Kuźnice lub
rzadziej Kuźnice Zakopiańskie, a dawniej (zwł. u górali) Hamry; Znajduje
się tu dolna stacja (1027 m) kolei
linowej na Kasprowy Wierch ,
restauracja, sklepy i szereg in. budynków. Z K. rozpoczyna się wiele popularnych
szlaków tur.: na Giewont , Czerwone Wierchy , Gąsienicową Halę
itd.
Pierwsza wiadomość o K. (pod nazwą Huty Hamerskie) pochodzi z 1766. Były tu
huty żelaza i kuźnie (stąd nazwy K.),
czynne z przerwami do 1878.
Rudę
żelazną wydobywano głównie pod Kopą Magury
w Dolinie Jaworzynki . W 1807 roku
właścicielem Kuźnic stał się Jan Homolacs i w pierwszej połowie XIX wieku
tutejsze zakłady hutnicze przeżywały swój największy rozkwit. Działały
tutaj Wyrabiano w nich blachy kute i walcowane, narzędzia, krzyże przydrożne,
kraty i przedmioty domowego użytku, a także wszystkie żelazne części do budowy
Mostu Podgórskiego w Krakowie. Rodzina Homolacsów
, będąca w posiadaniu Kuźnic do 1869 roku, wybudowała tutaj dwór, w
którym podejmowała naukowców, artystów, polityków, a nawet członków rodziny
cesarskiej. W latach 60-tych XIX wieku, wskutek wyczerpania się złóż
tatrzańskich, Kuźnice zaczęły upadać i w końcu huty zostały zlikwidowane. W
miejscu, gdzie stał niegdyś wielki piec, nieopodal dolnej stacji kolejki
linowej, znajduje się obecnie tablica pamiątkowa. W 1889 roku Kuźnice wraz z
całymi Dobrami Zakopiańskimi nabył Władysław hr. Zamoyski , patriota i
społecznik z Wielkopolski, który cały swój majątek przekazał na cele społeczne i
narodowe w formie fundacji.
Swój
„renesans” zakopiańskie Kuźnice zawdzięczają budowie kolejki linowej na Kasprowy
Wierch. Inwestycję, pomyślaną głównie z myślą o narciarzach , przeprowadzono w latach 1935-36
dzięki staraniom wiceministra komunikacji Aleksandra Bobkowskiego i wbrew
protestom Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Od tego czasu nad Kuźnicami góruje
budynek dolnej stacji kolejki. Oprócz stacji w Kuźnicach znajduje się m.in.
zajazd, restauracja, sklep spożywczy i pamiątkowy oraz
leśniczówka TPN
. Do obecnych
czasów zachowało się także kilka zabudowań dworskich – w pobliżu Kliniki
Ortopedii Dziecięcej UJ (dawny budynek administracyjny huty) stoi m.in.
wozownia. W górnej części Kuźnic, przy szlaku na Kasprowy Wierch, znajduje się
duży budynek elektrowni, założonej przez Zamoyskiego w murach dawnej wytwórni
masy drzewnej, tzw. górnej papierni (czynnej w latach
1884-95).
