Liga Ochrony Przyrody (LOP). Organizacja społ.,
propagująca ideę ochrony przyrody ,
realizująca tę ideę i występująca do władz w sprawach związanych z ochroną
przyrody. Zajmując się ochroną przyrody całego kraju zawsze poświęcała wiele
uwagi i wysiłków ochronie Tatr i Pienin,
odgrywając nieraz w tej dziedzinie czołową rolę. Od pierwszego roku swego
istnienia LOP działa też wśród młodzieży szkół średnich i podst., już od 1929
zakładając w nich koła młodzieżowe o różnych nazwach i formach działania.
LOP powstała w 1928 z inicjatywy Władysława Szafera , a współorganizatorami
byli: Walery Goetel , Bolesław Hryniewiecki , Aleksander Janowski , January Kołodziejczyk , Mieczysław Limanowski , Stanisław Małkowski , Józef Morozewicz i Jan Gwalbert Pawlikowski . Po przerwie
spowodowanej II wojną świat. (1939-45), LOP wznowiła swą działalność już w 1945
dzięki inicjatywie W. Szafera i Edwarda Potęgi
. W 1956 LOP uległa znacznej reorganizacji. Od 1956 wydaje miesięcznik
"Przyroda Polska", od 1957 jest gł. organizatorem » Straży Ochrony Przyrody , działającej także w
Tatrach . W 1968 LOP otrzymała status
stowarzyszenia wyższej użyteczności. W 1987 było 1 698 138 członków. Siedzibą
LOP była Warszawa (1928-39), Łódź (1945-53) i znów Warszawa (od 1953). Prezesami
LOP (niejeden związany blisko swą różnorodną działalnością z Tatrami) byli: J.
Morozewicz (1928-29), B. Hryniewiecki (1929-39), E. Potęga (1945-53), Leonidas
Świejkowski (1953-54), Tadeusz Michejda (1954-56), Maksymilian Kreutzinger
(1956-58), Eugeniusz Zaczyński (1958-64), Franciszek Krzysik (1964-68), Wiesław
Janiszewski (1968-79), Henryk Zimny (od 1979). Z osób związanych z Tatrami
bliżej, członkami hon. LOP zostali: J.G. Pawlikowski (1937), W. Szafer (1937),
Bohdan Dyakowski
(1939), B. Hryniewiecki (1939).
W Zakopanem było
sporo członków LOP już przed II wojną świat., ale pierwsza jednostka
organizacyjna LOP powstała tam dopiero na wiosnę 1946 z inicjatywy Zofii Radwańskiej-Paryskiej : oddział zakop.
LOP; w jego pierwszym zarządzie byli: Z. Radwańska-Paryska, Marceli Marchlewski , Józef Kolowca i Wacław Witeszczak.Oddział ten
już od kwietnia 1946 rozwinął żywą działalność propagandową i popularyzacyjną,
wydając ulotki i afisze, prowadząc pogadanki i odczyty dla młodzieży szkolnej,
wczasowiczów, milicji, leśników, przewodników tatrz. itd., organizując uroczyste
obchody Dnia Lasu i Ochrony Przyrody, prowadząc akcję sadzenia lasu przez
młodzież, chroniąc morenę nad Morskim Okiem
, zakładając w zakop. szkołach Koła Młodych Przyjaciół LOP, interweniując u
władz i właściwych instytucji przeciw zagrożeniom przyrody tatrz. Najbardziej
czynnymi działaczami oddziału zakop. LOP w pierwszym dziesięcioleciu byli: Z.
Radwańska-Paryska, Józefa Wilamowska (-Talewska) i J. Kolowca, a blisko
współpracował Marceli Marchlewski, najpierw nadleśniczy w Zakopanem, od 1947
dyr. "Parku Tatrzańskiego" (tj. jednostki obejmującej wtedy jedynie lasy państw.
w Tatrach Pol .), a od 1955 dyr. właściwego
już Tatrz. Parku Narodowego .W latach
późniejszych działalność oddziału zakop. LOP była raz większa, raz mniejsza, co
m.in. wynikało stąd, że na terenie Zakopanego i Tatr Pol. również i in.
instytucje zaczęły się zajmować ochroną przyrody, najpierw Komisja Szkolenia Górskiego KWPTT , potem TPN,
PTTK itd., jednakże od ok. 1970 działalność oddziału zakop. LOP znowu się
ożywiła zarówno w dziedzinie popularyzacji idei ochrony przyrody (m.in. w
szkołach) jak i w obronie Tatr i Podtatrza przeciw różnym zagrożeniom ich
przyrody. W tym okresie szczególnie czynnie działała Zofia Śmiałowska , a potem Jadwiga Lichaczewska
.
Przewodniczącymi oddziału zakop. LOP byli kolejno: Z.
Radwańska-Paryska (1946-56), Z. Śmiałowska (1956-58), Kazimierz Kret (1958-59),
Karol Wastak (1959-64), Jerzy Pozdiejew
(1964-67), znowu Z. Śmiałowska (1967-73), Jan Parczewski
(od 1974).
