Frölich David (1595 Lubica k. Kiezmarku - 24 IV 1648
Lewocza, poch. w Kiezmarku).
Spiskoniem. matematyk, astronom, geograf, autor kalendarzy, pierwszy znany z
nazwiska taternik. Frölich (a nie Fröhlich jak się czasem błędnie pisze) uczył
się do 1616 w liceum kiezm., gdzie jego gł. nauczycielem był » David Praetorius . Lata 1616-29 spędził na
zagr. studiach (w Elblągu, Frankfurcie nad Odrą, Wittenberdze) i na
podróżowaniu.
W 1629 osiadł w Kiezmarku , ale udał się jeszcze stamtąd w swoje ostatnie
podróże: do Siedmiogrodu (1630) i pd. Słowacji (1631 i 1632). Następnie pozostał
już w Kiezmarku, zajmując się swymi pracami lit. i nauk. oraz udzielając
prywatnie lekcji. Był szeroko znany i ceniony jako nauczyciel, wywierał duży
wpływ na swych uczniów.
Z jego ogłoszonych prac rozgłos przyniosły mu najpierw kalendarze, których
wydał 30 (1623-47), w językach: niem., węg., łac. i słow.; drukował w nich różne
swe prace. Za kalendarze otrzymał od ces. Ferdynanda III tytuł "cesarskiego i
królewskiego matematyka i praktycznego astronoma w królestwie węgierskim".
O Niemcach spiskich i siedmiogrodzkich napisał rozprawę Der uralte
deutsch-ungarische zipserische und siebenbürgische Landszman (Leutschaw
1641). Jest to mieszanina rzetelnych wiadomości i średniowiecznej fantazji, gdyż
wywodzi Niemców spiskich i nazwę Spisz od Gepidów, a tych od Noego. Rozprawa ta
ukazała się też w tłum. łac., pt. Prodromus majoris chronici Hungariae, w
dziele M. Bela Adparatus ad Historiam Hungariae (Posonii
1735).Najcenniejszymi pracami F. była geografia Medulla Geographiae
practicae (Bartphae 1639) oraz podręcznik dla podróżujących Bibliotheca
seu Cynosura Peregrinantium, hoc est Viatorium (Ulmae 1643-44, 4 tomy). Te ostatnie dwa dzieła zawierają najdawniejszy opis
wycieczki na szczyt tatrz.: wyprawy podjętej w 1615 przez F. i towarzyszy,
wówczas studentów w Kiezmarku, na Kiezmarski
Szczyt (a nie Łomnicę , jak to nieraz
mylnie się podaje). Bezpośrednią pobudką do tej wyprawy była lektura wiersza o
wejściu Petrarki na Mons Ventosus w Alpach, jednakże nie mniejszą rolę zapewne
odegrały tur. tradycje Kiezmarku i przyr. zainteresowania niektórych nauczycieli
w liceum kiezm.Wycieczka F. na Kiezmarski Szczyt w 1615 nie była pierwszą w
ogóle wycieczką w Tatry
, jest
jednak pierwszą, o której zachowały się dokładne dane. Rozpoczyna ona znane nam
dzieje taternictwa.
W Kiezmarku zachował się dom (Hradná ulica 22), który
niegdyś należał do F. i w domu tym jego pracownia. Oryg. sztambuch F., z
licznymi wpisami z 1616-47, zachował się aż do 1943, ale potem zaginął;
korzystał z niego J. Lipták pisząc swą
pracę o F., ogłoszoną w "Die Karpathen
" w 1943.
Uwaga. Wbrew temu, co podawali niektórzy jego biografowie, F. nigdy nie był
ani rektorem, ani nawet profesorem liceum kiezmarskiego. Pomylono go z jego
ojcem (Johann Frölich), który był rektorem tej szkoły w 1601-08.
