Powstały w Tatrach na dwóch odmiennych typach skał:
na wapieniu (właściwiej: na skałach
osadowych zawierających węglany wapnia) i na granicie (właściwiej: na skałach krystalicznych oraz osadowych i metamorficznych nie zawierających węglanu
wapnia, np. kwarcyt i piaskowiec). Pierwsze są g. alkalicznymi
(zasadowymi), ciepłymi, drugie - kwaśnymi, zimnymi. Pod względem biologicznym
dzielą się g. tatrz.. na leśne, łąkowe i skałę z piargami. Ta ostatnia (tj. skała) stanowi
również glebę, choć jałową, ale będącą podłożem życiowym np. dla mchów, glonów, porostów, a nawet niektórych roślin
naczyniowych, np. skalnica seledynowa (Saxifraga caesia).
Rozkład i grubość g. w Tatrach są b. różne. W partiach
wyższych tworzą one tylko niewielkie płaty (prócz skał i kamieni), dość cienkie.
W piętrze hal g. zwykle tworzą grubszą, zwartą warstwę, chyba że nadmierny wypas
doprowadził do erozji i wymycia (np. Kamienne i okolice Pieca w masywie Czerwonych Wierchów). Niezniszczone g. halne są
g. eutroficznymi (żyznymi); zniszczone stają się oligotroficznymi (ubogimi,
jałowymi). G. piętra kosodrzewiny są grube, ale luźne
z dużą ilością igliwia, najkwaśniejsze z gleb tatrz., ich pH dochodzi do 3,2. G.
leśne są różnej grubości, zawierają dużo próchnicy (humusu). Najbardziej jałowe
są g. powstałe z rozkładu kwarcytu.
Typologicznie g. dzielą się na: inicjalne - zaczynające się tworzyć
(usypiska, piargi); brunatne - leśno-łąkowe występujące zwł. w reglu dolnym, ale
częściowo i w górnym; bielicowe - gł. w reglu górnym na podłożu bezwapiennym lub
odwapnionym, przeważnie na terenach leśnych (świerk); murszowo-próchniczne - w
piętrze halnym o niezniszczonej, zwartej pokrywie roślinnej, częściowo występują
też w piętrze kosodrzewiny; rędzinowe - na podłożu bogatym w węglan wapnia, gł.
w piętrze reglowym, najczęściej tam gdzie występują buczyny.
Ogólnie biorąc gleby tatrz. są b. zmienne, a także często
występują obok siebie. Na ich kształtowanie się wpływa wiele czynników, jak klimat, rzeźba terenu, roślinność, podłoże skalne, nawodnienie itp..
