Zakopane (Nie okreslony) |
|
"Zakopane". Tygodnik zakop., ukazujący się w 1929-31: roczniki I (VIII),
IX i X. Zajmował się sprawami Zakopanego i Tatr, a także Podhala, Spisza i
Orawy. Kolejni wydawcy: Maksymilian Skibiński, Związek Przyjaciół Zakopanego,
Zarząd Uzdrowiska Zakopane. Redaktorem na początku i końcu był M. Skibiński, a
przez większość czasu Józef Żychoń. W czasopiśmie tym ukazywały się artykuły i
utwory literackie m.in. następujących autorów: Marian...
|
|
Zakopane (Nie okreslony) |
|
"Zakopane". Pierwsze czasopismo zakop., ukazujące się w 1891 (tylko trzy
numery i dodatek do nru 3), poświęcone sprawom Zakopanego i Tatr. Pisywali w nim
m.in. Walery Eljasz, Stanisław Eljasz-Radzikowski, Józef Morozewicz, Stanisław
Ponikło.
|
|
Zakopane i Tatry (Nie okreslony) |
|
"Zakopane i Tatry". Ilustr. czasopismo zakop., ukazujące się w 1931-32, a
poświęcone sprawom Zakopanego i Tatr. Wydawca: Zarząd Uzdrowiska Zakopane. Red.:
Maksymilian Skibiński. Artykuły ogłaszali m.in. Kornel Makuszyński i Mariusz
Zaruski.
|
|
Zakopianka (Nie okreslony) |
|
Zakopianka. P. Rzeka powstająca w Zakopanem na Kamieńcu ze spływu
(802 m) Cichej Wody z Bystrą. W Poroninie Zakopianka łączy się (730 m) z
Porońcem dając początek rzece Biały Dunajec.
|
|
Zakopianka (Nie okreslony) |
|
"Zakopianka". Jednodniówka wydana na rzecz stowarzyszenia uczącej się
młodzieży polskiej Pomoc Bratnia w Zakopanem. "Z." ukazała się tam w sierpniu
1901 pod redakcją Piotra Chmielowskiego. Jest to publikacja lit. z utworami
prozą i wierszem o b. rozmaitej treści. Na tematy związane z Zakopanem, Tatrami
i Podhalem piszą tu Stanisław Witkiewicz, Wacław Wolski, dr Alfred Sokołowski,
Dionizy Bek i Franciszek Krček. Wśród pozostałych autorów jest...
|
|
Zakopiańska Kotlina (Nie okreslony) |
|
Zakopiańska Kotlina. P. Środk. część » Zakopiańskiego Rowu. Leżą w
niej najważniejsze centralne partie miasta Zakopanego.
|
|
Zakopiańska, Rzeczpospolita (Nie okreslony) |
|
Zakopiańska, Rzeczpospolita. Pod koniec I wojny świat., z pocz.
października 1918, wobec wzmagających się niepowodzeń wojsk niem. i austr.-węg.
na frontach oraz postępującego rozkładu władz austr. w Galicji, zaczęli tam
Polacy myśleć o stworzeniu władzy polskiej. Pierwszą taką tymczasową władzą
państw. dla całej Galicji (w zaborze austr.) była Polska Komisja Likwidacyjna,
uchwalona przez pol. stronnictwa polit. na wspólnych naradach w...
|
|
Zakopiański Rów (Nie okreslony) |
|
Zakopiański Rów. P. Część » Podtatrzańskiego Rowu ciągnąca się od
Nędzowskiego Działu (we wsi Kościelisko) ku wsch. między Tatrami a Gubałowskim
Pasmem, potem ku pn.-wsch. do połączenia Zakopianki z Porońcem (w Poroninie).
Środkowa część Z.R. to » Zakopiańska Kotlina.
|
|
Zakopiańskie Dobra (Nie okreslony) |
|
Zakopiańskie Dobra, Dobra Zakopane lub Państwo Zakopane, także dobra
Kościelisko-Zakopane. P. Była to ta część austr. dóbr kameralnych, którą
w 1824 zakupił Emanuel Homolacs jako sekcję białczańską i zakopiańską; te dwie
sekcje były oddzielone od siebie sekcją szaflarską, którą już wcześniej, w 1818,
nabył Tomasz Uznański. Na zach. od sekcji zakopiańskiej leżała sekcja witowska,
którą w 1819 kupił Jan Pajączkowski i w...
|
|
zakosy (Nie okreslony) |
|
zakosy. W gwarze podh. i w terminologii tur. są to zygzaki (serpentyny)
ścieżki lub perci, albo szlaku po bezdrożu.
|
|
Zakosy (Nie okreslony) |
|
Zakosy (ok. 1700-1800 m). P. Strome pn. zbocze Goryczkowej
Przełęczy nad Zakosy, ponad górnym końcem Goryczkowej Doliny pod Zakosy. Zboczem
tym prowadziły zakosy dawnej perci owczej i stąd jego nazwa.
|
|
Zakrzewska Helena (Nie okreslony) |
|
Zakrzewska Helena, z Wiśniewskich (ok. 1881 - 13 IX 1952 Kraków), żona
prof. UJ. Autorka powieści dla młodzieży: Pojednanie. Opowieść o niedźwiedziu
tatrzańskim (Wa. 1932, Poz. 1937, Kr. 1945, Kr.-Ka. 1946); wyd. 1 i 2 miały
ilustracje Leli (Anieli) Pawlikowskiej. Ukazało się też tłum. słow.:
Zmierenie (Turč. Sv. Ma. 1939).
|
|
Zakrzewski Wacław (Nie okreslony) |
|
Zakrzewski Wacław (1880 - 1948 Kraków). Taternik, lekarz, długoletni
zastępca lekarza nacz. Ubezpieczalni Społ. w Krakowie.
Był b. czynnym taternikiem przed I wojną świat., dokonując też pierwszych
wejść, np. pn.-wsch. grzędą Kościelca (w 1909, z Kazimierzem Drewnowskim). Od
1907 był członkiem Sekcji Tur. TT (w 1928-29 członkiem zarządu), potem Klubu
Wysokogórskiego PTT, a w 1912-18 członkiem zarządu TT.
|
|
Zaleska Maria Julia (Nie okreslony) |
|
Zaleska Maria Julia (IX 1831 Medwedówka k. Czehrynia, Ukraina - 10 IV
1889 Warszawa). Pisarka, od 1867 zamieszkała w Warszawie, od 1880 redaktorka
tygodnika warsz. "Wieczory Rodzinne", popularyzatorka wiedzy przyr. i autorka
książek dla dzieci i młodzieży, m.in. z tematyką tatrz.: Przygody młodego
podróżnika w Tatrach (Wa. 1882, 1891 i 1908), Z krainy czarów. Legendy,
baśnie i podania... z uwzględnieniem podań tatrzańskich (Wa....
|
|
Zaleski Józef Bohdan (Nie okreslony) |
|
Zaleski Józef Bohdan (14 II 1802 Bohatyrka, gub. kijowska - 31 III 1886
Villepreux k. Paryża, poch. na Montmartre w Paryżu). Poeta, współtwórca ukr.
szkoły poetów. Uczestnik Powstania Listopadowego, od I 1831 czł. demokratycznego
Tow. Patriotycznego. W 1832, udając się po upadku powstania na emigrację do
Francji, po drodze odwiedził wraz ze Stanisławem Worcellem swego przyjaciela
Seweryna Goszczyńskiego, przebywającego wówczas w Łopusznej na...
|
|
Zalewski Antoni Andrzej (Nie okreslony) |
|
Zalewski Antoni Andrzej (30 XI 1897 Warszawa - 1 III 1986 Partridge
Green, Horsham Sussex, Anglia). Taternik i alpinista, dyplomata. Studia: warsz.
Wyższa Szkoła Hand. (1917). Czł. POW, poseł na Sejm Wileński, delegowany do
Sejmu Ustawodawczego. Od 1929 nauczyciel i dziennikarz, od 1930 attaché
konsularny w Olsztynie, 1932-34 pracownik ambasady w Berlinie, 1934-36
wicekonsul i konsul w Olsztynie, 1936-39 pracownik Komisariatu Generalnego RP w...
|
|
załupa (Nie okreslony) |
|
załupa. Rodzaj » zachodu, zwykle krótkiego i stromego, z boku nakrytego
przewieszonymi skałami.
|
|
Załuski Stefan Leszek (Nie okreslony) |
|
Załuski Stefan Leszek (ok. 1919 Warszawa - ?). Turysta, taternik,
działacz harcerski. Kilka lat przebywał w Zakopanem w celu poratowania zdrowia i
zdał tam maturę w 1937. Działał w Harcerskim Klubie Narc. Zakopane w 1936-37
(referat propagandy, sekr.). Od 1937 był kierownikiem referatu turystyki w
Głównej Kwaterze Harcerzy i Harcerek w Warszawie, i w związku z tą pracą
zorganizował w 1937 Górski Krąg Starszoharcerski, a w 1938 » Harcerski Klub...
|
|
Zamagurskie Pogórze (Nie okreslony) |
|
Zamagurskie Pogórze. PS. Pogórze, które od gł. grzbietu Magury
Spiskiej opada ku pn. w kierunku Dunajca i jego dopływu Lipnika. Zach.
ograniczeniem tego pogórza jest rzeka Białka.
|
|
Zamagurze Spiskie (Nie okreslony) |
|
Zamagurze Spiskie lub po prostu Zamagurze; Zamagurie lub Spišská Magura.
PS. Część Spisza, która leży na pn. od gł. grzbietu Magury Spiskiej. Zach
granicę Z.S. stanowi rz. Białka (z wyjątkiem wsi Nowa Biała), a pn. granicą jest
rz. Dunajec i jej pr. dopływ Lipnik.
Całe Z.S. należało dawniej do Węgier, od 1920 niewielka pn.-zach. część do
Polski, a reszta do Słowacji. W 1939-45 pol. część Z.S. była wcielona przez...
|
|
Zamarła Turnia (Nie okreslony) |
|
Zamarła Turnia (2179, 2179 m). P. Niewielki szczyt oddzielony od
Małego Koziego Wierchu Zmarzłą Przełęczą, a od Kozich Czub Kozią Przełęczą. Orla
Perć przechodzi pn. stokami Z.T. omijając jej wierzchołek. Pierwsze wejście (od
pn.): Janusz Chmielowski i przew. Klemens Bachleda w 1904 (wcześniejsze wejście
jest niepewne).
Sławę zawdzięcza Z.T. swej pd. ścianie opadającej ku Pustej Dolince
krzesanicami, które z powodu...
|
|
Zameczki (Nie okreslony) |
|
Zameczki (1431 m), po góralsku Słupy. P. Grupa urwistych turni
wapiennych na pn. stokach Giewontu, między dwiema górnymi odnogami Doliny
Białego, bezpośrednio powyżej Ścieżki nad Reglami.
|
|
Zamkovszky István (Nie okreslony) |
|
Zamkovszky István, w słow. literaturze Zamkovský Štefan (1906 Lewocza -
15 V 1961 Bańska Szczawnica). Węg. taternik i przewodnik tatrz., z zawodu
fotograf.
Przybył w Tatry w poszukiwaniu pracy i przez kilka lat zarabiał na życie jako
tragarz wynosząc zaopatrzenie do Schroniska Téryego i Zbójnickiego Schroniska.
W 1936-42 wsp. z Janem Kácianem prowadził jako dzierżawca Schronisko Téryego.
Taternictwo zaczął uprawiać jeszcze...
|
|
Zamoyski Władysław (Nie okreslony) |
|
Zamoyski Władysław (18 XI 1853 Paryż - 3 X 1924 Kórnik k. Poznania), syn
gen. Władysława Zamoyskiego, hrabia. Wielki patriota pol. i społecznik.
Właściciel dóbr Kórnik, Zakopane i in.
Dobra Zakopane (ze znaczną częścią Tatr Pol.) zakupił w 1889 i tu zamieszkał,
w Kuźnicach (» własnościowe sprawy). Zdewastowane przez poprzednich właścicieli
lasy tatrz. uratował od zupełnego zniszczenia przez ograniczenie wyrębów i
prowadzenie...
|
|
Zanussi Krzysztof (Nie okreslony) |
|
Zanussi Krzysztof (17 VI 1939 Warszawa). Reżyser i scenarzysta filmowy
(Państw. Wyższa Szkoła Teatr. i Film. w Łodzi 1960-66, poprzednio studia na UW i
UJ).W jego bogatej i często nagradzanej twórczości film. są też filmy o tematyce
tatrz. (z jego scenariuszem i reżyserią): Spirala (1978), Constans
(1980). Lit. - "Kto jest kim w Polsce" 1989.
|
|
Zapałowicz Hugo (Nie okreslony) |
|
Zapałowicz Hugo (15 XI 1852 Lublana - 20 XI 1917 Perowsk, Turkiestan
Zachodni). Wybitny pol. botanik oraz podróżnik i działacz tur. (TT), z zawodu
prawnik (UJ 1871-75, dr 1876), z zamiłowań przyrodnik (studia na uniw.
wiedeńskim 1880-81). W 1880-1905 i 1914-17 służył w wojsku austr. jako sędzia, w
1915-17 w niewoli rosyjskiej. Czł. koresp. AU 1894.
Na Babiej Górze i w Tatrach był po raz pierwszy w 1870 (lub 1869) z kolegami,
a ich...
|
|
zapieranie (Nie okreslony) |
|
zapieranie. W taternictwie oznacza specjalny sposób wspinania się, np. w
gładkich kominach, gdy z braku stopni i chwytów wyzyskuje się tarcie opierając
stopy o jedną ścianę komina, a plecy i dłonie o przeciwległą. Wywierając
odpowiedni nacisk można się tak utrzymać między gładkimi pionowymi ścianami
komina, a przez kolejne zwalnianie nacisku rąk, stóp i pleców można się posuwać
w górę lub w dół.Poprawnym terminem jest jedynie:...
|
|
Zapolska Gabriela (Nie okreslony) |
|
Zapolska Gabriela, właśc. Maria Gabriela, z Korwin-Piotrowskich (30 III
1857 Podhajce k. Łucka na Wołyniu - 17 XII 1921 Lwów), w 1876-88 żona
Konstantego Śnieżko-Błockiego, w 1901-10 malarza » Stanisława Janowskiego.
Dramatopisarka (np. Moralność pani Dulskiej ), powieściopisarka,
nowelistka, publicystka, aktorka. Zapolska to jeden z jej pseudonimów (od 1882).
W Zakopanem bywała od 1885, m.in. w 1903-04 (dłuższy pobyt w...
|
|
Zaremba Stanisław Krystyn (Nie okreslony) |
|
Zaremba Stanisław Krystyn (wg metryki błędnie 15 IX, istotnie 15 VIII
1903 Kraków - 14 I 1990 Aberystwyth, Walia). Taternik i alpinista, matematyk
(podobnie jak jego ojciec, prof. UJ Stanisław Zaremba 1863-1942); studia mat. na
UJ 1921-24 i 1926-29 oraz w Paryżu 1924-26. W 1929-36 starszy asystent Uniw.
Wil., w 1936-39 doc. UJ.
W 1940-42 prof. uniw. w Stalinabadzie (= Duszanbe, Tadżykistan, ZSRR), w
1942-46 w Wojsku Pol. na Wschodzie (Iran,...
|
|
Zaruski Mariusz (Nie okreslony) |
|
Zaruski Mariusz (31 I 1867 Dumanów, Podole - 8 IV 1941 Chersoń, pd.
Ukraina). Wybitny taternik i narciarz, założyciel i pierwszy kier. Tatrz.
Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, żeglarz, twórca polskiego jachtingu
morskiego, malarz, pisarz i poeta, wojskowy.
W czasie studiów na uniw. w Odessie (wydz. fiz.-mat.) prowadził wraz z innymi
pol. studentami działalność niepodległościową i lewicową, za co został w 1894
uwięziony przez władze...
|
|