| woda (Nie okreslony) |
| |
|
|
| woda (Nie okreslony) |
| |
woda. W. tatrz. zarówno źródlana jak jeziorna i potokowa odznacza się
niewielką ilością domieszek mineralnych. Szczególnie w. obszarów krystalicznych
i morenowych jest w b. małym stopniu zmineralizowana, zatem b. miękka. W.
obszarów skał osadowych (wapień, dolomit) zawiera już więcej domieszek, jest
twardsza, daje osad w naczyniach przy gotowaniu. W. obszarów krystalicznych i
morenowych ma temperaturę 2-8 C, w. obszarów osadowych (w tym...
|
|
| Wodniściak (Nie okreslony) |
| |
Wodniściak (ok. 1220-1450 m) P. Żleb opadający spod Siwarowej
Przełęczy ku zach.-pn.-zach., ku dolnej części Wantul w Miętusiej Dolinie.
Płynie nim woda, zwykle od wysokości ok. 1400 m, poprzez liczne progi skalne, a
poniżej wylotu żlebu gubi się w piargu na brzegu Wantul.
|
|
| Wodniściak, Mały (Nie okreslony) |
| |
Wodniściak, Mały (ok. 1220 -1400 m) P. Wąski żleb zbiegający spod
Kobylarza Miętusiego ku pn.-zach. i dochodzący do wylotu Wodniściaka przy brzegu
Wantul w Miętusiej Dolinie. Woda płynie Małym Wodniściakiem tylko okresowo i nie
zawsze na całej długości.
|
|
| wodociągi (Nie okreslony) |
| |
wodociągi. Szereg wodociągów prowadzi wodę z ujęć w samych Tatrach do
schronisk tatrz. lub do miescowości u podnóża gór. W jednych przypadkach są to
ujęcia wody źródlanej, w innych wprost z potoków (coraz częściej i coraz
bardziej skażonych) albo ze stawów (takoż).
W Zakopanem pierwszy wodociąg wybudowano w 1906 wg projektu inż. Zygmunta
Rodakowskiego, z ujęciem wody źródlanej powyżej Kuźnic. Przy szybkim rozrastaniu
się...
|
|
| wodogrzmot (Nie okreslony) |
| |
wodogrzmot, w gwarze podh. wodogrzmiot i wodogrzmot, tak
samo obie formy w pol. gwarze spiskiej (Rzepiska). W. to wodospad o dużej masie
wody, spadający z hukiem głośnym jak grzmot (w gwarze podh. grzmiot).
Termin ten był stosowany najpierw głównie w odniesieniu do Niżniego Wodogrzmotu
w Dolinie Roztoki, stając się wkrótce jego nazwą własną: Wodogrzmiot (w gwarze
lud.) lub Wodogrzmot (w literaturze od lat 1880-tych). Potem...
|
|
| Wodogrzmoty Mickiewicza (Nie okreslony) |
| |
Wodogrzmoty Mickiewicza lub Wodospady Mickiewicza, zwykle po prostu
Wodogrzmoty; Mickiewiczove vodopády; Mickiewiczfälle, Mickiewicz-Wasserfälle;
Mickiewicz-vízesések. P. Trzy wodospady Potoku Roztoki, powyżej jego
ujścia do Białki. Są to: Wyżni Wodogrzmot, Pośredni Wodogrzmot i Niżni
Wodogrzmot; w pobliżu są mniejsze wodospady i kaskady Potoku Roztoki. Pośredni
Wodogrzmot jest widoczny z wielkiego kamiennego mostu na szosie do Morskiego...
|
|
| wodolecznicze zakłady (Nie okreslony) |
| |
wodolecznicze zakłady. Niegdyś były liczniejsze na Podtatrzu niż obecnie,
a istniały też kiedyś w samych Tatrach. Po pol. stronie ok. poł. XIX w. do
Starych Kościelisk i Kuźnic, gdy czynne tam były huty, przyjeżdżali chorzy, aby
leczyć się kąpielami żużlowymi, czasem równocześnie z kuracją żentycową.
W Jaszczurówce już w 1862 Adam Uznański, właściciel tych terenów urządził
prymitywny zakład kąpielowy i leczniczy;...
|
|
| wodospady (Nie okreslony) |
| |
|
|
| wody krasowe (Terminologia) |
| |
Wody podziemne w szczelinach i komorach krasowych, m.in. w jaskiniach. Czasem wypływają na powierzchnię
jako » wywierzysko lub jako » wypływ krasowy. Zob. też: krasowe zjawiska.
|
|
| Wodzicki Kazimierz (Nie okreslony) |
| |
Wodzicki Kazimierz (26 IX 1816 Korzkiew k. Krakowa - 20 X 1889 Olejów k.
Złoczowa). Ornitolog (z zamiłowań), autor licznych prac nauk. i pop.-nauk. o
ptakach i ich ochronie, o łowiectwie i ochronie zwierzyny. Poseł do sejmu galic.
we Lwowie i do parlamentu austr. w Wiedniu.
Tatr dotyczy przede wszystkim jego praca Wycieczka ornitologiczna w Tatry
i Karpaty galicyjskie na początku czerwca 1850 roku (Leszno 1851), wydana
też w streszczeniu...
|
|
| Wodziczko Adam (Nie okreslony) |
| |
Wodziczko Adam (8 VIII 1887 Słotwina, pow. brzeski - 1 VIII 1948 Poznań).
Botanik (UJ 1910, dr 1916), jeden z czołowych działaczy na polu ochrony przyrody
w Polsce, twórca i propagator nowoczesnych prądów i nauk. podstaw w tej
dziedzinie, prof. Uniw. Pozn. 1922-39 i 1945-48, w 1946 twórca Zakładu Ochrony
Przyrody i Uprawy Krajobrazu tamże, ponadto organizator pierwszej na świecie
Katedry Ochrony Przyrody i Ekologii (na Uniw. Toruńskim). Czł. PROP...
|
|
| Wojsznis Justyn Tymon (Nie okreslony) |
| |
Wojsznis Justyn Tymon (14 IV 1909 Warszawa - 16 III 1965 tamże).
Taternik, alpinista, działacz tur. i w dziedzinie ochrony przyrody. Od 1927
studia w warsz. Wyższej Szkole Hand. i od 1933 na UW (archeologia), po wojnie
pracował w Biurze Odbudowy Stolicy 1945-46, w Lidze Morskiej 1946-50, był
urzędującym członkiem prezydium ZG PTTK 1950-55. Przez ostatnie 10 lat życia
(1955-65) był kierownikiem redakcji turystycznej wydawnictwa "Sport i...
|
|
| Wojterski Teofil (Nie okreslony) |
| |
Wojterski Teofil (7 IV 1922 Poznań). Botanik (Uniw. Pozn. 1952, dr 1960),
prof. tegoż uniw. od 1971, działacz ochrony przyrody.
Autor licznych prac nauk. i pop.-nauk. z dziedziny fitogeografii,
fitosocjologii, ekologii roślin, bryologii i ochrony przyrody. Badania terenowe
prowadził m.in. w Tatrach i zwł. na Babiej Górze.
Wiele jego prac nauk. dotyczy obszaru Babiej Góry, także książka pop.-nauk.
Babia Góra (Wa. 1978 i 1983)....
|
|
| Wojtusiak Roman Józef (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Wojtusiakowa Halina (Nie okreslony) |
| |
Wojtusiakowa Halina, z domu Frączkiewicz (8 IV 1910 Moskwa), żona »
Romana J. Wojtusiaka. Biolog (UW 1937, dr na UJ 1951). Od 1937 wraz ze swym
mężem Romanem, a następnie także i z synem Januszem, pracowała w Tatrach i na
Podhalu nad zim. fauną naśnieżną, nad współżyciem owadów i kwiatów na różnych
wysokościach oraz nad terytorialnością i migracjami motyli i ważek. Poza tym, co
opublikowała wsp. z mężem, ogłosiła z terenu Tatr m.in.:...
|
|
| Wojtyła Karol (Nie okreslony) |
| |
Wojtyła Karol (18 V 1920 Wadowice). Od 1958 biskup, od 1964 arcybiskup
krak., od 1967 kardynał, od 1978 papież Jan Paweł II. Na pocz. II wojny świat.
pracował jako robotnik w Krakowie. Współdziałał z podziemnym Teatrem
Rapsodycznym. Potem odbył studia teol. w Krakowie i za granicą. Od młodych lat
uprawiał turystykę, a w czasie pobytu w Krakowie wycieczkował po różnych
okolicach kraju, m.in. bywał często w Tatrach, w lecie i zimą (na...
|
|
| wolarnia (Nie okreslony) |
| |
wolarnia. W pol. gwarach podtatrz. oznacza miejsce (zwykle bardziej
płaskie), gdzie dawniej wylegiwały się lub pasły woły (stąd Wolarnia, Niżnia
Wolarnia itp. jako nazwy geogr.), a także budynek mieszkalny wolarzy (np.
Folwarska Szopa).
|
|
| Wolarnia (Nie okreslony) |
| |
Wolarnia (ok. 1450-1490 m) lub Smreczyńska Wolarnia. P. Pochyła,
trawiasta płaśń na pn.-zach. stoku Wolarskiego Przechodu (ok. 1490 m), na
obszarze dawnej Smreczyńskiej Hali. Wypasano tu niegdyś woły i stąd nazwa
Wolarnia.
|
|
| Wolarnia nad Kępą (Nie okreslony) |
| |
Wolarnia nad Kępą (ok. 1650-1760 m), także po prostu Wolarnia lub Nad
Kępą. P. Obszerna, pochyła, trawiasta rówień na górnym końcu grzbietu
Opalone. W literaturze tur. zarówno cały ów grzbiet jak i ową rówień u jego
górnego końca nazywa się jednakowo: Opalone. Przechodzi przez tę rówień
znakowany szlak tur. wiodący z Doliny Pięciu Stawów Polskich przez Świstówkę do
Morskiego Oka. Nazwa Wolarnia nad Kępą pochodzi stąd, że...
|
|
| Wolarska Dolina (Nie okreslony) |
| |
Wolarska Dolina, omyłkowo Dolina Mucznica; Volariska, Volarisko. S.
Zaczyna się wysoko na pn.-zach. stokach Brestowej Kopy, zbiega ku pn. i
uchodzi naprzeciw Brestowej Polany do Zuberskiej Doliny. Wolarską Doliną płynie
» Wolarski Potok. Nad górną częścią W.D. na pn.-zach. stokach Brestowej Kopy
rozciąga się obszerny upłaz » Wolarzysko (Volarisko) i od niego dolina otrzymała
swą nazwę. Nazwa Dolina Mucznica została omyłkowo...
|
|
| Wolarski Potok (Nie okreslony) |
| |
Wolarski Potok; Volariský potok, potok Volariská. S. Powstaje na
wysokości ok. 1550 m, płynie Wolarską Doliną i na wysokości ok. 910 m zwykle
wpada cały do ponoru i zapewne w głębi Brestowskiej Jaskini zasila Stefkowski
Potok. Po ulewnych deszczach W.P. płynie Wolarską Doliną do jej wylotu i uchodzi
do Zimnej Wody Orawskiej jako jej lw. dopływ, naprzeciw Brestowej Polany w
Zuberskiej Dolinie.
|
|
| Wolarski Przechód (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Wolarzysko (Nie okreslony) |
| |
Wolarzysko (ok. 1450-1600 m); Volarisko. S. Obszerny upłaz na
pn.-zach. stokach Brestowej Kopy, ponad górną częścią Wolarskiej Doliny.
Wypasano tu dawniej woły i stąd nazwa.
|
|
| Wole Oko (Nie okreslony) |
| |
Wole Oko (1862, 1867 m). P. Mały stawek niedaleko na pd.-wsch. od
Zadniego Stawu Polskiego, w Dolince pod Kołem.
|
|
| Wolf Jan (Nie okreslony) |
| |
Wolf Jan (1 II 1952 Warszawa - 13 VIII 1992 w Tatrach). Taternik,
alpinista. Wspinał się od 1970. Przeszedł wiele nowych dróg w Tatrach (także w
zimie), m.in. na ścianach Kazalnicy Mięguszowieckiej, Młynarczyka, Kościelca,
Mięguszowieckich Szczytów. W Alpach uczestniczył m.in. w I zim. przejściu
direttissimy amer. na Petit Dru, a w Kaukazie w I zim. wejściu pn. ścianą
Szczytu Szczurowskiego drogą Kęsickiego. Pierwszą żoną W. była »...
|
|
| Wolker Jiří (Nie okreslony) |
| |
Wolker Jiří (29 III 1900 Prostějov, Morawy - 3 I 1924 tamże). Czes. poeta
rewol. i działacz komunistyczny. W 1923, będąc ciężko chory na gruźlicę, przez
kilka miesięcy leczył się w Tatrz. Polance, gdzie wtedy napisał swe ostatnie
wiersze.
Pamiątką jego pobytu w Tatrz. Polance jest utwór na fort. Pozdrav z hor,
skomponowany przez » V. Ambrosa. Również, aby upamiętnić pobyt poety w
Tatrz. Polance, tamtejsze sanatorium ok....
|
|
| Wolności, Droga (Nie okreslony) |
| |
Wolności, Droga; cesta Slobody, Cesta Slobody; Freiheitsstrasse;
Szabodság-út. S. Szosa łącząca miejscowości na pd. i wsch. stokach Tatr
Wys. oraz na wsch. i pn. stokach Tatr Biel., od Szczyrbskiego Jeziora przez
Wyżnie Hagi, Tatrz. Polankę i Stary Smokowiec do Tatrz. Łomnicy, i dalej naokoło
Tatr przez Matlary, Tatrz. Kotlinę, Zdziar, Podspady i Jaworzynę Spiską do mostu
granicznego na rzece Białce przy Łysej Polanie (razem ok. 55 km)....
|
|
| Wolska Maryla (Nie okreslony) |
| |
Wolska Maryla, właśc. Maria, z Młodnickich (13 III 1873 Lwów - 25 VI 1930
tamże). Poetka, nowelistka, malarka (studia w Monachium i Paryżu).
W Zakopanem i w Tatrach bywała wielokrotnie co najmniej od 1893. Była
zaprzyjaźniona z Pawlikowskimi i w Zakopanem mieszkiwała u nich w "Domu pod
Jedlami", a jedna z jej córek (Aniela) została żoną Michała Pawlikowskiego.
Pobyty w Zakopanem i Tatrach, zwł. w 1903 i 1916 miały wywrzeć duży...
|
|
| Wolski Wacław (Nie okreslony) |
| |
|
|
