E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Podhale
 Regiony Podhala
   gm. Bukowina Tatrz.
   gm. Nowy Targ i Szaflary
   gm. Kościelisko
   gm. Poronin
   gm. Czarny Dunajec
   gm. Biały Dunajec
   gm. Zakopane
Warto odwiedzić
Wycieczki po Podhalu
 Folklor podhalański
   Gwara góralska
   Muzyka
   Taniec
   Zwyczaje
   Strój regionalny
    Śpiewnik góralski
   Budownictwo
   Sztuka
   Pasterstwo
   Oscypek
   Ciupaga
   Górale
   Kuchnia
   Legendy
   Owczarek podhalański
 Kultura i sztuka
   Muzyka
   Malarstwo
   Rzeźba
   Literatura
   Architektura
   Artyści
 Imprezy w regionie
 Aktywny wypoczynek
    Rowery
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Powiat Tatrzański
Aktualności
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański» Folklor podhalański» Górale

Górale

 

Górale - ludzie wywodzący swą podhalańską parantelę przynajmniej od początków XIX stulecia. Oni to najbardziej interesują przybyszów, ich folklor do dziś oddziałuje na polską kulturę i ich wpływ na dzieje Zakopanego był ogromny.

Mimo, że legendę Zakopanego stworzyli przybysze, oni też postarali się o wypełnienie jej treścią, mimo że rozwój stolicy tatrzańskiej odbywał się wśród wieloletnich utarczek między góralami a przybyszami - właśnie dzięki ludności podhalańskiej Zakopane jest tym, czym jest: nie tylko lepszym czy gorszym uzdrowiskiem, wczasowiskiem czy stacją sportów zimowych, lecz tak istotnym punktem na polskiej mapie kulturalnej. Jest to swojego rodzaju ewenement: czyż na rozwój Krynicy miała wpływ tamtejsza ludność łemkowska, czy pytano o zdanie Kaszubów, gdy tworzono sopocki kurort, czy wreszcie kultura górali Podtatrza słowackiego odbiła się na architekturze Smokowca czy Szczyrbskiego Jeziora? W Zakopanem miłość i niezgoda między góralami a przybyszami - jak w prawdziwym małżeństwie - przeplatały się codziennie, z dobrym skutkiem.

W XIX wieku wśród piszących o góralszczyźnie ścierały się dwa przeciwstawne poglądy: w pierwszej połowie stulecia, a nawet w czasach Chałubińskiego uważano górali polskich za szczep nader egzotyczny i wywodzono jego parantelę z dalekich stron, dorabiając nawet Podhalanom przodków aż w plemionach starożytnych Ariów, w przeważającej mierze zepchniętych z Europy na Półwysep Indyjski. Stąd też folklor góralski, jego przejawy zarówno materialne, jak i niematerialne omawiano również w aspekcie owej egzotyki. W latach dziewięćdziesiątych XIX stulecia zaś, po wkroczeniu na arenę zakopiańską Stanisława Witkiewicza i stworzonego przezeń "stylu zakopiańskiego", pojawił się pogląd zasadniczo odmienny: widziano w góralach potomków dawnych Piastów, którzy w niecce Podhala, odciętej przez wieki od obcych wpływów, przechowali pieczołowicie niemal wszystkie elementy kultury królewskiej, piastowskiej Polski. Zetknięcie z góralszczyzną i entuzjazm dla niej były dla zwolenników narodowej koncepcji stylu zakopiańskiego przejawem patriotyzmu, a sam pobyt w Zakopanem swego rodzaju manifestacją polskości.

Prawda, jak to często bywa, leży pośrodku: są górale plemieniem o czysto polskich korzeniach, które wszakże żyjąc na południowych kresach przejęło wiele naleciałości obcych, zarówno w gospodarce i kulturze materialnej, jak i w gwarze, muzyce, legendach.

Osadnictwo przyszło na teren Podhala w XII wieku z Małopolski. W 1234 r. powstała pierwsza parafia dla obszaru między Gorcami, a Tatrami - w Ludźmierzu. W ciągu wieków kultura materialna i duchowa osadników mocno się zmieniała, dostosowując się do warunków klimatycznych i geograficznych. Największy wpływ na ukształtowanie się tych elementów miały migracje wołoskie z XIV i XV wieku. Wołosi, co prawda, sami w Tatry nie dotarli w większej liczbie, lecz dotarła tu ich kultura i gospodarka, w której największe znaczenie miało migracyjne pasterstwo. Wielowiekowe sąsiedztwo z narodami słowackim i węgierskim wpłynęło także na ukształtowanie się polskiej góralszczyzny.




•  Ciekawy artykuł, ale   Zgłóś moderatorowi do usunięcia
 Wełcze      01:14 Śr, 16 Paz 2013
Ciekawy artykuł. Choć np. zdziwiło mnie to:
"są górale plemieniem o czysto polskich korzeniach"
"Wołosi, co prawda, sami w Tatry nie dotarli w większej liczbie"

Szczerze jak dla mnie to trochę wątpliwe - wiem jak wygladała kultura moich przodków (górale babiogórcy) w XIX wieku i powiem wam, że w większości nie były to wzory polskie, ba nawet nie słowiańskie. Poza tym, jeżeli nasi przodkowie byli Lachami, to dlaczego dawniej się uważało że "my" to nie-Lachy?

No i dlaczego rodowici górale tak róznili się wyglądem od Lachów?










Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024