E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Kordys Roman

 
  Kategoria: 
Ludzie 

  opis  
  forum (0)  

Kordys Roman (23 II 1886 Lwów - 6 XII 1934 Kraków, poch. we Lwowie).

Prawnik (dr 1912) i dziennikarz, wybitny taternik i alpinista, działacz tur. i narc., badacz historii taternictwa. Odegrał wielką rolę w rozwoju taternictwa i alpinizmu pol. w 1905-30 oraz narciarstwa pol. od 1907. Jego I przejście Grani Kościelca w 1905 (z Zygmuntem Klemensiewiczem ) było sygnałem nowych czasów, objawem samodzielności w taternictwie wyzwalającym się z dotychczasowej opieki zawodowych przewodników. W pierwszym okresie, zgodnie z ówczesnymi celami taternictwa, K. zdobywał dziewicze jeszcze wówczas szczyty i granie tatrz. Towarzyszami jego wypraw byli gł. jego rówieśnicy, Z. Klemensiewicz i Jerzy Maślanka .

On i jego towarzysze byli pierwsi na Zadnim Kościelcu (w 1905), niektórych Jaworowych Turniach (1905), Hrubej Turni (1906), Wschodnim Szczycie Wideł (1906), Niebieskiej Turni (1907), Igle w Wysokiej (1907), Wielkiej Zbójnickiej Turni (1907) i in. Dokonali pierwszych przejść licznych grani, m.in.: Czarnych Ścian (1906), Żabiego Konia (1907), Kaczego Szczytu (1907), Hrubego Wierchu  (1910).

Gdy taternicy zaczęli zdobywać trudne ściany tatrz., K. znowu znalazł się wśród pionierów. Dokonał pierwszych przejść w 1906 pn. ściany Batyżowieckiego Szczytu (z Klemensiewiczem i Maślanką), w 1908 pn.-zach. ściany Mnicha  (z Gyulą Komarnickim ) i pn. ściany Wysokiej (z Aleksandrem Znamięckim ), w 1909 częściowo nowej drogi pn. ścianą Jaworowego Szczytu (ze Znamięckim) itd.

Ważną rolę odegrał też w rozwoju narciarstwa pol., w Karpatach Wsch . i Tatrach . W tych ostatnich, posiłkując się w znacznej mierze nartami, dokonał w 1908 z Mieczysławem Karłowiczem pierwszych wejść zim. na Kościelec , Żółtą Turnię i Wołoszyn , a potem innych (częściowo z Mariuszem Zaruskim i J. Maślanką).

W Alpach był kilkakrotnie (1908, 1912-14), dokonując wielu trudnych wejść szczytowych, gł. z Klemensiewiczem i Maślanką. Po I wojnie świat. z powodu pogarszającego się zdrowia zaniechał działalności taternickiej.

Rozwinął także intensywną pracę organizacyjną: w 1904 był jednym z założycieli Kółka Taterników (Klub Himalaja) , w 1906-11 był b. czynnym członkiem zarządu Sekcji Tur. TT , w 1907 współzałożycielem i następnie aktywnym członkiem Karp. Tow. Narciarzy , w okresie międzywoj. jednym z czołowych działaczy PTT (w 1923-33 jako członek jego zarządu gł.). Był też jednym z pierwszych propagatorów hasła, że przyszłość taternictwa pol. leży poza Tatrami, przygotowując w ten sposób drogę późniejszemu rozkwitowi alpinizmu pol. w różnych górach świata.

Ważną dziedziną działalności K. była również jego różnorodna twórczość pisarska od 1907 do 1934. Poza licznymi fachowymi opisami dróg tatern. (w "Taterniku " i "Pam. TT" od 1907) ogłosił on szereg wspomnień z Tatr , np. Ze wspomnień o Widłach ("Pam. TT" 1908), Wysoka od Czeskiego ("Tat." 1908, nr 6), Ściana,której zapomnieć nie mogę (tamże 1932, nr 1, o pn. ścianie Jaworowego Szczytu ) oraz wspomnienie o początkach swego taternictwa: Pierwsze kroki (tamże 1928, nr 4-6).

Jest on też autorem cennych i podst. prac dotyczących historii taternictwa, np. Kto pierwszy przeszedł Żabią przełęcz? ("Tat." 1907, nr 1), O tatrzańskie itinerarjum Staszica (tamże 1928, nr 3), Przedsłannicy turystyki polskiej; Wiek XVI i XVII ("Słońce" 1930, nr 1) oraz wnikliwej analizy o trwałej wartości pt. Czy Frölich był na Łomnicy? ("Tat." 1930, nr 4).

Natomiast negatywnie trzeba ocenić jego krytyczną rozprawę o tatern. działalności » Karola Englischa pt. Mistyfikacye w taternictwie ("Tat." 1907, nr 6); rozprawa ta przez wiele lat była uważana za ostatnie słowo w tej głośnej sprawie, ale później okazało się, że K. mylnie tu interpretował źródła i wyciągał błędne wnioski.

K. zabierał też nieraz głos na temat teorii i ideologii taternictwa i alpinizmu, np. O trudnościach wycieczek górskich ("Tat." 1910, nr 2), O cele taternictwa (tamże 1913, nr 4), Taternictwo wczoraj, dziś i jutro (tamże 1929, nr 3), Polacy i alpinizm ("Ilustr. Kur. Codz." 25 VIII 1934). Wartościowa również i obiektywna jest jego rozprawa o wyznawcy innej ideologii tatern. niż jego własna: Karłowicz jako taternik ("Tat." 1909, nr 2).

Ponadto ogłosił on liczne recenzje, notatki i artykuły na różne tematy tatern., często pod kryptonimami lub anonimowo, gł. w "Tat." i "Pam.TT ", ale również w wielu in. czasopismach; czasem także o bardziej ogólnych sprawach sportu i kultury fizycznej, jak Uwagi o wychowaniu fizycznym ("Słowo Pol." 1909, nry 346, 348 i 350) czy Sport i kultura ("Ruch" 1911). Warto też zaznaczyć, że K. i inni już od 1909 uprawiali wspinaczki skałkowe (nawet z użyciem sztucznych ułatwień) poza Tatrami, co K. opisał pt. Wspinaczki w Bubniskach ("Wierchy " 1928).

Jeszcze jedna dziedzina pisarstwa K. dotyczy narciarstwa. Jest on autorem m.in. podręcznika Narty i ich użycie (Lw. 1908), szkiców hist. Rozwój narciarstwa polskiego ("Tat." 1909, nr 3) i Początki polskiego narciarstwa ("Narciarstwo Pol." 1, 1925) oraz wspomnień narc. z Karpat Wsch., np. Przez siedm gór i przez siedm dolin na nartach ("Wierchy" 1929).

Pisał też na in. tematy górskie, np. Rana tatrzańska ("Słowo Pol." i przedruk w "Gaz. Zakop." 1921, nr 5, o granicy w Tatrach), Reforma Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego ("Wierchy" 1923).W 1907 był współzałożycielem "Taternika" i aktywnym członkiem jego komitetu redakc., a w 1908-11 jego redaktorem. W 1911-12 redagował dział tur. we lwow. "Wędrowcu". Był dobrym fotografem górskim . Ku końcowi życia jeszcze bardziej pogorszyło się zdrowie K. i nastąpił zwrot w jego nastawieniu do spraw górskich: zaczął ostro zwalczać projektowany Tatrz. Park Narodowy i ideę ochrony przyrody Tatr . Należy jednak wyraźnie odgrodzić wieloletnią korzystną działalność K. na wielu polach od ostatniego okresu jego życia. Jego zasługi w latach 1905-1930 są niezaprzeczalne. W 1928 został członkiem hon. STPTT.



Literatura:
"Tat." 20, 1935-36, nr 6 (zeszyt poświęcony pamięci K., autorzy: Zygmunt Klemensiewicz, Stefan Komornicki, Jadwiga Roguska-Cybulska, Jan A. Szczepański). - "PSB" 14, 1968-69 (Józef Zieliński).



KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024