rośliny synantropijne

rośliny synantropijne lub krótko synantropy. Rośliny zawleczone za pośrednictwem człowieka z innych, często b. odległych okolic.W Tatrach wyróżniamy dwa typy r.s.: rośliny przybyłe spoza terenu Tatr, tzw. antropofity, i wprawdzie rodzime rośliny tatrz., ale przeniesione z właściwych im niższych położeń w obce wyższe, lub w położenia obce środowiskowo; są to tzw. apofity. Antropofitem w Tatrach jest np. iglica pospolita (Erodium cicutarium), kurzyślad polny (Anagallis arvensis ). Apofitami są: pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), ale tylko wysoko, w piętrze kosówki, wiechlina roczna (Poa annua) w piętrze kosówki i hal przy drogach jezdnych, starzec lepki (Senecio viscosus) i in.

R.s. najczęściej, choć nie zawsze, są pospolitymi, uprzykrzonymi chwastami przydomowymi lub przydrożnymi, wdzierającymi się za człowiekiem i jego gospodarką w głąb Tatr i zajmującymi miejsce szlachetnych rodzimych roślin tatrz.

Niektóre r.s. pojawiają się na jeden lub dwa sezony (tzw. efemerofity) i giną, np. bławatek (Centaurea cyanus), bniec biały (Melandrium album), inne trwają dłużej, kilka sezonów, a niektóre nawet zadomowiają się na długo, konkurując z roślinami rodzimymi, np. łubin trwały (Lupinus polyphyllus), tworzący od dość długiego już czasu ogromne gęste płaty na zboczach wzdłuż Drogi Wolności od Nowego Smokowca aż poza Nową Polankę.

Niezbyt liczne gatunki roślin rodzimych pod wpływem zmian w ich środowisku (ścieki, nawozy, śmietniska, smoła i oleje) degenerują się, zaczynają wyglądać nienormalnie, stają się wyjątkowo bujne, rozrośnięte, liście ich przybierają b. ciemną, czasem prawie czarniawozielonawą barwę; są to tzw. pelofity, wśród nich najczęściej występuje tojad (Aconitum firmum i A. variegatum), starzec gajowy (Senecio nemorensis), rogownica pospolita (Cerastium fontanum ssp. triviale).

Roślinami synantropijnymi są też te, które kiełkują z pestek owocowych lub całych owoców porzuconych przez turystów; są to gł. śliwki, wiśnie, agrest (nie mylić z rodzimym agrestem tatrz.), rzadziej gruszki i jabłka. Rośliny te trwają najwyżej do kilku lat, obumierając z racji surowego klimatu górskiego.

R.s. najłatwiej i najprędzej osiedlają się tam, gdzie zostało zniszczone środowisko roślin rodzimych, a więc przy schroniskach i szałasach, wzdłuż dróg i ścieżek, na miejscach rozkopanych lub wydeptanych.

---