołowych przewodników
tatrz. na przełomie XIX i XX w., »Jan Bachleda-Tajber, uczestnik I wejścia na
dwa najwyższe wierzchołki Staroleśnego Szczytu w 1892.
|
|
| Talewska Józefa (Nie okreslony) |
| |
Talewska Józefawięcej |
 |
|
|
| Talewski Roman (Nie okreslony) |
| |
Talewski Roman (23 III 1908 Kraków - 16 I 1994 Zakopane). Lekarz (UJ 1933, dr 1937, dr hab. 1973), dyr. sanatoriów zakop., historyk medycyny.
W zakop. sanatorium "Warszawianka" był asystentem 1936-37 i ordynatorem 1937-39. Jako lekarz wojsk. uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939.
Od 1945 był w Zakopanem nacz. lekarzem w sanatorium wojsk. 1945-47, dyr. w sanatorium "Odrodzenie" 1948-51, dyr. Sanatorium Nauczycielskiego...
|
|
| taniec ludowy (Nie okreslony) |
| |
taniec ludowy. W literaturze nieraz twierdzono, że podh. taniec lud.
zrodził się wśród pasterzy w Tatrach. Jest to jednak tylko bezpodstawny domysł,
sprzeczny ze znanymi faktami o rozwoju tańca lud. zarówno na Podtatrzu Pol. i
Słow., jak i gdzie indziej w Karpatach.
Z pism podróżników i badaczy wiadomo, że taniec lud. był uprawiany od dawna
po wsiach w związku z różnymi zwyczajami i obrzędami (zwł. weselami), które były
praktykowane...
|
|
| taras (Terminologia) |
| |
W tatern. terminologii topogr. jest to poziome lub
mało strome, dość obszerne i na ogół płaskie miejsce na zboczu, na ścianie górskiej, w dolinie itd.; zdrobn.: tarasik.
Synonimem słowa taras jest terasa, ale w taternictwie ten ostatni termin
wyszedł już z użycia. Inne synonimy, stosowane w Tatrach: płaśń, płaśnia,
płasienka, platforma, także (zwł. w
dolinie) rówień, równia oraz (w ścianie
górskiej) galeria.
|
|
| Tarnowiec (Nie okreslony) |
| |
Tarnowiec (570 m) lub Tarnowiec Liptowski; Liptovský Trnovec, dawniej
Trnovec; Tarnóc. S. Wieś leżąca 5 km na pn.-zach. od Mikułasza Lipt.,
jedna z najstarszych na Liptowie, notowana już w 1283. Mieszk. 614 w 1980. W
dawnych czasach było tu rozwinięte pasterstwo, ale nie wiadomo, czy wieś ta
miała jakieś związki z Tarnowiecką Doliną w Tatrach.
|
|
| Tarnowiecka Dolina (Nie okreslony) |
| |
Tarnowiecka Dolina lub Dolina Tarnowiec; Trnovec,
Trnovska dolina. S. Dolina po pd. stronie Tatr Zach., wcięta w pd. stoki
Barańca (2184 m) i zbiegająca ku pd. (ujście 896 m). Zach. ograniczeniem T.D.
jest pd. grań Barańca z Gołym Wierchem (1722, 1715 m, Holý vrch), a wsch.
ograniczeniem jest pd.-wsch. grań Barańca aż po Mały Baraniec i tegoż pd.-zach.
grań.
T.D. w swej dolnej połowie tworzy trudny do...
|
|
| Tarnowieczanka (Nie okreslony) |
| |
Tarnowieczanka lub Tarnowiec; Trnovečanka, Trnovčianka, Trnovec.
S. Potok powstający na pd. stokach Barańca (2184 m) w Tatrach Zach. na
wysokości ok. 1950 m i płynący Tarnowiecką Doliną ku pd. W jej dolnej wąskiej
części tworzy dwa wodospady: Wyżni Kotlik (ok. 1150 m) i Niżni Kotlik (ok. 1050
m). Po opuszczeniu, na wys. 896 m, Tarnowieckiej Doliny i Tatr, T. płynie na pd.
przez wieś Jakubowiany, a potem na pd.-zach. i pod wsią...
|
|
| Tarnowski Władysław (Nie okreslony) |
| |
Tarnowski Władysław (4 VI 1836 Wróblowice=więcej |
|
|
|
| tartaki (Nie okreslony) |
| |
tartaki. Na Podtatrzu (m.in. na Podhalu) było dawniej o wiele więcej t.
niż obecnie, w samym Zakopanem było kilka. W głębi Tatr był t. wodny Homolacsów
w Starych Kościeliskach, zbudowany w latach 1860-tych, potem rozebrany. Na
skraju Tatr znajdował się t. wodny przy Łysej Polanie i t. parowy na Zazadniej,
oba zbudowane w latach 1870. przez Ludwika Eichborna i oba rozebrane w latach
1890. przez Władysława Zamoyskiego; oba te t. były połączone...
|
|
| Tatar (Nie okreslony) |
| |
Tatar (ród). Nazwisko Tatar wśród mieszkańców Podhala zanotowano już w
1634 w Klikuszowej i w ciągu nast. stu lat także w Suchem, Białym Dunajcu,
Maruszynie, Zębie, Szaflarach i Zakopanem (w 1723), w 1848 w Kościelisku, potem
również w in. wsiach, np. w Poroninie. Osiedla o nazwie Tatary istnieją od dawna
w Zakopanem i w Białym Dunajcu (tamże Tatarski Potok).
O pochodzeniu tego nazwiska (pierwotnie może przezwiska) nic konkretnego nie...
|
|
| Tatar Jędrzej Bartków (Nie okreslony) |
| |
Tatar Jędrzej Bartków (1862 Zakopane - po 1932 tamże?). Przewodnik
tatrz., klasy III w 1900, klasy II od 1909.
|
|
| Tatar Józef (Nie okreslony) |
| |
Tatar Józef (1864 Zakopane - po 1922 tamże), brat przewodnika tatrz. » Szymona T. młodszego. Przewodnik tatrz., gajowy. Przewodnikiem tatrz. klasy II był już w 1891, a klasy I od 1900 i był czynny co najmniej do 1922. Od 1893 był nieraz przewodnikiem Janusza Chmielowskiego i uczestniczył w jego pierwszych wejściach (czasem wsp. z Klimkiem Bachledą), np. w 1897 nową drogą od zach. na Przełęcz koło Drąga, a w 1898 w I wejściu na Poślednią Turnię i I...
|
|
| Tatar Józef Bartków (Nie okreslony) |
| |
Tatar Józef Bartków (1882 Zakopane - 1935 tamże?). Przewodnik tatrz.,
klasy III od 1907, czynny jeszcze w 1933.
|
|
| Tatar Szymon młodszy (Nie okreslony) |
| |
Tatar Szymon młodszy (1854 Zakopane - 1917 tamże?), bratanek przewodnika
tatrz. Szymona Tatara starszego, a syn Jana Tatara. Przewodnik tatrz. (już w
1886 klasy I) i ratownik tatrz. Uczestniczył razem ze swym stryjem w wycieczkach
tatrz. Tytusa Chałubińskiego i był przewodnikiem Władysława Kulczyńskiego sen.
podczas I wejścia od pn.-wsch. (tzw. później Żlebem Kulczyńskiego) na Kozi
Wierch w 1893. Tatry poznawał zapewne także jako myśliwy...
|
|
| Tatar Szymon starszy (Nie okreslony) |
| |
Tatar Szymon starszy, znany też jako Szymek Czarny (1828 Zakopane - 13 VI
1913 tamże, poch. na nowym cment.). Jeden z najsłynniejszych przewodników tatrz.
Jego stryjem był Szymon Tatar-Myśliwiec, a szwagrem przewodnik Maciej Sieczka.
Podobnie jak jego rówieśnicy, Sieczka i Jędrzej Wala starszy, T. poznał Tatry
jako zapalony kłusownik. Potem zasłynął jako jeden z najlepszych znawców Tatr i
stał się jednym z gł. przewodników ks....
|
|
| Tatar Tomasz (Nie okreslony) |
| |
Tatar Tomasz (Tomek), przydomki: Myśliwiec, Polowac, Ropsic (ok. 1810?
Zakopane - ok. 1880? tamże), stryj przewodnika tatrz., Szymona Tatara starszego.
Słynny myśliwy i zbójnik.
Aby uniknąć służby w wojsku austr. (wówczas wieloletniej) ok. 1835 uciekł w
Tatry Orawskie i stał się zbójnikiem. Miał schronienia, gdzie mieszkał samotnie
w lecie i zimą. Według jednej wersji były to jaskinie pod Rohaczami i Osobitą,
pod tzw. Kuchnią;...
|
|
| Tatar Władysław (Nie okreslony) |
| |
Tatar Władysław (11 IX 1915 Zakopane - 31 I 1986 tamże, poch. na starym
cment.), syn Józefa Tatara, przewodnika tatrz. Mgr inż. architekt.Po skończeniu
w 1934 zakop. Państw. Szkoły Przem. Drzewn. pracował od 1935 jako cieśla w
Zakopanem i na Podhalu. W 1944-45 był żołnierzem AK (Zakopane, Podhale, Babia
Góra).Po wojnie studiował architekturę na Politechn. Krak., uzyskując dyplom w
1955, a następnie pracował na Podhalu, głównie w Zakopanem,...
|
|
| Tatarka Vladimír (Nie okreslony) |
| |
Tatarka Vladimír (13 III 1945 Bańska Bystrzyca=Banská Bystrica). Słow. taternik, alpinista, ratownik górski, przewodnik tatrz., narciarz, instruktor taternictwa.
Taternictwo uprawiał od 1961 przechodząc wiele nowych dróg o wielkich trudnościach w lecie i w zimie. Wspinał się też w Alpach (1969 i 1987). W 1972-84 uczestniczył w licznych wyprawach w Kaukaz, Hindukusz, Pamir i Himalaje dokonując w tych górach również...
|
|
| Tatarzy (Nie okreslony) |
| |
Tatarzy. W czasie trzech najazdów tatarskich na Polskę w XIII w. (1241,
1259-60 i 1287-88) jedynie podczas trzeciego dotarli Tatarzy na Podhale. Były to
oddziały armii Nogaja, które od pn. (spod Krakowa) przybyły na pn. Podhale,
spaliły Nowy Targ, skąd udały się na wschód. Wiadomość, jakoby Tatarzy byli na
Podhalu także w 1241 niszcząc wtedy klasztor Cystersów w Ludźmierzu i paląc po
raz pierwszy Nowy Targ, jest zapewne błędna....
|
|
| taternicki sprzęt (Nie okreslony) |
| |
taternicki sprzęt. W taternictwie (i alpinizmie) używa się w znacznej
części tego samego sprzętu (przyborów), co w turystyce i narciarstwie, ale
nieraz są to albo in. modele (typy), lepiej przystosowane do potrzeb taterników
(np. » haki do butów, » karple, » łyże, namioty, » narty, » plecak, » śpiwór),
albo też zastosowanie tego sprzętu jest inne (» kijki narciarskie). Podobnie
jest z ubiorem (np. anoraki, kaski, obuwie). Specjalnie...
|
|
| taternictwo (Terminologia) |
| |
Jest to przechodzenie trudniej dostępnych partii
Tatr, zwykle przy zastosowaniu specjalnych umiejętności (z zakresu wspinaczki
wysokogórskiej) i odpowiedniego sprzętu (lina, haki, raki, czekan itd.).
Ogólnikowo można powiedzieć, że t. jest uprawianiem trudniejszych wycieczek
wspinaczkowych, podczas gdy turystyka górska obejmuje wycieczki niewspinaczkowe
i tylko najłatwiejsze wspinaczki.
W in. wysokich górach (poza Tatrami) odpowiednikiem t....
|
|
| taternictwo jaskiniowe (Terminologia) |
| |
taternictwo jaskiniowe i in. formy zwiedzania jaskiń. Już w b.
odległych czasach jaskinie poza Tatrami (np. na Liptowie, a nawet w samych
Tatrach, jak Dupnica od początków n.e. do średniowiecza) służyły ludziom za
miejsce zamieszkania lub chwilowego schronienia; potem (również w Tatrach)
przyciągały poszukiwaczy skarbów, kruszców lub mleka wapiennego jako leku,
następnie badaczy nauk. (obecnie zwanych speleologami) i...
|
|
| taternictwo kobiece (Terminologia) |
| |
Okres do ok. 1900.
Dzieje taternictwa i turystyki tatrz. są przez długi czas ściśle z sobą
związane, ale nawet w ich wspólnej historii, poza pionierską wyprawą Beaty
Łaskiej do Kiezmarskiej Doliny w 1565, o udziale kobiet w wycieczkach tatrz. nic
nie wiadomo aż do 1807; odtąd zaczynają się pojawiać wiadomości o uczestnictwie
kobiet w wycieczkach do dolin tatrz., a od 1841 również na wysokie, ale łatwo
dostępne szczyty...
|
|
| taternictwo narciarskie (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Taterniczek (Nie okreslony) |
| |
"Taterniczek". Czasopismo tatern. (zrazu powielane, od 1980 drukowane),
wydawane w Krakowie nieregularnie (od jednego do trzech numerów rocznie) przez
Koło Krakowskie Klubu Wys., a potem przez Klub Wysokogórski Kraków, a w 1991
przez Wydawnictwo Lewiatan.. Ukazały się w 1963-75: nry 1-22, w 1980-81: nry
23-25, w 1983-91: nry 26-39. Większość tekstów dotyczy taternictwa i pol.
alpinizmu.
Redaktorzy: Jerzy Potocki (do nru 10 w 1966), Ewa...
|
|
| taternik (Terminologia) |
| |
Człowiek uprawiający » taternictwo; rodzaj żeński:
taterniczka. Poprawny przymiotnik od słowa taternik: taternicki (a
nie: taterniczy). Wyraz taternik oznacza więc alpinistę, ale jedynie
takiego, który uprawia alpinizm w Tatrach. Każdy taternik jest też wspinaczem,
natomiast wspinacz jest taternikiem tylko wtedy, gdy wspina się w Tatrach. Słowo
taternik zostało wprowadzone do piśmiennictwa przez Tytusa Chałubińskiego...
|
|
| Taternik (Nie okreslony) |
| |
"Taternik". Pol. czasopismo tatern. i alpin., ukazujące się od 1907 i
zachowujące wciąż ten sam tytuł i zasadniczy charakter. Jest to najstarsze z
aktualnie wychodzących w Polsce czasopism sport., a wśród wszystkich obecnych
pol. czasopism "Taternik" jest jednym z najstarszych. Ponadto w ciągu ponad 90
lat trwania tego czasopisma zdarzały się tylko nieliczne przerwy, zawsze
spowodowane jedynie zewn. siłą wyższą, jak I wojna świat. lub brak...
|
|
| Taternik Łódzki (Nie okreslony) |
| |
"Taternik Łódzki". Czasopismo tatern. wydawane na powielaczu przez Sekcję
Łódzką Klubu Wysokogórskiego PTTK w 1953 (4 numery). Zajmowało się głównie
wspinaczkami w skałkach Jury Krakowsko-Wieluńskiej, ale również taternictwem.
Red: Henryk Nadziakiewicz (pomysłodawca), Władysław Manduk i Andrzej
Wilczkowski.
Lit. - "Tat." 1959, nr 2-3 (Andrzej Grzybkowski).
|
|
|
