Wolności, Droga

Wolności, Droga; cesta Slobody, Cesta Slobody; Freiheitsstrasse; Szabodság-út. S. Szosa łącząca miejscowości na pd. i wsch. stokach Tatr Wys. oraz na wsch. i pn. stokach Tatr Biel., od Szczyrbskiego Jeziora przez Wyżnie Hagi, Tatrz. Polankę i Stary Smokowiec do Tatrz. Łomnicy, i dalej naokoło Tatr przez Matlary, Tatrz. Kotlinę, Zdziar, Podspady i Jaworzynę Spiską do mostu granicznego na rzece Białce przy Łysej Polanie (razem ok. 55 km).

Droga Wolności jest b. ważnym szlakiem, gdyż daje najkrótsze połączenie wspom. miejscowości i dogodny dostęp do wylotów większości dolin walnych w słow. części Tatr Wys., od Doliny Białki i Doliny Białej Wody aż po Mięguszowiecką Dolinę i nawet Młynicką Dolinę. W przedłużeniu D.W. od Szczyrbskiego Jeziora ku zach. biegnie » Tatrzańska Droga Młodzieży, sięgająca do wylotów Koprowej Doliny i Cichej Doliny Liptowskiej.

Przed 1877 istniały drogi jezdne lub ścieżki dochodzące z dołu od wsi spiskich do dolin po pd. stronie Tatr, ale jedynym szlakiem poprzecznym na pd. podnóżu Tatr Wys. był » Zbójnicki Chodnik, który nie pokrywał się z trasą obecnej D.W., a ponadto była to ścieżka już wtedy zapomniana i częściowo zarośnięta. Początek dzisiejszej D.W. dało Węg. Tow. Karp. (MKE) w 1877 budując pierwsze bezpośrednie połączenie Starego Smokowca ze Szczyrbskim Jeziorem (do tego czasu jeżdżono okrężnie przez miasto Poprad). Nowy ten szlak (konny) biegł częściowo wyżej od obecnego gościńca i zwano go później Górną Drogą (Oberer Weg). Droga ta była miejscami b. stroma, więc w 1879 Węg. Tow. Karp. zbudowało wygodniejszy szlak biegnący poniżej obecnej szosy, koło leśniczówek Niżnie Hagi i Mostki; była to tzw. Dolna Droga (Unterer Weg).

W 1884-1885 Węg. Tow. Karp. wybudowało nową drogę (2 m szeroką) na całej przestrzeni od Tatrz. Kotliny do Szczyrbskiego Jeziora, mn.w. trasą obecnej D.W., a w 1886-89 rozszerzyło całą drogę do 4 m, przekształcając dotychczasową drogę konną na drogę wozową i w 1891 przekazało ją węg. władzom państwowym. Od 1906 droga ta była wielokrotnie ulepszana i poszerzana, a także przedłużona z Tatrz. Kotliny przez Zdziar i Jaworzynę Spiską do mostu na Białce przy Łysej Polanie.

Do I wojny świat. szosa od Szczyrbskiego Jeziora do Starego Smokowca, w pol. literaturze Szczyrbski Gościniec, miała dzięki MKE od 1888 oficjalną nazwę Droga Klotyldy (Klotildina cesta; Klothildenweg, Klotilden-Weg, Clotildenweg, Clotildenstrasse; Klotild-út, Tátra-Klotild-út), na cześć austr. arcyksiężny Klotyldy (miała willę w Starym Smokowcu). Szosa od Starego Smokowca do Tatrz. Kotliny w 1889 otrzymała oficjalną nazwę Droga Marii Teresy (cesta Márie Terézie; Maria Theresien-Weg, Maria Theresia-Weg, Maria Theresiastrasse; Mária Terézia-út), aby uczcić austr. arcyksiężnę Marię Teresę, która ze swym mężem, arcyks. Karolem Ludwikiem dokonała przez swój przejazd uroczystego otwarcia tej szosy.

Turyści pol. (i częściowo inni) na ogół jednak nazw tych nie używali, oznaczając wspólnie obie powyższe części szosy aż mn.w. do 1937 nazwą Turystowska Droga (Turistická cesta; Touristenstrasse, Touristenweg, Gürtelstrasse, Tatragürtelstrasse; Tourista-út, Túrista-út, Tátra-körút). Droga Wolności otrzymała swą obecną nazwę Cesta Slobody w 1919, aby uczcić utworzenie niezależnej Czechosłowacji, przy czym nazwa ta dotyczyła wtedy szosy od Szczyrbskiego Jeziora po Jaworzynę Spiską; obecnie nazwa ta obejmuje też dalszy odcinek szosy, aż do granicy przy Łysej Polanie. Polacy zaczęli bardziej powszechnie stosować pol. formę tej nazwy, Droga Wolności, od ok. 1937, natomiast Niemcy i Węgrzy aż do 1945 preferowali takie nazwy jak Tatrastrasse, Tatragürtelstrasse, Tátra-körút itp.

---