E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Podhale
 Regiony Podhala
   gm. Bukowina Tatrz.
   gm. Nowy Targ i Szaflary
   gm. Kościelisko
   gm. Poronin
   gm. Czarny Dunajec
   gm. Biały Dunajec
   gm. Zakopane
Warto odwiedzić
Wycieczki po Podhalu
 Folklor podhalański
   Gwara góralska
   Muzyka
   Taniec
   Zwyczaje
   Strój regionalny
    Śpiewnik góralski
   Budownictwo
   Sztuka
   Pasterstwo
   Oscypek
   Ciupaga
   Górale
   Kuchnia
   Legendy
   Owczarek podhalański
 Kultura i sztuka
   Muzyka
   Malarstwo
   Rzeźba
   Literatura
   Architektura
   Artyści
 Imprezy w regionie
 Aktywny wypoczynek
    Rowery
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Powiat Tatrzański
Aktualności
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański» Folklor podhalański

Folklor góralski


Jedną z największych atrakcji Zakopanego i regionu Podhala jest autentyczny i żywy folklor góralski, kultywowany na codzień w wielu miejscowych rodzinach. Powstał jako wynik syntezy ludowej kultury polskiej z elementami słowackimi, madziarskimi i bałkańskimi i jest spokrewniony z kulturą wszystkich krain karpackich.

Mimo wielu zmian i nieustannego rozwoju, główne cechy góralszczyzny trwają nadal na Podhalu - mniej w technice i obyczajach (w związku z zanikiem pewnych elementów naturalnej gospodarki), więcej w kulturze. Do dziś w góralskich domach mówi się gwarą, często widzi się strój regionalny, choć zazwyczaj od święta. Na codzień kobiety, nawet leciwe, nie ubierają się po góralsku, a jeśli się taką "wyzdajaną" gaździnę spotka - albo przyjechała spoza Zakopanego, albo idzie na pogrzeb... Starsi mężczyźni dotąd noszą kapelusze, białe portki i czarne kurtki poaustriackie, choć i tu górna część stroju jest często zastępowana przez wzorzysty sweter, polar czy kurtkę ortalionową. Strój góralski traktowany jest przez wielu Podhalan jako obowiązkowy przy wystąpieniach oficjalnych - nosili go nawet w parlamencie góralscy posłowie czy senatorowie, przy oficjalnych uroczystościach przywdziewają go burmistrz i jego współpracownicy w Zakopanem.

Muzyka i taniec góralski, jak dawniej, towarzyszą obrzędom ludowym, ale jeszcze częściej można je podziwiać na występach zespołów regionalnych, które mają ogromny wpływ na podtrzymanie tradycyjnego folkloru - niestety, przy jego postępującej teatralizacji. Gwara, rozwijając się w sposób naturalny, przyswaja z roku na rok coraz więcej wyrazów niegóralskich, tylko wymawianych przez niektórych z mazurzeniem, co ma im przydać "góralskości". W potocznej mowie, a nawet w czasie występów scenicznych spotyka się coraz więcej wulgaryzmów, które dla wielu (nie tylko, a może nawet - nie przede wszystkim górali) stały się niejako stałym elementem folkloru językowego i ze strony przybyszów i innych "konsumentów" folkloru na wywołują przeważnie protestów.

Przejawy folkloru materialnego to przede wszystkim istniejące jeszcze do dziś stare chaty góralskie, ciekawe zdobnictwo i sztuka użytkowa, a także sztuka ludowa, którą można podziwiać w wielu izbach twórców ludowych (kowalstwo, malarstwo na szkle, stolarstwo i rzeźba).

Pleniące się na zakopiańskich ulicach i na straganach pamiątkarstwo, często oferowane przez autentycznych górali, zwykle nie ma nic wspólnego z prawdziwą sztuką ludową i jest zwyczajną tandetą suwenirową. Wyjątkowym kuriozum są niektóre "restauracje regionalne", gdzie poza kilkoma tradycyjnymi potrawami góralskimi serwuje się alkohol niekiedy pod rozmaitymi pseudo-podhalańskimi nazwami, a obsługa poprzez brak kultury ma wyrażać kulturę ludową. To wszystko nie ma oczywiście nic wspólnego z góralszczyzną, a nawet po prawdzie jest jej nadużyciem. Gwoli sprawiedliwości należy przyznać, że jest w Zakopanem kilka autentycznych restauracji regionalnych, gdzie i wystrój wnętrza, i zawartość menu, i strój obsługi gwarantują kontakt z góralszczyzną. Zazwyczaj wieczorami grywają tam kapele góralskie (czasem też cygańskie...), czasem puszcza się góralską muzykę z nagrań.













Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024