Czarna Dolina Jaworowa

Czarna Dolina Jaworowa lub po prostu Czarna Dolina; 

Jedna z gł. odnóg Jaworowej Doliny, po jej wsch. stronie, ciągnąca się naprzeciw Jaworowej Polany w górę ku pd.-wsch. do stóp Czarnego Szczytu i Kołowego Szczytu. Ponad Cz.D.J. od pd. wznosi się masyw Lodowego Szczyt u ze swymi odnogami (Kapałkowa Grań i Śnieżna Grań).

Na dolnym piętrze Cz.D.J. leży Czarny Staw Jaworowy, z którego Czarny Potok Jaworowy płynie do Jaworowego Potoku. Gł. odnogą Cz.D.J. jest Śnieżna Dolina. Ponad Czarnym Stawem na wysokość przeszło 1100 m wznosi się swymi olbrzymimi urwiskami masyw Lodowego Szczytu , toteż widok znad tego stawu jest imponujący.

Niegdyś do Cz.D.J. zachodzili z owcami pasterze jurgowscy, a także góralscy myśliwi i poszukiwacze skarbów, a może także górnicy. Od dawna znano stąd przejścia przez Śnieżną Przełęcz i Czarną Przełęcz. Z turystów czy naukowców pierwsi byli tu brat Cyprian z Czerwonego Klasztoru w Pieninach (zapewne ok. 1766-68), Christian Genersich z Kiezmarku (1797 -1800) i Stanisław Staszic  z Warszawy (1804).

W dolinie tej występuje wyjątkowe zagęszczenie nazw "czarnych": Czarna Dolina, Czarna Koleba, Czarna Siklawa, Czarne Młaki, Czarne Spady, Czarny Bańdzioch, Czarny Las, Czarny Ogród, Czarny Potok, Czarny Staw, a nad tą doliną jest Czarna Przełęcz, Czarny Szczyt i jeszcze inne. Część tych nazw powstała w nowszych czasach i pochodzi od nazwy doliny lub stawu. Najdawniejsze w całej tej grupie są chyba trzy nazwy, używane też w ich gwarowej postaci przez pasterzy jurgowskich: Czarna Dolina (Corna Dolina albo Corne lub Do Cornego), Czarny Staw (Corny Staw i Corne Pleso) oraz Czarny Las (Corny Las). Przez analogię do podobnych sytuacji gdzie indziej w Tatrach, pierwotna była zapewne nazwa Corne lub Do Cornego, odnosząca się najpierw do stawu, a wtórnie także do doliny. Staw jest płytki i rzeczywiście ciemny (zamulony), natomiast dolina mimo zacienienia od południa masywem Lodowego Szczytu, nie robi wrażenia ciemnej czy "czarnej". Dwa stawy po przeciwnych stronach Jaworowej Doliny świetnie kontrastują swymi barwami i nazwami Zielony Staw i Czarny Staw.

---