magura i Magura

magura i Magura. Termin topograficzny magura istnieje w języku rum. i słow. w znaczeniu: wzgórze, pagórek, kopiec. Termin ten występuje też w postaci nazwy własnej (Magura) na oznaczenie gór, grzbietów górskich, wzgórz itp., ale także in. obiektów geogr.: las, potok, osiedle, polana; w tej drugiej grupie nazwa została zapewne przesunięta z pobliskiej góry. Jako nazwa własna (Magura, Magurka i in. pochodne) spotykana jest na wielkim obszarze Karpat od Rumunii (gdzie jest najczęstsza) aż po Beskid Śląski i nawet dalej, aż na Morawach. Jest to jeden z najpospolitszych toponimów w Karpatach.Termin magura jest pochodzenia rum., a rozprzestrzenił się z Karpat Rumuńskich ku zach. wraz z wołoską falą pasterską. Natomiast przodkowie Rumunów prawdopodobnie przejęli wyraz ok. VI w. od Słowian, przekształcając ich magula (wzgórze, pagórek) na magura .W sąsiedztwie Tatr są pasma górskie Magura Spiska i Magura Orawska oraz góra Magura Witowska. Są też wzniesienia o nazwie Magura lub Magurka na Orawie, w Choczańskich Wierchach, na Liptowie i na Spiszu.W samych Tatrach nazwa Magura występuje kilkakrotnie. Najbardziej znana w Tatrach Pol. to Kopa Magury, zwana też po prostu Magurą, zwł. w dawnym nazewnictwie ludowym. Pasterze z Hali Jaworzynki nazwą Magura określali też miejsce u stóp Kopy Magury, gdzie istniały kiedyś kopalnie rudy żelaznej. Inna Magura w Tatrach Pol., w literaturze dotąd prawie nieznana, to lud. nazwa stosowana niegdyś przez pasterzy z Kondratowej Hali; jedni nazywali Magurą szczyt: Suchy Wierch Kondracki, a inni oznaczali tak jedynie upłaz (obecnie Magurski Upłaz) na pn. stokach tego szczytu.W Tatrach Słow. nazwa Magura jest również znana od dawna. Jedna Magura (obecnie Magura Rycerowa) w grupie Wielkiej Kopy Koprowej i przy niej Rycerowy Żleb, zwany też Magurskim Żlebem. Druga Magura wg różnych źródeł oznacza rozmaite wzniesienia w grani oddzielającej Raczkową Dolinę od Jamnickiej Doliny; obecnie są to wzniesienia w pd. grani Raczkowej Czuby, a dawniej był to ten ostatni szczyt lub nawet Jarząbczy Wierch. Jeszcze dawniej, w dokumencie z 1615, pojawiła się nazwa Czaplowia Magurka na oznaczenie » Czaplowej Hali. W nazewnictwie słow. w Tatrach Słow. jest też Magurská lávka (pol. Niżnia Kapałkowa Ławka) i Vyšná Magurská lávka (pol. Sucha Ławka), ale obie te nazwy pojawiły się dopiero w przewodniku z 1938, a zostały po prostu wtedy urobione od nazwy niedalekiego pasma górskiego Magura Spiska.

(Uwaga. Spotykana w literaturze pisownia Magóra, zamiast Magura, jest błędna.)

Lit. - Kazimierz Nitsch: Spisz i Magura. "Jęz. Pol." 5, 1920, nr 4. - Wacław Fedorowicz: Górskie nazwy terenowe w Karpatach. Magura. "Karpaty" 1975, nr 4.

---