| rynna (Terminologia) |
| |
Korytowate zagłębienie w zboczu lub ścianie górskiej, węższe i płytsze
od żlebu, biegnące w kierunku spadku wody.
Może być trawiasta, piarżysta, skalista, a
w zimie śnieżna lub lodowa. Zdrobn.: rynienka.
|
|
| rysa (Nie okreslony) |
| |
rysa. W terminologii tatern. jest to szczelina w skałach, zazwyczaj
płytka i tak wąska, że człowiek się w niej nie zmieści. Rzadziej nazywa się też
rysą formacja szersza (np. żleb, rynna, komin), która oglądana z daleka robi
wrażenie wąskiej rysy.
|
|
| Rysami, Bula pod (Nie okreslony) |
| |
Rysami, Bula pod (2055, 2054 m). P. Wybitna bula na zach. stokach
Niżnich Rysów; zamyka Kocioł pod Rysami od pn. Płaski wierzchołek Buli pod
Rysami stanowi lądowisko śmigłowca w czasie akcji ratunkowych w
okolicy.
|
|
| Rysami, Kocioł pod (Nie okreslony) |
| |
Rysami, Kocioł pod (ok. 1950-2200 m). P. Zasłany rumowiskami
kocioł, ograniczony od północy Bulą pod Rysami, a od południa urwiskami dolnej
części zach. grani Rysów. Przez Kocioł pod Rysami przechodzi znakowana ścieżka
wiodąca od Morskiego Oka na Rysy. Swoją wsch. (górną) częścią K.p.R. podchodzi
pod zach. stoki Przełęczy pod Rysami.
|
|
| Rysami, Przełęcz pod (Nie okreslony) |
| |
Rysami, Przełęcz pod (2365, 2365 m); Sedielko pod Rysami; Meeraugscharte;
Tengerszem-csorba. PS. Najniższa przełęcz między Rysami a Niżnimi Rysami.
Jest łatwo dostępna tylko od zach., z Kotła pod Rysami.Pol. i słow. nazwa
Przełęczy pod Rysami pochodzą od Rysów, a niem. i węg. nazwa pozornie od niem. i
węg. nazwy Morskiego Oka, ale właściwie też od nazwy Rysów w tychże
językach.
|
|
| Rysy (Szczyty) |
| |
|
|
| Rysy, Niżnie (Szczyty) |
| |
Rysy, Niżnie (2430, 2430 m); Malé Rysy, rzadziej Nižné Rysy; Dénesspitze;
Dénes-csúcs. PS. Szczyt
ten, trzeci co do wysokości w Polsce, wznosi się między Rysami a Wyżnim Żabim
Szczytem, w bocznej grani Tatr, biegnącej od Rysów ku pn. W szczytowej grani
N.R. wznoszą się cztery turnie, z których trzecia od pn. stanowi gł.
wierzchołek.Boczne ramię odchodzące od N.R. ku wsch. dzieli górną część Ciężkiej
Doliny na dwie gałęzie...
|
|
| ryś (Nie okreslony) |
| |
ryś (Lynx lynx ). Największy w Europie przedstawiciel rodziny
Kotowatych (Felidae ). Drapieżne zwierzę ssące, wielkości dużego psa.
Sierść ma żółtawą w ciemne cętki, uszy zaostrzone i zakończone pędzelkami
włosów, ogon dość krótki, niezgrubiały na końcu, pręgowany poprzecznie czarno, z
czarnym zakończeniem. Trzyma się gł. w piętrach reglowych, ale czasem podchodzi
i wyżej. Poluje głównie o zmroku i w nocy.W Tatrach...
|
|
| Rytard Jerzy Mieczysław (Nie okreslony) |
| |
Rytard Jerzy Mieczysław, właśc. Mieczysław Antoni Kozłowski (8 XI 1899
Kraków - 21 IX 1970 Warszawa). Prozaik, poeta, publicysta. Od 1918 przebywał
głównie w Warszawie, ale także w Zakopanem w 1923-26 (prowadził tam wtedy
regionalny teatr podh.) i 1932-39.
Od 1923 ogłosił liczne artykuły dotyczące Tatr i Podhala, na tematy tur.,
tatern., sport., kult., z dziedziny ochrony przyrody, o folklorze podh. itd.
Z jego książek wiele...
|
|
| Rywociny (Nie okreslony) |
| |
Rywociny; Oštepy; Gantgruppe; Gántcsoport. S. Zbiorowa nazwa turni
i turniczek (tj. trzech Rywocińskich Turni i dwóch Zimnych Turniczek) w dolnej
(pd.-wsch.) części Zimnowodzkiej Grani.Czasem nazwą Rywociny niewłaściwie
oznaczano jedynie najwyższą turnię w tej grupie, tj. Wielką Rywocińską Turnię
(1886, 1888 m).
|
|
| Rywocińska Przełęcz (Nie okreslony) |
| |
Rywocińska Przełęcz (ok. 1830 m); Sedlo za Oštepmi; Gantpass,
Gantscharte; Gánthágó, Gántcsorba. S.Najniższa przełęcz między Kościołami
a Rywocinami. Przejście przez nią stanowi łatwe połączenie Doliny Małej Zimnej
Wody ze Staroleśną Doliną.
|
|
| Rywocińska Turnia, Wielka (Nie okreslony) |
| |
Rywocińska Turnia, Wielka (1886, 1888 m); Zadný Oštep; Gant; Gánt.
S. Najwyższa turnia Rywocin, pierwsza od Rywocińskiej Przełęczy. Czasem
używano dla niej niewłaściwie nazwy Rywociny.
|
|
| Rzączyński Gabriel (Nie okreslony) |
| |
Rzączyński Gabriel (6 VII 1664 na Podlasiu - 12 XI 1737 Gdańsk). Jezuita,
przyrodnik i poeta. Studiował w Krakowie, Lublinie i Kaliszu. Jako profesor
syntaksy, retoryki, filozofii i teologii wykładał we Lwowie, Toruniu, Poznaniu,
Lublinie, Łucku, Sandomierzu, Gdańsku i Ostrogu.Jest on autorem m.in. dwóch
dużych dzieł przyr.: Historia Naturalis Curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus
Lituaniae, Annexarumque Provinciarum... (Sandomiriae 1721) oraz...
|
|
| Rzepiska (Nie okreslony) |
| |
Rzepiska lub Rzepisko; Repisko; Repisko;
Repiszkó, Répásfalu. P. Wieś na Spiszu Pol., na Zamagurzu Spiskim, na
wsch. od Jurgowa. Do I wojny świat. znajdowała się w granicach Węgier. Ludność
polska.Od XVIII w. lub wcześniej mieszkańcy Rzepisk zajmowali się pasterstwem w
Tatrach: w Dolinie Białej Wody (np. na Polanie pod Wysoką) i w Jaworowej Dolinie
(m.in. w Koperszadach Zadnich i na Janówkach). W latach międzywoj....
|
|
| Rzewnicki Jan Adam (Nie okreslony) |
| |
Rzewnicki Jan Adam (26 VII 1871 Ciechanów - 12 VIII 1944 Warszawa). Inż.
elektryk, literat, publicysta, turysta i taternik. Chorego spalili żywcem
żołnierze niem. podczas Powstania Warsz.; poch. na Cment. Powstańców
Warszawy.
Za wybitne wieloletnie zasługi w pracy nad pol. słownictwem elektrotechn.
został hon. członkiem Stow. Elektryków Pol. w 1930. O ogólnych sprawach
językowych pisywał w "Poradniku Językowym" i "Języku Pol". Jest też...
|
|
| Rzewuski Walery (Nie okreslony) |
| |
Rzewuski Walery (14 IV 1837 Kraków - 18 XI 1888 tamże). Od 1860 zawodowy
fotograf krak., jeden z czołowych pol. fotografów XIX w. i jeden z pierwszych
fotografów tatrz. (od 1859). Jego działalność fot. jest związana gł. z Krakowem
i okolicą (ludzie, zabytki, typy lud.). W 1869-88 był krak. radnym miejskim, w
1874 członkiem wydziału TT.
W Tatrach i na Podtatrzu fotografował w 1859, 1861 i może w latach
następnych. Były to zdjęcia...
|
|
| rzeźba peryglacjalna (Terminologia) |
| |
Formy morfologiczne terenu, utworzone przez procesy
mrozowe i denudacyjne w strefie przyległej do zlodowacenia, ale nie
zlodowaconej, np. na przedpolu lodowców, na
grzbietach i stokach ponad lodowcem, w warunkach zimnego klimatu i głęboko
zamarzniętej gleby (wieczna zmarzlina, marzłoć). Tworzą się wtedy nieckowate
zagłębienia, rodzaj wyspowych pagórków i in. Procesy peryglacjalne
przemodelowywały np. dolinki reglowe w Tatrach. Zob. też gleby...
|
|
| rzeźba Tatr (Geologia) |
| |
Teren Tatr charakteryzuje rzeźba typu alpejskiego, tzw.
młoda, tj. stosunkowo niedawno (w skali historii Tatr) utworzona. Złożyła się na
nią działalność lodowców w okresie
plejstoceńskim, erozja wód fluwioglacjalnych i polodowcowych oraz wietrzenie;
ponadto pozostały niektóre stare formy orograficzne jeszcze z neogenu; wg
ostatnich badań jest ich więcej niż do niedawna przypuszczano. Zachowały się one
np. w skałach wapiennych i dolomitowych...
|
|
| rzeżucha gorzka (Nie okreslony) |
| |
rzeżucha gorzka (Cardamine amara ), z rodziny Krzyżowych
(Cruciferae ). Roślina miejsc wilgotnych, źródlisk, brzegów potoków,
gdzie tworzy niekiedy całe łany, często występując wraz z pokrewną r. Opiza
(C. opizii ).Obie te rzeżuchy, wbrew mniemaniom niektórych, są
niezmiernie częstymi w Tatrach roślinami. Występują masowo przy Lodowym Źrodle w
Kościeliskiej Dolinie, w kilku miejscach w Strążyskiej Dolinie, w...
|
|
| Rzeżuchowa Kotlina, Niżnia (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowa Kotlina, Niżnia (1763 m); Nižná žeruchová kotlinka. S.
Wschodnia z trzech kotlin po pd. stronie Doliny Białych Stawów, u podnóża
Rzeżuchowych Turni. Na dnie N.R.K. leży » Niżni Rzeżuchowy
Stawek.
|
|
| Rzeżuchowa Kotlina, Wyżnia (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowa Kotlina, Wyżnia (1845 m); Vyšná žeruchová kotlinka. S.
Środkowa z trzech kotlin po pd. stronie Doliny Białych Stawów, u stóp Koziej
Turni. Na dnie W.R.K. znajduje się » Wyżni Rzeżuchowy Stawek.
|
|
| Rzeżuchowa Polana (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowa Polana (ok. 1200 m); žeruchová polana. S. W
Kiezmarskiej Dolinie nad lw. brzegiem Białej Wody Kiezmarskiej, na pd.-zach. od
Steżek. Na polanie tej wypływa źródło Zimna Studnia; niegdyś stało tu schronisko
turystyczne.Nazwa polany pochodzi od obficie tu rosnącej rzeżuchy (słow.
žerucha ).
|
|
| Rzeżuchowe Stawki (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowe Stawki; žeruchové plieska. S. Dwa stawki w pd. części
Doliny Białych Stawów, w dwóch kotlinach u podnóża Rzeżuchowych Turni (Niżnia
Rzeżuchowa Kotlina) i Koziej Turni (Wyżnia Rzeżuchowa Kotlina). Są to » Niżni
Rzeżuchowy Stawek i » Wyżni Rzeżuchowy Stawek.Nazwa stawków pochodzi od rosnącej
w ich otoczeniu rzeżuchy (słow. žerucha ).
|
|
| Rzeżuchowe Turnie (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowe Turnie, dawniej Gajniste Turnie; žeruchové veže. S.
Dwie turnie w Koziej Grani, zaraz na wsch. od Koziej Turni.Wschodnia z nich:
Skrajna Rzeżuchowa Turnia; Predná žeruchová veža; Östlicher Gemsenturm;
Keleti-Zerge-torony. Zachodnia (bliżej Koziej Turni): Zadnia Rzeżuchowa Turnia;
Zadná žeruchová veža; Westlicher Gemsenturm; Nyugati-Zerge-torony.Nazwa
Rzeżuchowych Turni pochodzi od leżących u ich podnóża Rzeżuchowych...
|
|
| Rzeżuchowy Potok (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowy Potok. S. Płynie spod Niżniej Rzeżuchowej Kotliny
(stanowi jej odpływ, początkowo podziemny), a wpada do Wielkiego Białego Stawu w
Dolinie Białych Stawów. Na potoku tym zbudowano mały zbiornik z odprowadzeniem
wody rurą do Kiezmarskiego Schroniska, które w 1942-74 stało nad tym stawem.
Nazwa potoku pochodzi od Rzeżuchowych Stawków.
|
|
| Rzeżuchowy Stawek, Niżni (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowy Stawek, Niżni (1763 m); Nižné žeruchové pliesko. S.
Leży na dnie Niżniej Rzeżuchowej Kotliny, w pd. części Doliny Białych Stawów.
Pomiary pracowników TANAPu z 1961-66: pow. 0,120 ha, 42 x 35 m. Poziom wody
ulega dużym wahaniom; pomiary W.H. Paryskiego z 1956: dług. i szer. ok. 33 x 28
m, głęb. ok. 1,5 m.
|
|
| Rzeżuchowy Stawek, Wyżni (Nie okreslony) |
| |
Rzeżuchowy Stawek, Wyżni (1845 m); Vyšné žeruchové pliesko. S.
Znajduje się na dnie Wyżniej Rzeżuchowej Kotliny, w pd. części Doliny Białych
Stawów. Pomiary pracowników TANAPu z 1961-66: pow. 0,100 ha, 49 x 44 m. Są duże
wahania poziomu wody; pomiary W.H. Paryskiego z 1956: dług. i szer. ok. 38 x 19
m, głęb. ok. 2,5 m.
|
|
| Rzędy (Nie okreslony) |
| |
Rzędy. P. Skaliste, pd.-zach. stoki Ciemniaka w Czerwonych Wierchach,
po stronie Tomanowej Doliny. Nazwa Rzędy występuje też w in. miejscach w
Tatrach.
|
|
| rzęsorek (Nie okreslony) |
| |
rzęsorek (Neomys ), z rodziny Ryjówkowatych (Soricidae ).
Drobny ssak ziemnowodny, na ogonie i tylnych stopach posiada rzędy sztywnych
włosów, które ułatwiają mu pływanie. Żyje w okolicach potoków i strumieni.W
Tatrach są dwa gatunki rzęsorków: r. rzeczek (N. fodiens ), występujący
też w całej Polsce, a w Tatrach aż po piętro halne, oraz r. mniejszy (N.
anomalus, N. milleri ), żyjący gł. w górach, w wyższych...
|
|
