| Haak Gejza (Ludzie) |
| |
Haak Gejza (13 V 1944 Lewocza). Słow. taternik,
alpinista, ratownik górski i przewodnik tatrz., w 1961-69 z zawodu
elektromonter.Taternictwo uprawiał od 1960, dokonując trudnych wejść wielkimi
ścianami tatrz., także nowymi drogami, w lecie i w zimie, zwł. w 1960-80.
Wspinał się też w Alpach (1969) przechodząc tam wielkie drogi lodowo-śnieżne.
Uczestniczył w wyprawach czechosł. na Nanga Parbat w 1971 i 1978, Jannu 1979 i w
góry Alaski 1980. W...
|
|
| Habel Paul (Ludzie) |
| |
Habel Paul (1864 Wrocław - pocz. IX 1937 tamże).
Niem. taternik i alpinista, działacz tur., prof. gimnaz. (dr) i radca szkolny we
Wrocławiu.
Najpierw uprawiał alpinizm w Alpach, a w 1896-1902
wspinał się w Tatrach. W 1896 uczestniczył w IV wejściu na Staroleśny Szczyt z I wejściem na jego
zach. wierzchołek (Pawłowa Turnia ), a swą
działalność tatern. zamknął próbą I wejścia zim. na Gierlach w marcu 1902
(dotarł z...
|
|
| Häberlein Simon (Ludzie) |
| |
Häberlein Simon. Alpinista niem. z Monachium. W Tatry
przybył na zaproszenie niem. taterników Maksymiliana i Katarzyny Bröske w 1905. W towarzystwie
Katarzyny Bröske m.in. dokonał on dnia 12 IX 1905 pierwszego wejścia na Żabiego Konia (pd. ścianą). W trzy dni
potem, w towarzystwie M. i K. Bröske, przeszedł H. jako pierwszy pd. ścianę Ostrego Szczytu
(zejście odbyło...
|
|
| Habil Władysław (Ludzie) |
| |
Habil Władysław (26 V 1926 Poznań). Przewodnik
tatrz., taternik jask., ratownik górski (jaskiniowy).
W czasie II wojny świat. uczestniczył w ruchu
oporu.Zamieszkał w Zakopanem w 1928. Przewodnikiem tatrz. został w 1953, klasy I
ok. 1960. Przeprowadził ponad 5000 grup wycieczkowych w Tatrach. Jest czł. hon.
Koła Przewodników Tatrz
. w
Zakopanem.
Już w 1948-52 uczestniczył w szkoleniu jask.,...
|
|
| Habówka (Miejscowość) |
| |
Habówka
Wieś na Orawie, przy zach. końcu Tatr Zach ., po ich pn. stronie, w dolnej
części Zuberskiej Kotliny , nieco na pn. od
Zuberca , a w górnej części Doliny Zimnej Wody Orawskiej , u wylotu Błotnej Doliny . Mieszk. 1068 (w 1980). Tej
orawskiej Habówki nie należy mylić z Chabówką przy linii kolejowej
Kraków-Zakopane.
Długi zach. grzbiet Osobitej (1687 m) kończy się tuż nad
Habówką wzgórzem Groń (837 m). Na grzbiecie...
|
|
| Hacquet Belsazar (Ludzie) |
| |
Hacquet Belsazar lub Balthasar, pol. Baltazar (1740 lub 1739 Le Conquet, Bretania - 10
I 1815 Wiedeń). Lekarz, przyrodnik, wybitny badacz Alp i Karpat. Z pochodzenia
Francuz, służył jako lekarz w różnych armiach i zupełnie się zniemczył. Był
następnie prof. anatomii, chirurgii i położnictwa w Lublanie (od 1773), potem
prof. historii naturalnej w uniw. lwowskim (1787-1805) i krakowskim (1805-09).
Zajmował się geologią,...
|
|
| Hadač Emil (Ludzie) |
| |
Hadač Emil (10 V 1914 Bohdaneč, okres Pardubice).
Czes. botanik, docent i wykładowca Wyższej Szkoły Techn. w Pradze, potem prof.
Wyższej Szkoły Pedag. w Pilznie i prof. uniw. w Pradze, czł. koresp. ČSAV
(1972). Podróżnik, uczestnik wypraw nauk. na Islandię (1936, 1937 i 1948) i
Spitsbergen (1939), autor książek o tych wyprawach.
W 1946, 1947 i 1949 uczestniczył w zbior. badaniach
przyr. w Koprowej Dolinie (gł. w...
|
|
| Hagi, Niżnie (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Hagi, Niżnie , dawniej po prostu Hagi;
Osiedle 2 km na pd.-wsch. od Wyżnich Hag
, a 1 km na pn. od Stwoły , nad pr.
brzegiem Suchej Wody Batyżowieckiej .Stoi
tu leśniczówka TANAPu, a tuż na pn. od niej było w 1963 obozowisko tur.,
zlikwidowane przed 1981 z powodu stałego zatruwania Suchej Wody ściekami z
Wyżnich Hag. Z N.H. odchodzą znakowane szlaki tur.: ku pn.-wsch. do Danielowa i ku pn. przez Wyżnie Hagi do
Batyżowieckiej Doliny...
|
|
| Hagi, Wyżnie (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Hagi, Wyżnie, czasem po prostu Hagi;
Osiedle sanatoryjne (ok. 200 stałych mieszk.) przy Drodze Wolności , nad pr. brzegiem Suchej Wody Batyżowieckiej , 6 km na zach. od
Tatrz. Polanki , a 8 km na wsch. od Szczyrbskiego Jeziora . Pomieszczeń dla
turystów nie ma. Powyżej Drogi Wolności stoi wielkie sanatorium chorób płucnych,
otwarte w 1941 (wtedy jako przeciwgruźlicze). Prowadzi stąd (od Drogi Wolności)
znakowany szlak tur. do Batyżowieckiej...
|
|
| Hajdukiewicz Jerzy (Ludzie) |
| |
Hajdukiewicz Jerzy (5 XII 1918 Lwów - 10 VII 1989 Zakopane , poch. na starym cment .). Taternik , alpinista, ratownik górski, z
zawodu lekarz (chirurg, dr 1946).
W 1933 zamieszkał w Zakopanem, gdzie zdał maturę w 1937. Studia lekarskie
odbył we Lwowie (1937-39) i Zurychu (1940-45). Jako lekarz pracował w klinikach
w Zurychu (1945-46), Gdańsku (1947-48) i Krakowie (1948-54) oraz w zakop.
sanatorium na Bystrem i w Kuźnicach (1954-78)....
|
|
| Hajdukiewiczowa Helena (Ludzie) |
| |
Hajdukiewiczowa Helena (31 III 1918 Zakopane - 14 VII
1991 tamże). Taterniczka i alpinistka. Od urodzenia mieszkała w Zakopanem , z domu Bäcker (ojciec lwowianin,
matka góralka zakop.), pierwszy mąż Kazimierz
Kowalski (zakop. taternik i szybownik), drugi mąż » Jerzy Hajdukiewicz . Siostra: »Stanisława Bäcker-Skolimowska .
Zaczęła się wspinać w Tatrach już przed II wojną świat.,
ale na poważniejsze wspinaczki chodziła od 1940. W...
|
|
| haki do butów (Nie okreslony) |
| |
haki do butów. Specjalny rodzaj gwoździ używanych dawniej do okucia
brzegu podeszwy i obcasa butów turystycznych. O takim obuwiu mówiło się: podkute
buty lub kute buty. Znajomość takiego obuwia przywędrowała do Tatr z Alp, przed
I wojną światową.H. do butów wyrabiano wg różnych modeli. Oprócz zwykłych h.
tur. (których trzeba było ok. 40 do jednego buta) najbardziej znanym modelem
były tricouni; te ostatnie h., większe i specjalnego...
|
|
| haki lodowe (Nie okreslony) |
| |
haki lodowe. Są zasadniczo podobne do metalowych » haków skalnych, ale
dłuższe (zwykle ok. 30 cm). Używa się ich w podobny sposób jak haków skalnych,
ale wbija się je lub wkręca w lód. Wbijane młotkiem haki lodowe, to igły lodowe;
wkręcane haki lodowe, to śruby lodowe.
|
|
| haki skalne (Nie okreslony) |
| |
haki skalne. W taternictwie i alpinizmie hak skalny (potocznie po prostu
hak) jest to klin metalowy, zwykle kilkanaście cm długi i z uchem (lub z
ruchomym metalowym kółkiem), używany przy wspinaczce w trudnym i eksponowanym
terenie.Hak wbija się młotkiem w szczelinę skalną, po czym przez ucho (lub
ruchome kółko) haka przewleka się linę służącą do asekuracji lub zjazdu. Zamiast
przewlekać linę (co jest niewygodne i bywa ryzykowne) używa się...
|
|
| haki u kozicy (Nie okreslony) |
| |
haki u kozicy. Podh. i myśliwska nazwa rogów kozicy. Nazwa pochodzi od
podobieństwa tych rogów zakrzywionych na końcu do haków
metalowych.
|
|
| hakówka (Nie okreslony) |
| |
hakówka. W żargonie tatern.: droga tatern. (lub jej część) przebyta z
zastosowaniem techniki hakowej.
|
|
| hala (Terminologia) |
| |
W Tatrach termin hala ma dwa różne znaczenia: pasterskie
(gospodarcze) i botaniczne (naukowe).
W Tatrach i w ogóle w Karpatach Zach. słowo to w
pasterstwie oznaczało pierwotnie tereny trawiaste w górach, położone zazwyczaj
powyżej górnej granicy lasu i zwartej kosodrzewiny, ale nieraz także wśród lasu (w
reglach) i między płatami kosodrzewiny, a
często tereny takie bywały poprzerywane piarżyskami i...
|
|
| Hála Jan (Ludzie) |
| |
Hála Jan (19 I 1890 Blatná = Frymburk, pd. Czechy -
17 V 1959 Ważec, Liptów ). Czeski
(zadomowiony na Słowacji) malarz, grafik i ilustrator, zwany "malarzem Ważca"
(maliar Važca).
Wcześniejsza twórczość H. związana jest z Czechami. W
1923 odwiedził Słowację, m.in.. liptowską wieś Ważec
, gdzie następnie zamieszkał na stałe. Z tą
podtatrz. wsią jest związana duża część jego twórczości: liczne obrazy olejne,...
|
|
| Halczyn Wojciech (Ludzie) |
| |
Halczyn Wojciech (4 X 1863 Lendak - 5 VIII 1932
tamże). Małorolny pol. gazda ze spiskiej wsi Lendak , baca i robotnik leśny, w 1919-20 pol.
działacz w sporze o granicę na Spiszu
i Orawie . W literaturze utrwaliła się
błędna rzeczownikowa forma jego nazwiska: Halczyn, Halczyna itd., ale w
rzeczywistości była to forma przymiotnikowa: Halczyn, Halczynego itd.
W młodych latach był bacą w Tatrach Bielskich i Wysokich (w Kiezmarskiej...
|
|
| Hale i Dziedziny (Wydawnictwo) |
| |
"Hale i Dziedziny". Podtytuł: Miesięcznik ziem
górskich. Czasopismo Związku Podhalan, wychodzące od 1990 do 1997 z redakcją w
Krakowie i Zakopanem.
Red. nacz.: Franciszek Bachleda-Księdzularz. Wydawca: Oddział Tatrzański Związku Podhalan
i Fundacja Podhalańska. Tematyka różnorodna z obszaru szeroko
pojętego Podtatrza Pol. i z dalszych pol. ziem górskich, także z Tatr.
Uwaga: równocześnie (ale od dawniej) ukazuje...
|
|
| Hale Ruth (Ludzie) |
| |
Hale Ruth (1900 Anglia - 6 IX 1937 w Tatrach, poch.
na nowym cment. w Zakopanem ). Alpinistka
ang., działaczka Pinnacle Club, sekr. Ladies Alpine Club.
W Tatry (do Zakopanego) przyjechała po raz pierwszy w zimie 1934 w celu
uprawiania narciarstwa. Następnie przez letnie sezony 1934-37 uprawiała w
Tatrach taternictwo w towarzystwie pol. taterników (gł. W.H. Paryskiego).
Przeszła szereg nowych dróg i wariantów. Propagowała Tatry w Anglii i...
|
|
| Halicki Bronisław (Ludzie) |
| |
|
|
| Halicki Eugeniusz (Ludzie) |
| |
Halicki Eugeniusz (26 XII 1931 Murzasichle).
Historyk (krak. WSP), muzeolog (UJ). Wieloletni nauczyciel szkół podst. na
Podhalu (Murzasichle , Biały Dunajec , Zubsuche), od 1971 pracownik
Muzeum Tatrz. w Zakopanem (kier.
działu nauk.-oświat.), w 1974 wicedyr. tegoż muzeum. Działacz społ. w Zakopanem
i na Podhalu, radny Gminnej Rady Nar. w Poroninie 1967-76, w 1976-80 sekr.
oddziału zakop. Pol. Tow. Hist., od 1978 sekr. Podh. Tow. Przyjaciół...
|
|
| halnictwo (Terminologia) |
| |
Termin ten, od słowa hala lub Hale = Tatry, próbowano w 1876
wprowadzić w "Pam. TT" na oznaczenie
alpinizmu i taternictwa, ale to się nie
przyjęło.
|
|
| halny (Terminologia) |
| |
halny, a w 2 poł. XIX w. także halski (np. rośliny i zwierzęta halskie).
Przymiotnik od słowa » hala (w znaczeniu
past. i bot.), a dawniej także od nazwy Hale (Tatry).
|
|
| halny, wiatr (Terminologia) |
| |
halny, wiatr lub krótko: halny (nie należy mówić
"halniak", jest to żargonowe, niegóralskie wyrażenie). Silny, porywisty wiatr
południowy, typu fenowego, wiejący na Podhalu w różnych porach roku, najczęściej
wiosną i na jesieni. W zasadzie dość rzadko sięga poza linię Witów - Ciche -
Bukowina Tatrzańska, ale jego wpływ daje się czasem odczuć aż w Krakowie.
W.h. powstaje w szczególnych warunkach układu barycznego przy...
|
|
| halski (Terminologia) |
| |
Starsza forma przymiotnika » halny.
|
|
| hamernia (Nie okreslony) |
| |
hamernia lub hamry. W gwarze podh.: kuźnia, kuźnica, z niem.
Hammer, Hammerwerk .
|
|
| Hanáček Ján (Ludzie) |
| |
|
|
| Handel, Przedni (Hala - Polana) |
| |
Handel, Przedni
Podłużna polana wśród kosodrzewiny u dolnego końca Ważeckiej Doliny , nad lw. (pn.-wsch.)
brzegiem Wielkiego Złomiskowego Potoku .
Przez Przedni Handel wiedzie znakowana ścieżka prowadząca przez Zadni Handel i Pawłowy Grzbiet na Krywań . Na P.H. stał niegdyś szałas
pasterski.
|
|
