Wojsznis Justyn Tymon

Wojsznis Justyn Tymon (14 IV 1909 Warszawa - 16 III 1965 tamże). Taternik, alpinista, działacz tur. i w dziedzinie ochrony przyrody. Od 1927 studia w warsz. Wyższej Szkole Hand. i od 1933 na UW (archeologia), po wojnie pracował w Biurze Odbudowy Stolicy 1945-46, w Lidze Morskiej 1946-50, był urzędującym członkiem prezydium ZG PTTK 1950-55. Przez ostatnie 10 lat życia (1955-65) był kierownikiem redakcji turystycznej wydawnictwa "Sport i Turystyka".

Taternictwo zaczął uprawiać w 1926, w towarzystwie również wtedy początkującego Wiesława Stanisławskiego. Wspólnie z nim dokonał szeregu pierwszych wejść, m.in. tak pierwszorzędnych na owe czasy jak zach. ścianą Kościelca (w 1928) i (z tymże i Bolesławem Chwaścińskim) lw. filarem pn.-wsch. ściany Rumanowego Szczytu (1929), a z in. towarzyszami dokonał w 1930 (jako inicjator i prowadzący) I wejścia skrajnie trudną pn. ścianą Mnicha (zwaną wtedy "kantem" Mnicha) oraz (z Wiktorem Ostrowskim) I wejścia zim. na Smoczy Szczyt (1935).

W rozwoju pol. alpinizmu odkrywczego zajął wybitną pozycję.

W latach międzywoj. uczestniczył w pol. wyprawach alpin. w Atlas (1934), Kaukaz (1935) i Andy (1937 jako kier.) dokonując we wszystkich tych górach szeregu pierwszych wejść, m.in. na drugi najwyższy szczyt Ameryki, Nevado Ojos del Salado 6885 m (z Janem A. Szczepańskim w 1937). Po wojnie był kierownikiem pol. wypraw alpin. w Kaukaz 1957 i 1958.

W okresie międzywoj. był jednym z najczynniejszych działaczy KWOWPTT, a potem Klubu Wysokogórskiego i w czasie II wojny świat. pełnił obowiązki prezesa działającego w podziemiu zarządu Klubu. Po wojnie był przez szereg lat jednym z czołowych działaczy Klubu Wys., PTT i PTTK zajmując w nich różne kierownicze stanowiska i przyczyniając się do unowocześnienia organizacji przewodnictwa tur., m.in. w Tatrach. Był też po wojnie przez szereg lat czynnym działaczem zarządu gł. Ligi Ochrony Przyrody, a osobistą interwencją zaraz po wojnie uratował od wycięcia las w otoczeniu schroniska na Gąsienicowej Hali.

Pisywał na tematy tatern. od 1933, np. Z ostatnich dni ("Tat." 1933, nr 5-6, o W. Stanisławskim), a po wojnie o sprawach tur., ochrony przyrody i in. w "Ziemi" i "Turyście", ponadto od 1934 w różnych czasopismach na tematy alpinistyczne. Razem z B. Chwaścińskim wydał książkę Wśród gór Marokka (Wa., Lw. 1935), był gł.twórcą i współautorem dzieła zbior. Przewodnik po Polsce (Wa. 1963), opracował antologię polskich wypraw alpin. i polarnych z okresu międzywoj.: Polacy na szczytach świata (Wa. 1964). W 1963 został członkiem hon. Klubu Wysokogórskiego.

Lit. - "Wierchy" 34, 1965 (Jan A. Szczepański). - Stanisław Zieliński: Góry najwyższe. "Świat" 1965, nr 14.

---