tojad

tojad (Aconitum firmum, A. callibotryon, A. napellus), z rodziny Jaskrowatych (Ranunculaceae). Dość wysoka, do 1,5 m, roślina o granatowofioletowych, hełmiastych kwiatach, a liściach dłoniastych, drobniej lub grubiej głęboko wcinanych. Występuje na granicie i wapieniu od krainy uprawy aż po piętro hal, a czasem nawet wyżej, np. na Niżnich Rysach do 2400 m.

Jego nazwa góralska brzmi omiag lub omiak, a w niektórych okolicach koniki lub koniki polne. Jest to roślina świetnie utrwalająca usypiska i piargi, nadająca się do sadzenia na zrujnowanych stokach dolin. Na pastwiskach nie jest szkodliwa, bo aczkolwiek trująca, nie jest ruszana (lub b. rzadko) przez bydło i owce. W Tatrach istnieją jeszcze dwa inne, b. podobne gatunki t., ale prawie nie trujące.

T. jest zapylany wyłącznie przez trzmiele długossawkowe, toteż zasięg tojadu na całym świecie pokrywa się z zasięgiem tych trzmieli. Trzmiele krótkossawkowe nieraz rabują słodycz, przegryzając hełm t. nisko w miejscu, gdzie zbiera się nektar i wypijają go, oczywiście bez zapylenia kwiatów. Do takich przegryzionych otworów zlatują się potem in. owady, aby wysysać łatwo teraz dostępny słodki napój.

---