Gnatowski Zygmunt

Gnatowski Zygmunt (1854? - 6 VI 1906 Jakimówka k. Kijowa). Zamożny ziemianin z Ukrainy, kolekcjoner okazów podhalańskiej sztuki lud. oraz druków zakop. i tatrz., turysta tatrz.

Zagrożony poważnie gruźlicą przyjeżdżał się leczyć za poradą dra Tytusa Chałubińskiego do Zakopanego . Przebywał wtedy okresowo w szałasach tatrz ., ubierając się jak juhas i lecząc się żentycą . Ta kuracja była skuteczna.

G. przyjeżdżał do Zakopanego przez wiele lat i chodził dużo na wycieczki w Tatry , m.in. w 1883, 1885, 1886 i 1887. Zwiedzał też Pieniny. M.in. uczestniczył (w 1883?) w sześciodniowej wycieczce tatrz., zorganizowanej przez dra Chałubińskiego (był z nimi Sabała ), a 20 XII 1887 jako jeden z pierwszych był w zimie przy Morskim Oku .

G. stał się wielkim miłośnikiem podhalańskiej sztuki lud. i zgromadził duży zbiór jej okazów. Kolekcjonował też wszelkie druki dotyczące Zakopanego, Podhala i Tatr. Był gorącym zwolennikiem propagowanego przez Stanisława Witkiewicza stylu zakopiańskiego (witkiewiczowskiego) i jako pierwszy wybudował sobie w 1892 w Zakopanem willę w tym stylu, "Kolibę", wg projektu Witkiewicza. Jednak w tym domu sam Gnatowski zaprojektował w tymże stylu wnętrza, meble i kafle do pieców z motywami zakop., a także przybudowaną przy "Kolibie" szopę z izbą.

G. ufundował w nowym kościele parafialnym w Zakopanem kaplicę rodziny Gnatowskich (tj. kaplicę św. Jana Chrzciciela), również wg projektu Witkiewicza.

W Zakopanem Gnatowski był prezesem Towarzystwa Muzeum Tatrzańskiego , wspierał zakop. Pomoc Bratnią (legował jej też dużą sumę), w 1900-04 był przewodniczącym komitetu budowy pomnika dra Tytusa Chałubińskiego.

Po śmierci G. jego cenne zbiory etnogr. i biblioteka zostały odziedziczone przez Muzeum Tatrz ., które w ten sposób zostało ogromnie wzbogacone rzadkimi okazami sztuki lud. i równie rzadkimi drukami zakop. i tatrz.

---