Augustini ab Hortis Samuel junior (5 lub 26 VIII 1729 Wielka Łomnica - 5
III ,10 IV lub 5 VIII1792 Sobota Spiska), prawnuk » Christiana Augustiniego.
Z
wykształcenia prawnik i teolog, z zamiłowań mineralog, w 1758-61 nauczyciel i
subrektor w liceum w Kiezmarku, w 1761-92 ewang. proboszcz w Sobocie Spiskiej.
Odwiedzał Tatry (szczegóły nie są znane) i posiadał duży zbiór minerałów. W
1772-82 ogłosił drukiem szereg artykułów i prac; niektóre z nich stanowią podst.
źródło dawnych wiadomości o Tatrach (które stale nazywa Karpatami), a także o
Spiszu i Liptowie. Mineralogii i pokrewnych spraw tego obszaru (i szerszego)
dotyczą zwł. trzy jego większe prace: Von den ungarischen Edelsteinen
("Privileg. Anzeigen" 1773, w 7 odcinkach), Von den gemeinen oder
Halbedelgesteinen in Ungarn (tamże 1773, też w 7
odcinkach) oraz Von Versteinerungen in Ungarn (tamże 1774, w 18
odcinkach). Zgodnie z duchem owych czasów wartość opisanych kamieni szlachetnych i
półszlachetnych ocenił przesadnie.
Najciekawszą po dziś dzień pracą A. jest
jego rozprawa o dawnych poszukiwaczach złota i skarbów oraz o czarnoksiężnikach
w Tatrach: Von den fremden Gold- und Schatzgräbern (tamże 1775, w 8
odcinkach); obok dawnych » spisków do skarbów tatrz. jest to zasadnicze źródło
wiadomości z tej dziedziny. Również ciekawa i cenna jest jego rozprawa
Topographische Beschreibung des Flusses Poprad oder Popper in der Zips
("Ungr. Mag." 1782, w 4 odcinkach, a nie w "Privileg. Anzeigen" 1772, jak to
różni autorzy wciąż mylnie cytują). Obie powyższe rozprawy były ponownie wydane
w "Zipser Bote" (1901) i "Karp. Post" (1900). Inna praca A.: Nachtrag zur
Beschreibung des karpatischen Gebirges ("Privileg. Anzeigen" 1774, w 4
odcinkach), to uzupełnienia do tatrz. pracy Andreasa J. Czirbesza z 1772.
Ogłosił też obszerną rozprawę o Cyganach węg., m.in. na Spiszu (tamże
1775), pisał o spiskich znaleziskach archeol. (tamże 1772, dwukrotnie) oraz o
in. sprawach. Z opublikowanych i rękopiśmiennych prac tatrz. Augustiniego
korzystał J.A. Czirbesz i wielu in. autorów piszących o Tatrach aż po czasy
najnowsze, przeważnie jednak z drugiej lub trzeciej ręki, przeinaczając często
nie tylko ich tytuły i in. dane bibliogr., ale
również ich treść.
