E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Gąsienicowa Hala

 
  Kategoria: 
Przełęcze 


Szlaki turystyczne w tym miejscu  

 Kopami, Przełęcz między  25 min.   idź » 
 Kuźnice  100 min.   idź » 
 Psia Trawka  60 min.   idź » 
 Suchej Wody Gąsienicowej, Dolina  100 min.   idź » 
 Pańszczyca, Dolina  50 min.   idź » 
 Czerwony Staw Pańszczycki  60 min.   idź » 
 Waksmundzka Rówień  95 min.   idź » 
 Rusinowa Polana  145 min.   idź » 
 Krzyżne  165 min.   idź » 
 Sucha Dolina Stawiańska  30 min.   idź » 
 Sucha Dolina Stawiańska  30 min.   idź » 
 Czarny Staw Gąsienicowy  30 min.   idź » 
 Kasprowy Wierch  90 min.   idź » 
 Świnica  170 min.   idź » 
 Kościelec  115 min.   idź » 
 Zawrat  145 min.   idź » 
 Świnica  205 min.   idź » 

 schemat szlaków » 

Rozpocznij nową wycieczkę od tego miejsca » 


  opis  
  forum (0)  

Położenie:

Obecnie nazwa ta ogranicza się do północnej części Doliny Gąsienicowej, a więc do małego fragmentu dawnej Hali Gąsienicowej w pasterskim znaczeniu (w XVII wypasali tutaj Gąsienice z Zakopanego). Zabudowany szałasami taras terenowy to Stawiańskie Rówienki. Oprócz dawnych zabudowań pasterskich i słynnej „Betlejemki” znajduje się tutaj także Stacja Obserwacyjna Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN (powstała w 1948 roku). Poniżej, na dnie Doliny Gąsienicowej, stoi wielkie, murowane schronisko PTTK „Murowaniec”, wzniesione w latach 1921-25 przez Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, według projektu Zbigniewa Kalinowskiego i Karola Sicińskiego. Powiększany i przebudowany budynek spalił się częściowo w 1963 roku i został odbudowany w nieco innym kształcie. Obecnie schronisko dysponuje 108 pokojami i jest jednym z większych tego typu obiektów w Tatrach. U wejścia do „Murowanca” wisi tablica poświęcona poecie, dramaturgowi i taternikowi Adamowi Asnykowi (1838-97), którą uroczyście odsłonięto w 1930 roku.

 




Dawniej u górali częściej Hala Stawy lub po prostu Stawy, a także Ku Stawom (Hala ku Stawom) i Przy Stawach (Hala przy Stawach). P. Nazwa G.H. występuje w dwóch znaczeniach (obecnie częstsze jest drugie):

1) W swym pierwotnym past. znaczeniu Gąsienicowa Hala (Hala Stawy) obejmowała prawie całą » Gąsienicową Dolinę (obie jej gałęzie) i nawet sięgała niżej, w górną część zalesioną Doliny Suchej Wody. Natomiast wielki taras zwany Rówienkami, na pn.-zach. stokach dolnej części Gąsienicowej Doliny, był podzielony między dwie hale: większa pn. część Rówienek, Królowe Rówienki, należała do Królowej Hali, a tylko mniejsza pd. część, Stawiańskie Rówienki, wchodziła w skład Gąsienicowej Hali.

2) Obecnie w potocznym użyciu tej nazwy Gąsienicowa Hala jest ograniczona do pn. części Gąsienicowej Doliny, obejmującej Rówienki (zarówno Królowe Rówienki jak i Stawiańskie Rówienki) oraz miejsce, gdzie stoi schronisko Murowaniec i jego otoczenie.

Na G.H., przy górnej granicy lasu na dnie doliny, stoi wielkie murowane schronisko PTTK: » Murowaniec (wybudowane w 1921-25 przez PTT). Wyżej, na pn.-zach. brzegu Stawiańskich Rówienek stoi niewielki drewniany budynek: » Betlejemka, tj. stare schronisko Bustryckich, w którym od 1973 mieści się szkoła taternictwa (Centralny Ośrodek Szkoleniowy PZA). Tuż na pd. od Betlejemki stało Wyżnie Schronisko (postawione w latach międzywoj. przez Bustryckich, w latach 1950. prowadzone przez PTTK), rozebrane w 1968. Również nie istniejące już schronisko TT (znane potem jako Stare Schronisko PTT) stało niegdyś między Murowańcem a Wyżnim Schroniskiem, na pd. skraju Stawiańskich Rówienek; było użytkowane od 1894 do ok. 1945. Tuż koło Starego Schroniska PTT, po jego zach. stronie stał mały jednoizbowy budynek (przerobiony z szopy), zwany Kurzą Stopką; ok. 1935-39 również był użytkowany przez PTT jako schronisko, w 1939 jako baza Szkoły Taternictwa Koła Zakopiańskiego KWPTT.

W pd.-zach. części Stawiańskich Rówienek znajduje się drewniany budynek placówki nauk. (ze stacją meteor.): » Stacja Obserwacyjna Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Powyżej tej placówki stoi mały drewniany budynek "Gawra", który jest bazą dla strażnika TPN.Z dawnych szałasów i licznych szop, które niegdyś stały na Stawiańskich Rówienkach i Królowych Rówienkach, niewiele się ostało; znajdująca się na Królowych Rówienkach "Księżówka" powstała z przebudowy dawnej szopy krowiarskiej. W bardziej odległych czasach budynki past. na G.H. stały też w in. miejscach: Stare Szałasiska (w Gąsienicowym Lesie), Wyżnie Szałasiska, Kolebiska.Tradycja lud. głosiła, że dawna Gąsienicowa Hala (w jej znaczeniu past.) należała pierwotnie do Jarząbków z Bańskiej, ale nie ma na to potwierdzenia w zachowanych dokumentach. W XVII w. hala ta należała do Gąsieniców z Zakopanego, którzy w 1700 wymienili ją z Szaflarskimi z Czarnego Dunajca za Halę Jaworzyna-Kryta w Chochołowskiej Dolinie, ale sądowy wyrok z 1796 nakazał powrót do pierwotnego stanu posiadania. W wyniku postępującego rozdrobnienia udziałów we współwłasności, oprócz górali z Zakopanego wypasali swe owce czy bydło na Gąsienicowej Hali w XX w. również i górale ze wsi Zubsuche (od 1872), Olcza, Biały Dunajec, Gliczarów, Nowe Bystre i Szaflary. Przy wykupie tej hali przez państwo, zakończonym w 1963, współwłaścicieli było 381.Nazwa G.H. pochodzi od nazwiska Gąsienica jej dawnych współwłaścicieli, a inne jej nazwy (Stawy itp.) od Gąsienicowych Stawów. Pasterze z tej hali byli określani w mowie górali jako stawianie lub stawiany, a przymiotnik od nazwy tej hali to stawiański. G.H. i jej otoczenie znalazły się na obrazach i rysunkach licznych artystów, a w 1947 także na kartkach poczt. przy znaku poczt. z podobizną Fryderyka Chopina.

 



Literatura:
Lit. - Jak przy Gąsienicowej Dolinie.



KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024