E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Cyprian, brat

 
  Kategoria: 
Ludzie 

  opis  
  forum (0)  

Cyprian, brat lub Frater Cyprianus (28 VII 1724 Polkowice, woj. legnickie na Śląsku - 16 IV 1775 Czerwony Klasztor?). Nazwisko świeckie wg metryki chrztu (niemiecka): Franz Ignatz Jäschke (dopiero w 1987 odszukane, bowiem - też od niedawna - znane było tylko przekręcone: Jaisge lub Jajge).

C. był mnichem zakonu Kamedułów w Czerwonym Klasztorze w Pieninach, do którego przybył w 1756. Był on tam lekarzem (studia we Wrocławiu), aptekarzem, ogrodnikiem, pielęgniarzem, cyrulikiem, kucharzem oraz spełniał w klasztorze liczne in. posługi. Prócz tego malował, wyrabiał zwierciadła, ponoć zajmował się alchemią, a co szczególnie doniosłe, zbierał i suszył rośliny (nie tylko lecznicze) układając bogaty zielnik (» zielniki). Jest to najstarszy z zachowanych do dziś zielników z roślinami tatrz.: 63 okazy prócz wielu in., głównie z Pienin i ich okolicy (łącznie 283 okazy). Zielnik ten był później własnością Muzeum Karp. w Popradzie , potem Muzeum TANAPu w Tatrz. Łomnicy, a obecnie Muzeum Nar. w Bratysławie.

Przy okazji zbierania zielnika C. dość dobrze poznał wsch. część Tatr Wys. oraz Tatry Biel.: był w Jaworowej Dolinie aż do Żabiego Stawu, w Czarnej Dolinie Jaworowej do Czarnego Stawu Jaworowego, w Kołowej Dolinie, wszedł na Hawrań, był na Szerokiej Przełęczy Bielskiej, na Przełęczy pod Kopą, przy Białych Stawach itd. Oczywiście, znał także Pieniny i ich okolice.

Istnieje wersja, że C. interesował się też szczególnie mechaniką i skonstruował skrzydła, czy aparat do latania, którym z wierzchołka Trzech Koron w Pieninach poleciał wg jednych legend aż do Morskiego Oka, wg innych tylko w okolice Czerwonego Klasztoru. Za takie "diabelskie" wyczyny C. jakoby został z rozkazu biskupa przeniesiony z Pienin na niziny, zaś aparat jego publicznie spalony w Białej Spiskiej. Całą tę historię, zbeletryzowaną opisał Jan Wiktor w opowieści Skrzydlaty Mnich, przetłumaczonej też na słow. i czeski. Zarówno zaś w zapiskach C. jak i w pozostałych po Kamedułach dokumentach nie ma żadnej wzmianki o lataniu.



Literatura:
Johann Lipták: Das Rote Kloster und Frater Cyprianus . Kesmark 1937. - Ivan Bohuš: Lietajúci búrlivák . "Vys. Tatry" 1974, nr 1. - Zofia Radwańska-Paryska: Brat Cyprian z Czerwonego Klasztoru i jego zielnik . "Rocz. Podh." 3, 1985. - Taż: Brat Cyprian - kim on był? "Podtatrze" 1987, nr 3-4. - Taż: Zielnik brata Cypriana z Czerwonego Klasztoru . Kr. 1991. - "SBS" 1, 1986.



KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024