| Reichart Dezső sen. (Nie okreslony) |
| |
Reichart Dezső sen.(1871 - 6 II 1933 Tatrz. Polanka). Od 1902 przez 30
lat dyr. Starego Smokowca, propagator sportów zim. (m.in. bobslej), założyciel
Tatrzańskiego Domu (k. Tatrz. Polanki). Jego synem był dr Dezső Reichart
jun.
|
|
| Reimann Carl (Nie okreslony) |
| |
Reimann Carl. Niem. botanik. W 1864 był uczestnikiem podróży bot., jaką
podjęli Paul Ascherson, Adolf Engler i Max Kuhn: przez Podhale w Tatry, na Spisz
i w Pieniny. Razem z nimi jest współautorem pracy Eine Karpatenreise
("Verh. Bot. Ver. Brandenburg" 1865).
|
|
| Reimschüssel Julian (Nie okreslony) |
| |
Reimschüssel Julian (27 IX 1908 Sporysz k. Żywca - 30 III 1984 Zakopane).
Nauczyciel (Wydz. Pedag. Wyższe Studium Hand. w Krakowie 1934), pisarz, działacz
społ. i kult.-oświatowy. W 1936-50 był nauczycielem w Żywcu, z przerwą w czasie
II wojny świat. (w 1940 więziony w niem. obozach koncentr., skąd został
zwolniony jako Ślązak; w 1943-45 w AK). Od 1950 dyr. w zakop. Państw. Gimnazjum
i Liceum Hand., a po jego likwidacji nauczyciel w szkołach...
|
|
| Reinfuss Roman (Nie okreslony) |
| |
Reinfuss Roman (27 V 1910 Przeworsk). Etnograf (UJ 1945, dr 1946), prof.
nadzw. 1955, zwycz. 1971, kier. Pracowni Dokumentacji Polskiej Sztuki Lud.
(placówka Inst. Sztuki PAN) w Krakowie 1946-80, wykładowca na uniw. w Krakowie,
Wrocławiu i Lublinie, od 1960 czł. różnych komisji PAN, w 1968-90 przewodniczący
jury Międzynar. Festiwali Folkloru Ziem Górskich (w Zakopanem).
Zajmował się głównie etnografią Karpat i Podkarpacia (lud. kultura...
|
|
| Rejchman Bronisław (Nie okreslony) |
| |
Rejchman Bronisław, także Rajchman i Reichman (30 IX 1848 Warszawa - 22
II 1936 tamże, poch. na cment. ewang.-reform.), stryjeczny dziadek » Jana
Reychmana. Przyrodnik (warsz. Szkoła Główna i Uniw. Warsz. 1870), publicysta,
popularyzator wiedzy przyr., jeden z pierwszych w Polsce propagatorów
darwinizmu.
W 1872 współzałożyciel tygodnika pop.-nauk. "Przyroda i Przemysł" i jego
współred., w 1884-85 czł. komitetu redakc. "Wszechświata". Od...
|
|
| Reklewski Wincenty (Nie okreslony) |
| |
Reklewski Wincenty (IX 1786 Obręczna k. Opatowa - ok. 1 X 1812 Moskwa).
Poeta, ppłk wojska Księstwa Warsz., uczestnik wyprawy Napoleona na Moskwę.
W jego zbiorze poezji Pienia wiejskie (Kr. 1811, wydane pod krypt.
W.R.) jest sielanka Górale , najstarszy drukowany pol. wiersz tatrz.
(przedruk w "Wierchach" 1934, s. 9-10). W drugiej sielance R., Wiesław,
opis zimy w Karpatach jest uważany przez niektórych krytyków lit. za...
|
|
| rekordy wysokości (Nie okreslony) |
| |
rekordy wysokości. O najwyższej (rekordowej) wysokości, jaką osiągnął
człowiek w górach, zaczęto dużo pisać w związku z pol. taternictwem i alpinizmem
w latach międzywoj., ale zdobywanie takich rekordów zaczęło się dużo wcześniej,
choć czasem odbywało się to nieświadomie. Poniżej podane są takie rekordy w
kolejności chronologicznej.
Polskie rekordy wysokości.
2418 m: Stanisław Staszic z pol. przewodnikami na Kołowym...
|
|
| Rekucki Michał (Nie okreslony) |
| |
Rekucki Michał (2 IX 1884 Nowy Targ - 15 XII 1971 Kraków, poch. w Nowym
Targu). Malarz i rzeźbiarz (krak. ASP 1907-12), portrecista i pejzażysta. Od
1909 wystawiał często w kraju (m.in. w Zakopanem) i za granicą (gł. w USA, zwł.
w Chicago).
W czasie I wojny świat. walczył w armii austr. i jako jeniec ros. był
wywieziony na Syberię; w 1921 wrócił do Polski. W 1924-59 mieszkał w Chicago,
ale do wojny przyjeżdżał nieraz do Polski. W maju...
|
|
| relikt (Terminologia) |
| |
Gatunek rośliny
lub zwierzęcia z dawniejszych epok historii
ziemi, przeżytek, który przystosował się do zmienionych warunków siedliskowych,
rozmnażał się dalej i przetrwał po dzień dzisiejszy. W Tatrach najwięcej jest
reliktów z epoki lodowej czyli plejstocenu, z różnych jego okresów,
poprzedzających obecne czasy.
Z roślin takimi r. polodowcowymi są np.: tzw. reliktowa sosna (Pinus
silvestris), wierzba żyłkowana (Salix...
|
|
| Rembowski Jan (Nie okreslony) |
| |
Rembowski Jan (12 lub 22 I 1879 Wawrzyszew k. Warszawy - 26 I 1923
Warszawa). Malarz, grafik, rzeźbiarz (krak. ASP 1901-07, z przerwami).
W związku z chorobą (gruźlica) w 1903-16 przebywał dużo w Zakopanem i wtedy
powstały jego: Legenda o Giewoncie, Janosik, Pochód górali, Złotogłów,
liczne portrety górali, dekoracje w Sanatorium Dłuskich oraz różne in.
obrazy i rysunki. Namalował też portrety Władysława Orkana, Tadeusza...
|
|
| Reuss Gustáv (Nie okreslony) |
| |
Reuss Gustáv (4 I 1818 Revúca, okres Rožňava - 14 I 1861 tamże). Słow.
lekarz (uniw. w Budapeszcie i Wiedniu 1844), historyk regionalny i botanik,
autor pierwszej flory Słowacji pt. Května Slovenska (Banská Štávnica
1853). W dziele tym ogłosił liczne dane bot. z Tatr, oparte częściowo na
własnych badaniach.
Lit. - "Biológia" 1972, nr 4. - "ES" 5, 1981. - "ESS" 2,
1984.
|
|
| Rewaj Maria (Nie okreslony) |
| |
Rewaj Maria, z domu Tylikowska (3 V 1934 Jangrot, woj. krak. - 19 VII
1969 w Wysokim Atlasie, Maroko, poch. w Szczecinie), żona taternika i alpinisty,
Tadeusza Rewaja. Taterniczka, alpinistka, chemik (Uniw. Pozn. 1956, dr 1965 na
Politechn. Warsz.), adiunkt Politechn. Szczecińskiej.Taternictwo uprawiała od
1957, w lecie i zimą, alpinizm w górach Bułgarii (Riła w 1964), Alpach (1965 i
1968), Kaukazie (1967). W 1962-69 była prezesem Koła Szczecińskiego...
|
|
| Rey Mieczysław (Nie okreslony) |
| |
Rey Mieczysław (22 II 1836 Słupie, pow. pilzneński - 12 I 1918 Mikulińce,
pow. tarnopolski). Ziemianin, hrabia, czł. Rządu Tymczasowego w 1863, poseł do
galic. Sejmu Krajowego 1874-99, działacz społ., pierwszy prezes Tow. Tatrz.R.
był jednym z założycieli TT, którzy 31 XII 1873 podpisali jego pierwszy statut,
a następnie został pierwszym prezesem TT w 1874-85, a członkiem wydziału TT od
1874 aż do 1891. Przyczynił się wybitnie do rozwoju TT...
|
|
| Reychman Jan (Nie okreslony) |
| |
Reychman Jan (19 II 1910 Warszawa - 11 I 1975 tamże, poch. na cment.
ewang.-reform.), wnuk stryjeczny » Bronisława Rejchmana, siostrzeniec »
Bolesława i Wacława Olszewiczów, kuzyn » Witolda Mileskiego. Historyk (UW 1933),
orientalista i hungarysta, etnograf, prof. UW od 1955, turysta i krajoznawca,
działacz PTTK.
Do gimnazjum uczęszczał od 1923 w Zakopanem i wtedy rozpoczął swe wieloletnie
wędrówki po Tatrach i po całym Podtatrzu (m.in....
|
|
| rezerwaty przyrody (Nie okreslony) |
| |
rezerwaty przyrody. Są to tereny stanowiące ostoję pierwotnej lub mało
zniszczonej przyrody, objęte szczególną ochroną prawną, ze względów nauk.,
przyr., dydakt., hist., gosp. lub estetycznych. R.p. mogą być jednostkami
samodzielnymi lub stanowić części parków nar. (tak właśnie jest i w
Tatrach).
Zależnie od przedmiotu ochrony wyróżnia się r.p. geologiczne, wodne,
zwierzęce, leśne, florystyczne i in. Zależnie od rodzaju ochrony...
|
|
| Riabinin Danuta (Nie okreslony) |
| |
Riabinin Danuta (6 XII 1921 Frampol, woj. zamojskie), żona » Sergiusza
Riabinina. Biolog (Uniw. Pozn. 1949, mgr inż. nauk roln.), działaczka społ.,
zwł. w dziedzinie ochrony przyrody. Od 1951 pracownik nauk. różnych instytucji w
Lublinie, m.in. Zakładu Ochrony Przyrody UMCS 1963-81.
Wsp. z mężem przez wiele lat prowadziła badania fenologiczne, m.in. w
Tatrach. Razem z nim opublikowała: Badania nad fenologią przyrodniczych
środowisk...
|
|
| Riabinin Sergiusz (Nie okreslony) |
| |
Riabinin Sergiusz (25 XII 1918 Mariupol, gub. jekaterynosławska [ob.
obwód doniecki], Ukraina). Biolog (Uniw. Lwow. 1936-39, UMCS 1944-45), dr hab.
1960, działacz ochrony przyrody, poeta. Pracownik nauk. Uniw. Pozn. 1945-50 i
UMCS 1950-89, w 1962-85 kier. Zakładu Ochrony Przyrody UMCS.
Jego badania terenowe i teoretyczne obejmują szeroką tematykę, przy czym
większość jego prac nauk. poświęcona jest fenologii; uważany on jest za twórcę...
|
|
| Ritter Carl (Nie okreslony) |
| |
Ritter Carl (7 VIII 1779 Quedlinburg - 28 IX 1859 Berlin). Wybitny
geograf niem., prof. uniw. berlińskiego, czł. Akad. Nauk w Berlinie, jeden z
twórców nowoczesnej geografii.
Wykładami zachęcił niejednego ze swych słuchaczy do odwiedzenia Tatr w
czasach, gdy były one jeszcze mało znane (np. A. Sydow już w 1827). R. odwiedził
Tatry dopiero w 1843, przybywając do nich od strony polskiej. Był przy Morskim
Oku i Pięciu Stawach Polskich, brał...
|
|
| Rittersschild Zdzisław (Nie okreslony) |
| |
Rittersschild Zdzisław (5 VIII 1866 Komarowice k. Lwowa - 19 IX 1944
Zakopane). Narciarz, taternik, ratownik górski. Przed I wojną świat. był
urzędnikiem Tow. Ubezpieczeniowego w Przemyślu i jednym z czołowych
narciarzy-turystów w Karpatach Wsch. W lecie bywał też w Zakopanem i chodził po
Tatrach. Od 1909 był członkiem STTT. W czasie I wojny świat. służył w wojsku
austr., w oddziałach alp. w Trydencie.
Zaraz po I wojnie świat. był...
|
|
| Rivista dei Tatra, La (Nie okreslony) |
| |
"Rivista dei Tatra, La". Podtytuł: Rassegna dei rapporti culturali ed
economici italo-slovacchi. Czasopismo ilustr., wychodzące w Rzymie w 1943 (tylko
nr 1-2 i 3). Red.: Fiorenzo Amatori.Mimo tytułu czasopisma tematyka tatrz. jest
poruszana w nim tylko marginesowo, ale jest sporo fotografii tatrz. i artykuł o
zabytkach architektury na Spiszu.
|
|
| robaki (Nie okreslony) |
| |
robaki (Vermes, Helminthes ). Dotychczasowa potoczna nazwa typu
(grupy typów) obejmującego trzy główne gromady: płazińce (Plathelminthes
), obleńce (Nemathelminthes, Aschelminthes ), pierścienice
(Annelides ). Obecnie wielu specjalistów przychyla się do zmiany tego
podziału ze względu na nowo odkryte duże różnice i brak związkow
filogenetycznych w tych grupach.Do tatrz. przedstawicieli różnych grup r. należą
»...
|
|
| Robotnicze Towarzystwo Turystyczne (Nie okreslony) |
| |
Robotnicze Towarzystwo Turystyczne (RTT). Statut RTT został zatwierdzony
8 I 1935, ale działało ono już w 1934 i aż do wybuchu II wojny świat. w 1939.
Była to pierwsza w Polsce ogólnokrajowa organizacja tur.-krajozn. związana z
ruchem robotniczym. Cele i zadania RTT podane w statucie były podobne jak w PTK
czy PTT, oczywiście w powiązaniu z ogólnymi celami ruchu robotniczego.
W statucie podkreślono "współdziałanie i pracę nad ochroną...
|
|
| Robotniczy Klub Turystyczny (Nie okreslony) |
| |
Robotniczy Klub Turystyczny (RKT). Dnia 17 VII 1912 przy Związku
Stowarzyszeń Robotniczych w Krakowie powstało nieoficjalne Robotnicze Kółko
Turystyczne, które 17 IV 1913 przekształciło się w formalny Robotniczy Klub
Turystyczny (prezes »Kazimierz Czapiński, skarbnik Jan Widliński).
Klub organizował dla robotników wycieczki tur. jednodniowe (w okolice
Krakowa) i dłuższe, m.in. na Babią Górę i w Tatry, także na ich pd. stronę. W
1913...
|
|
| Rochel Anton (Nie okreslony) |
| |
Rochel Anton (18 VI 1770 Neuenkirchen, Austria Dolna - 12 V 1847 Graz,
Styria). Austr. chirurg (uniw. wiedeński 1792), z zamiłowań botanik, jeden z
najlepszych znawców flory Węgier.W 1800-20 mieszkał na Słowacji. Poznał wtedy
Orawę, Liptów i Tatry (w 1804 był na Krywaniu). Góry te wraz z Podtatrzem i ich
roślinność opisał w swej książce: Naturhistorische Miscellen über den
nordwestlichen Karpath in Ober-Ungarn (Pest 1821).
Lit....
|
|
| Rocznik Podhalański (Nie okreslony) |
| |
"Rocznik Podhalański". Regionalny rocznik nauk., wydawany nieregularnie
przez Muzeum Tatrz. w Zakopanem. Publikowane prace swym zasięgiem terytorialnym
zasadniczo obejmują Podhale, Orawę Pol., Spisz Pol., Ziemię Pienińską i Tatry,
wyjątkowo szerszy obszar. Tematyka przeważnie z dziedziny historii regionalnej i
etnografii, muzeologii, biografistyki, ochrony zabytków itd. Tematyka przyr.
pojawia się rzadko.
Pierwszy tom (nie numerowany) jest...
|
|
| Rocznik Ziem Górskich (Nie okreslony) |
| |
"Rocznik Ziem Górskich". Miał być wydawany corocznie przez Związek Ziem
Górskich (ZZG), ale ukazał się tylko tom pierwszy (Wa. 1939), gdyż w tym samym
roku wybuchła II wojna światowa. Red. Kazimierz Pawlewski.Tematyka: działalność
ZZG, badania nauk., gospodarka (m.in. sprawy letniskowe i tur.), planowanie
regionalne oraz sprawy ludnościowe i kultury lud. w Karpatach Pol., także w
Tatrach i na Podtatrzu.
|
|
| Rogacz (Nie okreslony) |
| |
Rogacz (ok. 750 m); Roháč. S. Skałka (kazalnica) na wsch. stoku
Kwaczańskiego Wąwozu, wysoko ponad jego dnem, przy najwyższym punkcie drogi
jezdnej z Kwaczan do Kwaczańskich Obłazów. Na skałce tej stoi kamienny krzyż.
Przy owej drodze skałka ta stanowi najlepszy punkt widokowy na Kwaczański
Wąwóz.
|
|
| Rogowa (Nie okreslony) |
| |
Rogowa (1268 m); Rogová; Rogova; Rogova. S.Rozłożysty,
lesisto-trawiasty regiel, stanowiący końcowe ku dołowi wzniesienie pn.-zach.
grani Murania i zarazem pierwsze od zachodu wzniesienie Tatr Bielskich. R. opada
ku Jaworzynie Spiskiej stromym, zalesionym zach. stokiem. Na trawiastym pn.
zboczu R. odbywały się zawody narciarskie.
|
|
| rogowce (Geologia) |
| |
Skały powstałe z osadów krzemionkowych,
przekrystalizowanych w kwarc, b. zbite i
twarde, w niezbyt grubych (do kilkunastu cm) warstwach. Jeśli zawierają dużo
szkieletów gąbek z dawnych mórz, wówczas
noszą nazwę spongiolitów. Skały takie występują np. w Długiej Dolinie (odnoga Chochołowskiej Doliny), na Miętusim Przysłopie, na Kościeliskich Kopkach. Powstały gł. w okresie
jurajskim.
|
|
| rogownica (Nie okreslony) |
| |
rogownica (Cerastium ), z rodziny Goździkowatych
(Caryophyllaceae ). W Tatrach istnieje kilka gatunków rogownic. Niektóre
z nich, jak r. pospolita (C. fontanum ssp.
triviale, C. vulgatum ) występują w całej Polsce i Słowacji, inne są
gatunkami górskimi.
Do tych należy przede wszystkim r. tatrzańska (C. arvense ssp. glandulosum, C. tatrae, C. raciborskii...
|
|
