Institutum Bronscianum Zakopanense (IBZ) lub
Zakopiański Instytut Brońskiego, także Academia Bronsciana lub po prostu
Bronscianum. Nieformalna instytucja, a właściwie grupa stałych bywalców
Zakopanego, którzy w latach 1930. spotykali się tam w restauracji prowadzonej w
Dworcu Tatrzańskim przez » Kazimierza
Brońskiego (stąd żartobliwa nazwa). Z opowiadania sobie dowcipów przy
takich spotkaniach wyłonił się pomysł, aby w formie zabawy intelektualnej
powołać do życia fikcyjny instytut pseudonaukowy z żartobliwymi pseudonimami,
tytułami nauk., nazwami katedr itd. (wśród członków byli zresztą profesorowie
uniw., docenci i doktorzy). Ponieważ byli oni wszyscy miłośnikami Tatr i Zakopanego , cały ten "instytut" miał
charakter wybitnie tatrzański i zakopiański.
Twórcami, założycielami i członkami IBZ były zarówno
osoby szerzej znane ze swej działalności (taternickiej, naukowej, artystycznej i
in.) w Tatrach i na Podhalu, jak też po prostu miłośnicy tego regionu. Byli to:
prof. Jan Stanisław Bystroń , inż. Janusz Chmielowski , prof. Adolf Chybiński , doc. Stefan Komornicki , Tomasz Komornicki (późniejszy prof.),
prof. Jerzy Lande , inż. Jerzy Maślanka , dr med. Janusz Meissner,
Marian Niemczynowicz z Wilna (pseud. Germanellus), dr Jan Zygmunt Robel
(chemik), Lidia Sozańska (pracowała dorywczo w Muzeum Tatrz.), malarka Julia Stabrowska , doc. Stanisław Krystyn Zaremba oraz (jedyny
stały mieszkaniec Zakopanego z wymienionych powyżej) Juliusz Zborowski (dyr. Muzeum Tatrz.),
a ponadto Kazimierz Broński
jako quaestor et procurator
"instytutu".IBZ wydał w maszynopisie, drukiem i w formie powielanej kilka
pozycji żartobliwie pseudonaukowych. W 1938 ukazał się drukiem Album
instituti (tj. spis członków z podaniem ich tytułów, funkcji w IBZ itd.,
autorstwa Komornickich i Zaremby). Wydano też w formie powielonego maszynopisu
Klucz do oznaczania form cepra tatrzańskiego, Homo pithecoceprus SKom. (anonim. autor Stefan
Komornicki
). Jeszcze po wojnie pod firmą IBZ ukazała się
ilustr. broszura pt. Duae novae subspecies cepri in Tatris inventae..., Dwa
nowe podgatunki cepra w Tatrach.... (Cracoviae 1951, autor Tomasz Komornicki
pod pseud. Didymus Camerarius); pozycja ta ma formę parodii rozprawy
naukowej.
Próbowano podtrzymać tradycję IBZ również i za granicą: w 1947 S.K. Zaremba i
prof. Zygmunt Klemensiewicz założyli filię IBZ w Wielkiej Brytanii (w Llanberis
w Walii).
Powstanie IBZ w Zakopanem wiąże się zapewne z podobnymi zabawami
intelektualnymi wśród naukowców w Krakowie; istnieją nawet powiązania
personalne, gdyż kanclerzem kapituły Orderu Białego Kruka Tow. Miłośników
Książki w Krakowie, już od 1922, był Stefan Komornicki.
