Od najbliższego piątku 20 kwietnia 2018 r. Nowy Targ będzie gościł badaczy dziejów Europy środków-wschodniej, a to za sprawą orgaznizowanej przez Muzeum Podhalańskie im. Czesława Pajerskiego i Polskie Towarzystwo Historyczne Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt. „Koniec starego porządku początek nowej Europy. 1848-1918-1838-1968 w Europie środkowo-wschodniej”. Będzie  to kolejna, czwarta już edycja zapoczątkowanego w 2015 r. cyklu spotkań młodych badaczy z państw Europy środkowo-wschodniej, których nierozerwalnie łączy wspólna historia.

Podobnie jak we wcześniejszych sesjach, jakie odbyły się w Stolicy Podhala, a przypomnijmy były to: „Stosunki polsko-słowacko-węgierskie na przestrzeni dziejów” (2015), „Od Zjazdu w Wyszehrdzie do Grupy Wyszehradzkiej kilkaset lat współpracy środkowoeuropejskiej” (2016) „Poznać i zrozumieć. Czesi, Polacy, Słowacy, Węgrzy w Europie środkowej” (2017), także w tegorocznej odsłonie będą uczestniczyć badacze z ośrodków naukowych z Polski, Słowacji, Węgier i Ukrain. O randze tego przedsięwzięcia świadczy fakt, iż po raz kolejny honorowy patronat objęli wspólnie: Jacek Krupa Marszałek Województwa Małopolskiego oraz dr hab. Adrienne Körmendy Konsul Generalny Węgier w Krakowie.

W ostatnim okresie coraz więcej uwagi poświęca się znaczeniu stosunków międzynarodowych, w tym roli Państw Grupy Wyszehradzkiej z ich najbliższymi sąsiadami: Ukrainą, Niemcami, Rosją czy państwami bałkańskimi, co ma odzwierciedlenie w aktualnej sytuacji geopolitycznej. W duchu idei współpracy międzynarodowej jaka obecnie ma miejsce w Europie, ale także wobec wyzwań jakie przed nimi stoją, zrodził się pomysł organizowania konferencji naukowej, która pozwalają przybliżyć doniosłą i znaczącą rolę blisko sąsiedzkich kontaktów pomiędzy Polską, Czechami, Słowacją i Węgrami na przestrzeni wieków tudzież wyzwań na najbliższą przyszłość. Z uwagi na przypadającą w roku bieżącym 100-tną rocznicę odzyskania przez Polskę Niepodległości, ale także zakończenia I wojny światowej i powstaniem w jej wyniku w Europie środkowo-wschodniej na gruzach Cesarstwa Austro-Węgierskiego nowych państw narodowych, w tym m.in. Czechosłowacji, Polski, Węgier, Rumuni, ta problematyka będzie wiodącą w zaplanowanych sesjach.Referaty dotyczyć będą także problematyki ważnych z punktu widzenia wzajemnych relacji wydarzeń historycznych, a których kolejne okrągłe rocznie obchodzić będziemy w roku 2018 r. a mianowicie Wiosny Ludów, kryzysu w Europie poprzedzającego wybuch II wojny światowej czy też wydarzeń w Czechosłowacji w 1968 r.

Podobnie jak to miało miejsce w latach ubiegłych również tegoroczna sesja będzie zatem okazją do spotkania i debaty młodych adeptów rozpoczynających karierę naukową jak i utytułowanych badaczy, którzy w międzynarodowym gronie podzielą się swoim doświadczeniami oraz zaprezentują wyniki najnowszych ustaleń badawczych. Sesja będzie miała charakter otwarty dlatego każdy zainteresowany dziejami naszego regionu będzie mógł wziąć udział w wykładach i oczywiście w dyskusji. Już dziś serdecznie zapraszam. Poniżej zamieszczamy szczegółowy program sesji.
 
 
PROGRAM
20 IV 2018 r. (piątek)
17.00  Prezentacja książki Andrása Horyego, „Martwa placówka”. Wspomnienia i korespondencja posła Królestwa Węgier w Warszawie 1935–1939 oraz Gyula Csics, Węgierska rewolucja 1956. Pamiętnik dwunastolatka. W dyskusji wokół publikacji wezmą udział: dr János Tischler Dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie, Pan Ambasador Ákos Engelmayer (1990-1995), oraz dr Wojciech Frazik Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Krakowie.
21 IV 2018 (SOBOTA)
10.00   Uroczyste otwarcie konferencji naukowej.
Wykład inauguracyjny
10.10 dr hab. Adrienne Körmendy Konsul Generalny Węgier w Krakowie
PANEL I
11.00 dr hab. Anna Pachowicz (PWSZ w Tarnowie), Wspólna historia państw Europy Środkowo-Wschodniej na łamach „Gazety Tarnowskiej” pod koniec 1848 r.
11.20 dr Lucia Šteflová (Inštitút histórie Filozofickej fakulty Prešovskej univerzity v Prešove), Revolučný rok 1848 v dobových dokumentoch evanjelickej cirkvi a. v. v Uhorsku
11.40 mgr Andrzej Chowaniec (Uniwersytet Jagielloński), Wiosna Ludów w Galicji w kontekście ukraińskiego odrodzenia i ruchu narodowego próba charakterystyki
PANEL II
12.30 mgr Maciej Tadeusz Mańkowski (Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego), Koniec I wojny światowej i „rewolucja astrów” na Węgrzech w opinii łódzkiej prasy regionalnej
12.50 mgr Halina Kumur (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie / PTH o. Nowy Targ), Spod monarszego berła pod skrzydła wolności. Kształtowanie się tożsamości narodu węgierskiego do 1918 roku
13.10 mgr István Balázs (Polski Instytut Badawczy i Muzeum w Budapeszcie), Reakcje na Węgrzech na odrodzenie Polski w świetle prasy
PANEL III
15.00 mgr Łukasz Wiater (Towarzystwo Przyjaciół Orawy im. ks. Ferdynanda Machaya), Orawscy twórcy Niepodległej. Orawianie odznaczeni Krzyżami i Medalami Niepodległości
15.20 Robert Kowalski (Muzeum Podhalańskie, Nowy Targ), Kpt. obs. Stefan Esztel (1895-1923) – Węgier z urodzenia Polak z wyboru – bohater dwóch narodów
15.40 PhDr., Róbert Arpáš Ph.D. (Katedra histórie FF UKF Nitra / Historický ústav SAV Bratislava), Zo štátneho národa národom štátotvorným. (Od požiadavky autonómie k vyhláseniu Slovenského štátu)
16.00 mgr Łukasz Grzesiczak (Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków), „My tylko wykonywaliśmy rozkazy”, czyli jak polscy żołnierz, uczestnicy operacji Dunaj, oceniają swój udział w inwazji na Czechosłowację w 1968 roku
PANEL IV
16.30 mgr Oksana Goncharuk (Instytut Historyczny, Uniwersytet Warszawski), „Sposoby wywierania wpływu na kształtowania świadomości społeczeństwa przez władze komunistyczną oraz polskich pisarzy w Polsce czasów stalinizacji (1948-1956)16.50 mgr Erik Ondria (Inštitút Histórie, Filozofická fakulta, Prešovská univerzita v Prešove), Riešenie cyperskej otázky v roku 1958 – Macmillanov plan
17.10 dr Kinga Alicja Kowalik ( Instytut Politologii, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie), ANTICHARTA – artyści, intelektualiści i ludzie pracy w obronie socjalizmu i pokoju. Kampania władz czechosłowackich przeciwko obrońcom praw człowieka-sygnatariuszom Karty 77
17.30 dr Łukasz Lewkowicz (Wydział Politologii UMCS), Solidarność Polsko-Czechosłowacka jako przykład współpracy transgranicznej opozycji antykomunistycznej w Europie Środkowej
22 IV 2018 (NIEDZIELA)
10.00 Otwarcie drugiego dnia konferencji
PANEL V
10.00 mgr Natalia Gabryś-Klus (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie), Czy polityka tylko dla mężczyzn? Działalność społeczno-polityczna kobiet ze Śląska Cieszyńskiego na przełomie XIX i XX w.    
10.20 mgr Wojciech Grajewski (Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie), Śląsk Cieszyński wobec akcji legionowej i zaangażowania zbrojnego po stronie Austro-Węgier w pierwszych miesiącach I wojny światowej (do kryzysu przysięgowego w Mszanie Dolnej we wrześniu 1914 roku i rozwiązania Sekcji Śląskiej NKN)
10.40 mgr Łukasz Chrobak (Muzeum-Zamek w Łańcucie), Konflikt polsko-czeski na Śląsku Cieszyńskim w latach 1918-1921
PANEL VI
11.30 dr Luciána Hoptová (Inštitúcia, vysoká škola (afiliácia): Inštitút histórie FF PU v Prešove, SR) Bieloruská národná republika v kontexte vnútropolitického vývoja Bieloruska
11.50 mgr Dominik Tylka (Wydział Nauk Historycznych i Społecznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), Europa Środkowo-Wschodnia. O szczególnym związku religii i polityki
12.10 mgr Lukáš Hedmeg (Inštitúcia, vysoká škola (afiliácia) Inštitút histórie, Filozofická fakulta, Prešovská univerzita v Prešove), Vplyv študentského spolku Detvan v Prahe na politickú profiláciu Milana Rastislava Štefánika
PANEL VII
12.50 mgr Paweł Kocańda (Instytut Archeologii, Uniwersytet Rzeszowski, Polskie Towarzystwo Historyczne, o. Nowy Targ), Archeologia w badaniach architektury przełomu XIX i XX wieku. Omówienie problematyki na przykładzie prac wykopaliskowych w Bieczu i Rzeszowie
13.10mgr Veronika Drábová (Inštitút histórie Filozofickej fakulty Prešovskej univerzity v Prešove), Židia na Šariši na konci dlhého 19. storočia   
13.30 mgr Matúš Vojna (Inštitút histórie, Filozofická fakulta, Prešovská univerzita v Prešove), Z dejín michalovského pivovaru do roku 1948
14.00 Podsumowanie i zakończenie konferencji w Sali Reprezentacyjnej