Alabastrowa Jaskinia (Jaskinie) |
|
Alabastrowa Jaskinia (1390 m), dawniej też
Lapisdurowa Jaskinia i Smocza Dziura; Alabastrová jaskyňa; Alabasterhöhle;
Alabástrombarlang.
Dług. wszystkich korytarzy ponad 300 m, głównego korytarza 212 m. Odwiedzana
już w pocz. XIX w., zapewne też wcześniej.
W II połowie XIX w. planowano jej udostępnienie; w 1875 wykonano prowadzący
do niej chodnik turystyczny. Po odkryciu Jaskini Bielskiej zaprzestano dalszych
prac. Dojście było...
|
|
Alberti Adam (Ludzie) |
|
Alberti Adam (14 IX 1904 Kraków - 7 IX 1971 tamże).
Narciarz, turysta, taternik, wieloletni działacz AZS, TTN, PZN (od 1926) i
PTTK.
Ok. 1960 prowadził schronisko PTTK na Turbaczu w Gorcach, potem pracował w
krak. Domu Turysty PTTK, w którym zorganizował izbę pamiątkową Kazimierza
Sosnowskiego. Pisywał często w czasopismach tur. i dziennikach na różne tematy,
także tatrzańskie.
|
|
Alberti Kazimiera (Ludzie) |
|
Alberti Kazimiera , z domu Szymańska (1898 Bolechów
- 28 V 1962 Bari, Włochy).
Poetka, powieściopisarka, tłumaczka. Od 1925 zamieszczała w
czasopismach wiersze tatrz. i artykuły na tematy zakop. i tatrz. (m.in. o Janie
Kasprowiczu), wydała osobno kilka zbiorów wierszy, m.in. Bunt lawin
(Wa.1927) i powieści: Tatry, narty, miłość (Wa.
1928) i in. Jej pierwszy mąż: » Stanisław Alberti. Od 1945 mieszkała we...
|
|
Alberti Stanisław (Ludzie) |
|
Alberti Stanisław (26 XI 1895 Kraków - ok. 1940
rozstrzelany przez okupanta niem.).
Prawnik, publicysta, tłumacz, starosta w Bielsku-Białej, pierwszy mąż
Kazimiery Alberti. Od 1925 ogłaszał w czasopismach artykuły na tematy zakop. i
tatrz., np. o zakop. teatrze Witkacego, o twórczości Jana Kasprowicza, o
malarstwie Rafała Malczewskiego, o sztuce ludowej. Tłumaczył współcz. powieści
czes. na język polski.
|
|
Albertyni (Organizacja) |
|
Albertyni , pełna nazwa: Zgromadzenie Braci
Albertynów III Zakonu św. Franciszka Serafickiego Posługujących Ubogim. Męski
zakon, założony w Krakowie 25 VIII 1888 przez brata Alberta (» Chmielowski Adam) w celu opieki nad
bezdomnymi biedakami i chorymi. Analogiczny zakon żeński założony 15 I 1891,
również w Krakowie, przez tegoż brata Alberta, to Albertynki, pełna nazwa:
Zgromadzenie Sióstr III Zakonu św. Franciszka Posługujących Ubogim...
|
|
Alchimowicz Kazimierz (Ludzie) |
|
Alchimowicz Kazimierz (20 XII 1840 Dziembrów, pow.
Lida - 31 XII 1916 Warszawa).
Malarz (studia u Wojciecha Gersona w Warszawie, w ASP w Monachium i w
Paryżu), uczestnik Powstania Styczniowego i zesłaniec syberyjski (do ok. 1869).
Malował obrazy hist. i rel. (np. Najśw. Maria Panna do kościoła w Zakopanem), sceny rodzajowe i pejzaże, także
pienińskie (np....
|
|
Aleksandrowicz Adolf (Ludzie) |
|
Aleksandrowicz Adolf (30 X 1811 Kraków - 29 IV 1875
tamże).
Farmaceuta (Uniw. Krak. 1833), aptekarz krak. i balneolog, adiunkt i doc.
Uniw. Krak. (1849).
Uczestniczył w przygotowaniach do Powstania Styczniowego i w 1863 był
naczelnikiem Krakowa, a następnie więziony dwa lata przez władze austriackie.
Od 1857 prowadził badania chem. nad źródłami mineralnymi w Małopolsce, w
Pieninach (Krościenko i Szczawnica), w Rabce,...
|
|
Aleksandrowicz Jerzy (Ludzie) |
|
Aleksandrowicz Jerzy , także Alexandrowicz (3 I 1819
Kumieciszki, pow. kalwaryjski, gub. augustowska - 13 I 1894 Warszawa).
Botanik (studia w Petersburgu 1843), od 1843 w Warszawie, tamże prof.
botaniki Akad. Medyko-Chirurgicznej 1860-61, Szkoły Głównej 1862-69 i UW
1869-78.
Przyjaźnił się z drem Tytusem Chałubińskim, wsp. z nim wydał Projekt do
słownictwa chemicznego (Wa.1853) i razem z nim odbył dwie lub trzy wycieczki...
|
|
Alexander Béla (Ludzie) |
|
Alexander Béla (30 V 1857 Kiezmark - 16 I 1916
Budapeszt, poch. w Kiezmarku). Spiskoniem. lekarz (uniw.
budapeszt. 1881), pionier rentgenologii na Węgrzech, poeta regionalny.
W 1882-1907 praktykował w Kiezmarku jako lekarz i tu już od 1896 zajmował się
rentgenologią. Był też sekr. spiskiego związku lekarzy i aptekarzy (Szepesmegyei
Orvos és Gyógyszerész Egylet) i redaktorem jego rocznika, ponadto zasłużonym
działaczem społ. swego...
|
|
Alexy Janko (Ludzie) |
|
Alexy Janko (25 I 1894 Mikułasz Lipt. - 22 IX 1970
Bratysława).
Słow. malarz i pisarz. Jego obrazy, mozaiki okienne i tkaniny dekoracyjne są
w znacznej części związane tematycznie z Tatrami, Orawą i zwł. Liptowem, a także
z legendarnym Janosikiem, zbójnictwem i dawnym pasterstwem. Obrazy jego znajdują
się m.in. w galerii im. P. Bohúňa w Mikułaszu Lipt.
|
|
Allergnädigst-privilegirte Anzeigen aus sämmtlich- (Wydawnictwo) |
|
"Allergnädigst-privilegirte Anzeigen aus sämmtlich-kaiserlich-königlichen
Erbländern" lub "Kaiserlich Königlich
allergnädigst privilegirte Anzeigen aus sämmtlichen kaiserl. königl.
Erbländern".
Czasopismo nauk. wydawane w 1771-76 w Wiedniu. W literaturze jest czasem
cytowane jako "Privilegirte Anzeigen" lub po prostu "Anzeigen", a także po łac.
jako "Ephemerides Vindobonenses". Anonimowy red.: » Daniel Tersztyánszky.
Założył to...
|
|
Almanach Tatrzański (Wydawnictwo) |
|
"Almanach Tatrzański" , podtytuł: Rocznik
tatrzaństwa 1894 95. Miał wychodzić co roku, ale ukazał się tylko raz, jako
ponad 200-stronicowa książka (Lw.1894). Red.: Ewan, tj. Jan Grzegorzewski. Rocznik ten
formalnie wyszedł nakładem dra J. Gażka (Jana Gaika ), ale finansował go
anonimowo dr Andrzej Chramiec.
Podobnie jak "Goniec Tatrzański", wydawnictwo to miało propagować ideę
"tatrzaństwa" » Grzegorzewskiego, w rzeczywistości...
|
|
Alpinar (Organizacja) |
|
"Alpinar" , Zakład Usług Wysokościowych. Utworzony
ok. 1985 we Wrocławiu przez taterników i alpinistów.
Jest to spółdzielnia wykonująca » wysokościowe usługi.
|
|
alpinaria (Nie okreslony) |
|
alpinaria , rzadziej skalinki lub alpinki. Ogrody z roślinami
wysokogórskimi lub tereny wydzielone na takie rośliny w ogrodach botanicznych.
Już w pocz. II poł. XVIII w. brat » Cyprian, kameduła z Czerwonego Klasztoru
w Pieninach, prowadził tam swój ogródek lekarsko-zielarski, gdzie prócz roślin
ogrodowych i pienińskich były zapewne także hodowane niektóre tatrzańskie.
Obecnie u stóp Tatr po ich pn. stronie jest kilka...
|
|
Alpinex (Organizacja) |
|
"Alpinex" . Spółdzielnia Pracy Usług Wysokościowych.
Utworzona XII 1981 przez taterników i alpinistów w Gdańsku. Ma oddziały w
Krakowie, Warszawie i Katowicach. Wykonuje » wysokościowe usługi w miejscach
trudno dostępnych (kominy fabryczne itd.). Remontowała też podpory kolei linowej
na Kasprowym Wierchu. Od 1983 była współorganizatorem kilku pol. wypraw alpin. w
Himalaje i Andy. Od 1984 dysponuje też ratownikami morskimi do akcji na...
|
|
alpiniada (Nie okreslony) |
|
alpiniada . Gromadna impreza tatern. lub alpin. w górach wysokich w
postaci obozu, którego uczestnicy mają do wykonania albo jedno zadanie (np.
wspólne wejście na jeden szczyt, ewent. różnymi drogami), albo szereg zadań (np.
wejścia w mniejszych zespołach na różne szczyty). Termin alpiniada jest
wzorowany na słowie olimpiada, ale sama impreza ma charakter nie zawodów sport.,
lecz raczej ćwiczeń w działaniach zespołowych jako przygotowanie do...
|
|
Alpiniste Complet (Wydawnictwo) |
|
"Alpiniste Complet"
Biuletyn wydawany w Katowicach i
Zabrzu w 1978-81 przez Akad. Klub Speleologii i Alpinizmu przy
RU SZSP Śląskiej Akad. Medycznej. Ukazały się: nr 1 w 1978, nr 2 we wrześniu
1979, nr 3 w 1981. Red.: Krzysztof Mazik. Tematyka: speleologia, taternictwo,
wspinaczka w skałkach, alpinizm, nawet turystyka (do Nepalu). Znaczna część
tekstów dotyczy Tatr.
|
|
Alt Jakob (Ludzie) |
|
Alt Jakob (27 IX 1789 Frankfurt nad Menem - 30 IX 1872
Wiedeń).
Niem. malarz i grafik osiadły w Wiedniu.
W pejzażach swoich zamiast modnych wtedy
elementów obcych wprowadził swojskie: pasterzy, pracujących rolników itp. Ok.
1840 odbył podróż po Podtatrzu i był w Tatrach. Na niektórych jego obrazach
występują Tatry jako tło. Tematami tych obrazów był Orawski Zamek, Stary
Smokowiec (z Łomnicą), Kiezmark (z...
|
|
Alt Rudolf (Ludzie) |
|
Alt Rudolf (28 VIII 1812 Wiedeń - 12 III 1905 tamże).
Austr. malarz i
grafik, uczeń i współpracownik ojca, » Jakuba Alta. W 1839 i 1840 był w
Małopolsce i z tego czasu pochodzi np. jego widok Nowego Targu na tle Tatr oraz
portret górala z Dzianisza. Barwne litografie, wykonane na podstawie oryginałów
A. lecz dość dowolnie pozmieniane przez rytownika, ukazały się w zeszycie
sądeckim wydawnictwa Das pittoreske...
|
|
Alth Alojzy (Ludzie) |
|
Alth Alojzy (2 VI 1819 Czerniowce - 4 XI 1886
Kraków).
Geolog i mineralog, działacz TT. Z wykształcenia prawnik (dr UL w 1841)
prowadził praktykę adwokacką (1848-76), ale od młodości zajmował się też
geologią, ogłaszając z tej dziedziny od 1840 ponad 40 prac naukowych. W 1862-86
był prof. mineralogii w Krakowie na UJ, od 1872 czł. nowopowstałej AU.
Badania geol. prowadził na dużym obszarze Karpat i Galicji, interesując się...
|
|