Teren Tatr charakteryzuje rzeźba typu alpejskiego, tzw.
młoda, tj. stosunkowo niedawno (w skali historii Tatr) utworzona. Złożyła się na
nią działalność lodowców w okresie
plejstoceńskim, erozja wód fluwioglacjalnych i polodowcowych oraz wietrzenie;
ponadto pozostały niektóre stare formy orograficzne jeszcze z neogenu; wg
ostatnich badań jest ich więcej niż do niedawna przypuszczano. Zachowały się one
np. w skałach wapiennych i dolomitowych Czerwonych Wierchów i Kominiarskiego Wierchu. Lodowcom zawdzięczają
Tatry dużą część form terenowych: głęboko wyżłobione, szerokie, korytowate doliny, w swym przekroju w kształcie
litery U (np. Dolina Białej Wody, Dolina Rybiego Potoku); » doliny wiszące czyli zawieszone (np. Buczynowa Dolinka, Ciężka Dolina); wśród amfiteatru
skalnych ścian utworzone » cyrki czyli
kary; progi skalne czyli » rygle; zwały morenowe; tarasy na zboczach
dolin; bochenkowato wygładzone skały, tzw. » mutony czyli barańce (np. w Dolinie Pięciu Stawów Polskich na zboczach Miedzianego, w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich) i in. Wody
płynące powcinały dna dolin w kształt litery V (w przekroju), np. Dolina za Bramką, Strążyska Dolina. Często ta późniejsza
działalność wód płynących niejako nakładała się na działalność lodowców, tak że
wiele dolin żłobionych przez lodowce zostało potem pogłębione przez cieki wodne.
Potoki poprzecinały rygle skalne, np. potok
z Czarnego Stawu pod Rysami, z Czarnego Stawu Gąsienicowego i in.; także woda
wyorała żleby w zboczach szczytów wzdłuż pęknięć i obniżeń tektonicznych. Z
działalnością wody również są związane » krasowe zjawiska, jak powstanie » jaskiń, studni, żłobków krasowych itp. Wietrzenie jest
przyczyną powstawania mniejszych i większych stożków piargowych (np. pod Mięguszowieckimi Szczytami i Cubryną, pod Kończystą w Batyżowieckiej Dolinie) i usypisk.
Wietrzenie zwł. dolomitów spowodowało
tworzenie się sterczących turniczek o
fantastycznych kształtach, jak np. Kominy w
Strążyskiej Dolinie, turniczki przy "bramkach" w Dolinie za Bramką itp. Wietrzenie i odkruszanie
się bloków, a nawet większych partii skalnych (» lawiny kamienne) powoduje nieraz duże
zmiany w rzeźbie ścian skalnych. Na skutek tych wszystkich przyczyn rzeźba
terenu tatrz. jest b. urozmaicona.
