| Pacanovský Milan (Nie okreslony) |
| |
Pacanovský Milan (27 XI 1925 Lubické Kúpele, Spisz - 1982). Słow. inż.
leśnik (Wyższa Szkoła Leśna w Bratysławie i Koszycach), wybitny działacz ochrony
przyrody na Słowacji, zwł. w dziedzinie kompleksowego planowania, organizacji i
działalności parków nar. i in. terenów chronionych.
Był współautorem projektów parków nar. w Pieninach i Tatrach Niżnich. Od 1957
do śmierci był b. aktywnym członkiem rady TANAPu. Kierował zespołem,...
|
|
| Pach Adam (Nie okreslony) |
| |
Pach Adam (8 XII 1907 Kasina Wielka, pow. limanowski - 5 VII 1980
Zakopane, poch. na starym cment.). Wybitny podh. pisarz lud., jeden z
najlepszych podh. gawędziarzy, działacz społ. i kult. (m.in. w Związku
Podhalan), rzeźbiarz amator (rzeźbił w drzewie), z zawodu stolarz (1923-29),
potem sanitariusz i kontroler sanitarny w zakop. służbie zdrowia (1929-72).
Jego matka Zofia była góralką, córką brata » Sabały, Jędrzeja Krzeptowskiego;...
|
|
| Pachoł (Nie okreslony) |
| |
Pachoł (2153, 2166 m), Pachola, Pacholec; Pachola. S. Wybitny
szczyt w gł. grani Tatr Zach., w grupie Rohaczy, bezpośrednio na pn.-zach. od
Banówki. Wznosi się nad Zuberską Doliną i Jałowiecką Doliną.
|
|
| Pacl Juraj (Nie okreslony) |
| |
Pacl Juraj (13 XI 1926 Horaždovice, okres Klatovy, Czechy). Geograf,
hydrolog (uniw. w Bratysławie 1949, dr), w 1959-65 pracownik Stacji Nauk. TANAPu
w Tatrz. Łomnicy, od 1966 pracownik Inst. Hydrologii i Hydrauliki SAV w
Bratysławie, działacz ochrony przyrody, wieloletni czł. rady TANAPu, speleolog i
działacz słow. organizacji speleol., turysta i krajoznawca, od 1952
współpracownik, a od 1958 czł. rady redakc. czasopisma "Krásy Slovenska"....
|
|
| Paclová Libuše (Nie okreslony) |
| |
Paclová Libuše, z domu Odložilíková (1928 Poprad), żona » J. Pacla.
Botaniczka (dr), działaczka ochrony przyrody, taterniczka i ratowniczka górska
(czł. HS). Pracowała w Muzeum Tatrz. w Popradzie 1953-57 i w Muzeum TANAPu w
Tatrz. Łomnicy 1958-67, a od 1967 przy katedrze geobotaniki na uniw. w
Bratysławie.
Od 1953 prowadziła stałe i systematyczne badania bot. w Tatrach uczestnicząc
w 1954 w zespołowych badaniach kompleksowych w...
|
|
| Paczkowski Andrzej (Nie okreslony) |
| |
Paczkowski Andrzej (1 X 1938 Krasnystaw). Historyk (UW 1960, dr 1966), od
1980 pracownik Inst. Hist. PAN, taternik i alpinista. Autor licznych publikacji
z historii prasy polskiej i nowszej historii polskiej.
Wspinał się w Tatrach w lecie i zimą, również na drogach najtrudniejszych, a
ponadto w Alpach 1963 i 1973, w Ałtaju Mongolskim 1975 i w Pamirze 1977. Czł. ZG
Klubu Wysokogórskiego od 1960, prezes Pol. Zw. Alpinizmu 1974-95.Autor wielu...
|
|
| Paderewski Ignacy Jan (Nie okreslony) |
| |
Paderewski Ignacy Jan (6, nie 18, XI 1860 Kuryłówka, Podole - 29 VI 1941
Nowy Jork, poch. w Waszyngtonie na cment. zasłużonych Arlington). Słynny
pianista, kompozytor, polityk i działacz społeczny. W 1919 premier i minister
spraw zagranicznych.
Za namową Tytusa Chałubińskiego bywał w Zakopanem i w Tatrach od 1883, a w
sierpniu 1884 razem z Chałubińskim, Janem Kleczyńskim i Bartkiem Obrochtą odbył
kilkudniową wyprawę po wsiach podh. w...
|
|
| Pagaczewski Stanisław (Nie okreslony) |
| |
Pagaczewski Stanisław (9 VII 1916 Kraków - 7 VI 1984 tamże). Prozaik i
poeta, publicysta; studiował filologię na UJ 1946. Autor wielu książek dla
dzieci i młodzieży oraz licznych artykułów i książek krajoznawczych. Działacz
PTK i PTTK.
Znaczna część jego różnorodnej twórczości związana jest z Ziemią Krakowską, z
Beskidami (m.in. Gorce i Pieniny), także z Tatrami i Podtatrzem. Wśród jego
licznych niewielkich przewodników są...
|
|
| pająki (Nie okreslony) |
| |
pająki (Aranei ), rząd gromady pajęczaków (Arachnoidea ).
Łatwo je odróżnić od owadów, gdyż mają cztery pary nóg, nie trzy pary jak owady.
Wiele gatunków to pospolite, znane i z niżu, np. krzyżak (Araneus diadematus
), dochodzący w piętro kosodrzewiny.Natomiast wyłącznie w Tatrach żyją
cztery endemity: Xysticus alpicola ,
Leptyphantes varians , Acartauchenius longus
|
|
| Pajdušáková-Mrkosová L'udmila (Nie okreslony) |
| |
Pajdušáková-Mrkosová Ludmila (29 VI 1916 Radošovce, okres Senica - 6 X
1979 Wyżnie Hagi), od ok. 1950 żona » Antonína Mrkosa. Słow. astronomka (uniw. w
Bratysławie 1950, dr), w 1936-44 nauczycielka w szkołach średnich, w 1944-58
pracowała w Obserwatorium Astron. przy Łomnickim Stawie, a w 1958-79 była dyr.
Instytutu Astron. SAV w Tatrz. Łomnicy. Jej badania dotyczyły głównie Słońca i
aktywności słonecznej; w 1946-53 odkryła też 5...
|
|
| Pajęcza Dolina (Nie okreslony) |
| |
Pajęcza Dolina (ok. 950-1300 m); Pavúčia dolina; Pavucijatälchen, Pavučia
Tal; Pavucija-völgy. S. Częściowo zalesiona, dość wąska dolina, która
spod Pawłowej Polany (u pd. podnóża Krywania) ciągnie się ku pd.; płynie nią »
Pajęczy Potok. W poprzek P.D. przechodzi Niżni Podkrywański Chodnik i trochę
poniżej niego szosa, która biegnie od Szczyrbskiego Jeziora do
Podbańskiej.
|
|
| Pajęczy Potok (Nie okreslony) |
| |
Pajęczy Potok (ok. 1300-900 m); Pavúčí potok; - ; Pavucija-patak.
S. Potok (często suchy) płynący spod Pawłowej Polany ku pd., Pajęczą
Doliną.
|
|
| palenica (Nie okreslony) |
| |
palenica. Miejsce, gdzie las lub kosodrzewina zostały przypadkowo lub
celowo wypalone. Jako nazwa geogr., Palenica, występuje dość często w Tatrach i
na Podtatrzu (Podhale, Spisz, Liptów, Orawa), ale również na znacznie szerszym
obszarze Karpat Zach. i ku zach. aż po Morawy, a więc na terenie gwar
łemkowskich, pol., słow. i morawskich, co najmniej od XVII w. Najczęściej
oznacza polanę, las, wzgórze, zbocze. Niektórzy badacze sądzili, że nazwa...
|
|
| Palenica Jałowiecka (Nie okreslony) |
| |
Palenica Jałowiecka (1574, 1576 m) lub krótko Palenica; Pálenica.
S. Szeroka przełęcz w gł. grani Tatr Zach., między Siwym Wierchem a
Brestową Kopą (1934 m). Stanowi dogodne przejście z Zuberca i Zuberskiej Kotliny
do Jałowieckiej Doliny. Dawniej prowadził przez nią szlak kupiecki (pieszy) z
Orawy na Liptów.
|
|
| Palenica Lendacka (Nie okreslony) |
| |
Palenica Lendacka (1172, 1174 m); Lendacka Pálenica. S. Wysokie
wzgórze na pn.-wsch. od Tatrz. Kotliny. P.L. należy do Magury Spiskiej i od Tatr
jest oddzielona Doliną Kotliny, ale budowę geol. ma taką samą jak sąsiadująca z
nią część Tatr Bielskich.
|
|
| Palenica Pańszczykowa (Nie okreslony) |
| |
Palenica Pańszczykowa lub Palenice Pańszczykowe, albo po prostu Palenica
lub Palenice, a w literaturze i na starszych mapach często mylnie Capówka lub
Palenica Capowska. P. Są tu dwie sąsiadujące z sobą polany przy szosie
wiodącej z Zakopanego przez Jaszczurówkę do Morskiego Oka, 10,3 km od
Zakopanego, między Capowskim Lasem a Suchą Wodą Gąsienicową.Niżnia Palenica
Pańszczykowa (ok. 920-940 m) leży po obu stronach szosy, tuż na...
|
|
| Palider Jan (Nie okreslony) |
| |
Palider Jan (17 X 1938 Murzasichle). Zakop. działacz tur., ratownik
górski, przewodnik tatrz. Pochodzi z rodziny góralskiej, w której kilkoro
rodzeństwa uzyskało wyższe wykształcenie. W młodych latach pomagał rodzicom w
gospodarstwie rolnym i był juhasem (na Sołtysich Kopach). Liceum dla pracujących
ukończył w 1965, a w 1978 zaoczne studia magisterskie (organizacja i obsługa
ruchu tur.) na krak. AWF.
W 1965-69 pracował w schronisku PTTK...
|
|
| Palkovics (Palkovič) Dezső (Nie okreslony) |
| |
Palkovics (Palkovič) Dezső. Ok. 1929-39 pracował w Zbójnickim Schronisku
("Trupiarni") w Staroleśnej Dolinie. Był inwalidą (jedna ręka sparaliżowana).
Wśród turystów i taterników różnej narodowości (także polskiej) był szeroko
znany i ogólnie lubiany, a w piśmiennictwie pol. i słow. nieraz wspominany.
Lit. - Jerzy Młodziejowski: Noc nad turniami. "Ilustracja Pol." 1933,
nr 29.
|
|
| Palmowska Krystyna (Nie okreslony) |
| |
Palmowska Krystyna (11 XI 1948 Warszawa). Taterniczka i alpinistka, dr
inż. elektronik, czł. Klubu Wysokogórskiego Warszawa.
Taternictwo uprawiała przeważnie w zespołach kobiecych, od 1969 zwykle z Anną
Czerwińską, przechodząc drogi należące do najtrudniejszych w Tatrach, np. na
ścianach Kazalnicy Mięguszowieckiej i Małego Młynarza, a także podobne drogi
zimą. W Alpach wspinała się w 1974, 1977 i 1978, dokonując z Czerwińską m.in....
|
|
| Pałczyński Edward (Nie okreslony) |
| |
Pałczyński Edward (22 II 1922 Łódź). Reżyser filmowy (studia w Państw.
Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi 1952), poeta, w czasie II wojny świat. członek
AK. Od 1953 pracował w łódzkiej Wytwórni Filmów Oświat. (reż. i scenarzysta),
realizując liczne filmy dokumentalne i oświat. o różnorodnej tematyce, m.in.
filmy tur., narc., przyr., etnogr., biogr., historyczne.
Z Tatrami i Podhalem wiążą się jego filmy: Narty, gips, Zakopane...
|
|
| Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (Nie okreslony) |
| |
"Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego" ("Pam. PTT"). Rocznik
wydawany od 1992 (tom 1) w Krakowie przez nowe Polskie Towarzystwo Tatrzańskie.
Redaktorzy: Adam Liberak i Barbara Morawska-Nowak. Urozmaicona tematyka związana
z Tatrami i in. górami, z Zakopanem, z dawnym i obecnym PTT. W 1998 ukazał się
tom 7.
Zob. też: "Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego".
|
|
| Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego (Nie okreslony) |
| |
"Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego" ("Pam. TT"). Rocznik ukazujący się
w Krakowie w 1876-1920 (38 tomów), jedna z podstawowych publikacji periodycznych
w literaturze tatrz. Członkowie TT otrzymywali "Pam. TT" wraz z dodatkami
bezpłatnie.
Oprócz sprawozdań TT, jego oddziałów, komisji i sekcji, w roczniku tym
drukowano opisy wspomnieniowe z wycieczek górskich, prace lit., nauk.,
pop.-nauk. i in., i to z obszaru całych Karpat, a wyjątkowo z...
|
|
| Panejko - Pankiewicz Ewa (Ludzie) |
| |
Panejko - Pankiewicz Ewa (1951). Taterniczka, alpinistka, himalaistka; mgr chemii (Uniwersytet Wrocławski). Od 1978 r. zam. w
Łodzi.
Zaczęła się wspinać w Tatrach w 1969 r. Chodziła głównie w zespołach
kobiecych. Najlepsze osiągnięcia w Tatrach :1 zimowe
przejście filara Kazalnicy i 1 kobiece przejście Kazalnicy Mięg. drogą
Heinricha-Chrobaka.
W Alpach najlepsze osiągnięcia w...
|
|
| Panek Kazimierz (Nie okreslony) |
| |
Panek Kazimierz (15 II 1873 Oświęcim - 13 XI 1935 Bydgoszcz). Taternik i
narciarz, lekarz medycyny (UJ, dr 1897) i weterynarii (lwow. Akad. Med. Weteryn.
1906), prof. Akad. Med. Weteryn. we Lwowie 1906-20, potem kier. Zakładu Higieny
Zwierząt najpierw przy Inst. Nauk.-Rolnym w Bydgoszczy 1920-27, a następnie przy
Inst. Nauk. Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach 1927-35. Działacz "Sokoła" (od
ok. 1900) i skautingu pol. (od 1911).Taternictwo uprawiał od...
|
|
| Panfil Józef (Nie okreslony) |
| |
Panfil Józef (25 XII 1934 - 28 XII 1959 w Tatrach). Taternik (od 1954) i
alpinista (Alpy 1959), asystent na Politechn. Wrocł. Od 1956 latem i zimą
wspinał się gł. z » Jerzym Biedermanem i razem zginęli w lawinie.
Lit. - "Tat." 1960, nr 2.
|
|
| Pankiewicz Krzysztof (Nie okreslony) |
| |
Pankiewicz Krzysztof (29 IX 1951 Łódź). Taternik, alpinista, inż. chemik,
dr farmacji. Wspinał się w Tatrach od 1971. Miał wybitne osiągnięcia w
przechodzeniu w lecie i zimie nowych dróg o wielkich trudnościach, np. na
ścianach Małego Młynarza (1973), Kotła Kazalnicy (1973), Kazalnicy
Mięguszowieckiej (1974), Młynarczyka (1975), Mnicha (1988). We wrześniu 1989 z
Piotrem Panufnikiem w ciągu 24 godz. przeszedł kolejno cztery drogi na...
|
|
| Panorama Tatr (Nie okreslony) |
| |
Panorama Tatr, zwana też panoramą lub obrazem Tatry. Pomysł
namalowania olbrzymiej Panoramy Tatr wysunął dr Henryk Lgocki, prawnik z
Krakowa, w czerwcu 1894 podczas wycieczki do Kościeliskiej Doliny w towarzystwie
malarzy Włodzimierza Tetmajera i Wincentego Wodzinowskiego; współinicjatorem,
wraz z Lgockim, miał też być lwow. adwokat dr Steczkowski.
Realizatorem pomysłu został Lgocki, a gł. twórcami Panoramy Tatr
|
|
| panoramy (Nie okreslony) |
| |
panoramy, tj. widoki albo całego łańcucha Tatr, albo dużych jego
odcinków.
Panoramy malowane i rysowane.
Najstarsza p. Tatr (i zarazem najstarsze malowidło przedstawiające Tatry)
znajduje się na ścianie nawy starego kat. kościoła parafialnego w Popradzie: na
fresku nieznanego malarza z II poł. XV w. przedstawieni są Trzej Królowie i
Zmartwychwstanie na tle mało wyraźnej p. górskiej, być może Tatr.
W Muzeum Lipt. w...
|
|
| państwo (Nie okreslony) |
| |
państwo (łac. dominium ). Termin ten, znany też na szerszym
obszarze, często występuje w historii Tatr i Podtatrza na oznaczenie wielkich
posiadłości ziemskich, np. państwo niedzickie, państwo Szaflary, państwo
Zakopane; te trzy państwa obejmowały niegdyś duże połacie Tatr. Nazwa "Państwo
Szaflary" jeszcze w latach międzywoj. figurowała m.in. na tablicy przy mości w
Kuźnicach (potok Bystra był tu granicą między państwami Zakopane...
|
|
| Pańszczyca, Dolina (Nie okreslony) |
| |
Pańszczyca, Dolina. P. Stanowi odnogę Doliny Suchej Wody
Gąsienicowej, od której odgałęzia się poniżej Psiej Trawki i biegnie początkowo
wśród lasów ku pd.-wsch., a potem na pd. Dla turystów ma znaczenie jedynie
środk. i górna część doliny, otoczona długimi grzbietami Żółtej Turni (od zach.)
i Koszystej (od wsch.), a zamknięta u góry Buczynowymi Turniami i Granatami.
W środk. części doliny wśród lasów leży Polana...
|
|
