| Poroniec (Nie okreslony) |
| |
Poroniec (ok. 1055-730 m). P.Strumień powstający tuż na pd. od
Polany Poroniec (powyżej niej), między nią a Drogą Oswalda Balzera. Płynie przez
Polanę Poroniec i dłuższy czas dalej ku pn.-zach., a następnie wzdłuż szosy z
Bukowiny Tatrz. na zach. do Poronina, gdzie łącząc się z Zakopianką daje
początek Białemu Dunajcowi. Najważniejsze dopływy P. (lewoboczne): Cichowiańska
Woda, Budzów Potok (czyli Wyżacki Potok), Chowańców...
|
|
| Poronin (Nie okreslony) |
| |
Poronin (ok. 740 m). P. Wieś podh. (ok. 3600 mieszk.), położona 7
km na pn.-wsch. od Zakopanego przy spływie Zakopianki z Porońcem (początek rzeki
Biały Dunajec). Poronin leży przy linii kolejowej i szosie Kraków-Zakopane.
Odgałęzia się tu szosa przez Bukowinę Tatrz. do Morskiego Oka.
P. był znany jako letnisko już przed I wojną świat.; przebywali tu m.in. Jan
Kasprowicz, Władysław Orkan, Leopold Staff. W 1947-90 znajdowało się...
|
|
| Poroniński Rów (Nie okreslony) |
| |
Poroniński Rów. P. Część » Podtatrzańskiego Rowu ciągnąca się od
spływu Zakopianki z Porońcem w górę ku wsch., a potem ku pd.-wsch., do podnóża »
Brzegowskiego Działu. P.R. jest więc tym samym, co » Dolina Porońca
(cała).
|
|
| Porońca, Dolina (Nie okreslony) |
| |
Porońca, Dolina. P. Dolina, którą płynie strumień Poroniec, zwł.
jej górna część, powyżej Stasikówki.Dawniej nazwą tą (Dolina Porońca) również
czasem oznaczano Dolinę Suchej Wody Gąsienicowej (» Sucha Woda
Gąsienicowa).
|
|
| porosty (Nie okreslony) |
| |
porosty (Lichenes ). Organizmy roślinne, których ciało zwane
plechą, składa się z glonów i grzybów pozostających z sobą w symbiozie. P.
występują na drzewach, na ziemi, na skałach, rosną b. powoli, ale odznaczają się
wielką żywotnością i wytrzymałością na suszę, niskie i wysokie temperatury,
jałowe podłoże (np. lita skała), ale tylko gdy rosną stale w tych samych
warunkach, bo np. osobniki z miejsc cienistych, wilgotnych, po...
|
|
| Portki (Nie okreslony) |
| |
Portki (ok. 1500-1800 m). S.Całe zbocze ponad lasem na pn.-zach.
stokach Żółtej Czuby, między jej zach. granią a murem skalnym zach. grani
Czarnogórskiej Czuby, opadające ku gł. gałęzi Jaworowej Doliny.
Na różnych mapach i w literaturze nazwa Portki (lub jej zniekształcenia
Portky i Bortky) oznacza albo opisane wyżej zbocze, albo szerszy teren, albo też
Żółtą Czubę czy sąsiednią Bździochową Kopę, a także wspólnie dwie...
|
|
| porzeczka skalna (Nie okreslony) |
| |
porzeczka skalna (Ribes petraeum var. carpaticum ), z
rodziny Skalnicowatych (Saxifragaceae ). Duży krzew górski, do 2 m
wysoki, podobny do zwykłej ogrodowej porzeczki, tylko liście ma większe,
dłoniasto 3-5-klapowe, czerwone owoce są jadalne, choć b. kwaśne. Kwiaty drobne,
czerwonawe, w zwisłych gronach. Występuje najczęściej pośród kosówki i w
reglach; najwyżej: Giewont od pd. 1850 m, najniżej: Zakopane 800 m....
|
|
| Posadzki Józef (Nie okreslony) |
| |
Posadzki Józef (18 III 1943 Zakopane). Zakop. taternik, alpinista,
przewodnik tatrz., instruktor narc. PZN (od 1972).Przewodnikiem tatrz. został w
1970, kl. II w 1972, kl. I w 1977. Jest instruktorem przewodnictwa tatrz. od
1983, członkiem komisji egzaminu praktycznego dla kandydatów na przewodników
tatrz. od 1985. Członkiem zarządu Koła Przewodników Tatrz. w Zakopanem był w
1974-80 i 1982-89.Uczestniczył w wyprawach alpin. zorganizowanych przez...
|
|
| Posewitz Julius (Nie okreslony) |
| |
Posewitz Julius (1847-1912). Pochodził z Nowej Wsi Spiskiej. Był
działaczem Węg. Tow. Karp. (MKE) i zajmował się specjalnie sprawą budowy dróg u
podnóża Tatr, m.in. obecnej Drogi Wolności.
|
|
| Posewitz Theodor (Nie okreslony) |
| |
Posewitz Theodor (2 XII 1851 Nowa Wieś Spiska - 12 VI 1917 Budapeszt).
Spiskoniem. lekarz (uniw. budapeszt. 1868-74), geolog (akad. górn. we Freibergu
1874-77), działacz tur., autor przewodników i prac o dawnych dziejach poznawania
Tatr.
W 1879-84 był lekarzem w wojsku holend. na Borneo (gdzie zajmował się też
badaniami geol. i geogr.). Po powrocie do Europy osiadł w Budapeszcie i zawodowo
prowadził badania geol., m.in. na ziemiach słow....
|
|
| Poszukiwaczy Skarbów, Jaskinia (Nie okreslony) |
| |
Poszukiwaczy Skarbów Jaskinia (ok. 1211 m). P.jedna z dawniej
znanych jaskiń w Kościeliskiej Dolinie, na orogr. lw. zboczu Wąwozu Kraków, ok.
130 m ponad jego dnem, mn.w. naprzeciw Smoczej Jamy. Dług. korytarzy ok. 220 m,
deniwelacja 25,5 m (-11 m, +14,5).Stefan i Tadeusz Zwolińscy zwiedzili tę
jaskinię w 1921, ale wtedy już od dawna była znana góralskim poszukiwaczom
skarbów (stąd jej nazwa), jak o tym świadczyły napisy na skale i...
|
|
| Pościel Jasińskiego (Nie okreslony) |
| |
Pościel Jasińskiego (ok. 2125 m). P. Niewybitna przełęcz
bezpośrednio na wsch. od Orlej Baszty, u stóp wielkiego uskoku jej wsch. grani.
Przebiega przez nią Orla Perć. Z Doliny Pańszczycy istnieje jedna niezbyt trudna
droga na tę przełęcz; na stronę Buczynowej Dolinki opada ona urwiskami.Nazwa
przełęczy ma pochodzić od kłusownika Jasińskiego z Poronina, który w czasie
polowania na kozice dostał się na tę przełęcz i spędził na...
|
|
| Poślednia Przełączka (Nie okreslony) |
| |
Poślednia Przełączka; Posledná štrbina; Chmielowskischarte;
Chmielowski-rés. S. Między Poślednią Turnią a Małą Poślednią Turniczką.
Przez P.P. przechodzi Droga Jordána wiodąca na Łomnicę. Pierwsze znane wejście:
Janusz Chmielowski oraz przew. Klemens Bachleda i Józef Tatar w 1898.Nazwa pol.
i słow.: od Pośledniej Turni. Nazwą niem. i węg. upamiętniono » Janusza
Chmielowskiego.
|
|
| Poślednia Przełączka,Wyżnia (Nie okreslony) |
| |
Poślednia Przełączka,Wyżnia, dawniej Przełęcz pod Poślednią Turnią;
Jordánova štrbina; Jordánscharte; Jordán-rés. S.Środkowa z pięciu
przełączek między Durnym Szczytem a Łomnicą. Znajduje się bezpośrednio na
pn.-zach. od Pośledniej Turni. Przez W.P.P. przechodzi Droga Jordána wiodąca na
Łomnicę. Pierwsze znane wejście na W.P.P.: Paul Habel, Ludwig Noack i przew.
Johann Breuer jun. w 1899.Nazwa pol.: od Pośledniej Turni....
|
|
| Poślednia Turnia (Nie okreslony) |
| |
Poślednia Turnia; Posledná veža; Jordánspitze; Jordán-csúcs. S.
Najwybitniejsza z czterech turni w grani między Durnym Szczytem a Łomnicą. Droga
Jordána (wiodąca na Łomnicę) przechodzi pn.-wsch. stokiem P.T., nie wchodzi
jednak na jej wierzchołek.Pierwsze wejście na P.T.: nie Ödön Téry w 1877, lecz
dopiero Janusz Chmielowski oraz przew. Klimek Bachleda i Józef Tatar w 1898.
Zimą: Stanisław K. Zaremba w 1936 (wcześniej przechodzono...
|
|
| Poślednia Turniczka, Mała (Nie okreslony) |
| |
Poślednia Turniczka, Mała; Lomnická vežička; Chmielowskiturm;
Chmielowski-torony. S. Najbliższa Łomnicy z czterech turni w grani
łączącej Durny Szczyt z Łomnicą. Pierwsze wejście: Ödön Téry i przew. Martin
Spitzkopf w 1877. Drugie wejście: Janusz Chmielowski oraz przew. Klemens
Bachleda i Józef Tatar w 1898.Nazwa M.P.T.: od sąsiedniej Pośledniej Turni.
Nazwa słow.: od Łomnicy. Nazwą niem. i węg. uczczono »Janusza Chmielowskiego...
|
|
| pośredni (Nie okreslony) |
| |
pośredni. W gwarze podh.: środkowy, będący pośrodku (podobnie w języku
lit.). Występuje w wielu tatrz. nazwach geograficznych. W dawniejszej
literaturze tatrz. w takich nazwach używano nieraz wyrazu środkowy (np.
Środkowa Śnieżna Turnia), ale potem zwyciężył bardziej gwarowy pośredni
(a więc Pośrednia Śnieżna Turnia itp.).
|
|
| Pośredni Wierch Goryczkowy (Szczyty) |
| |
Pośredni Wierch Goryczkowy (1873, 1873 m). PS.Niewielki szczyt w gł. grani Tatr Zach., między
Kasprowym Wierchem a Goryczkową Czubą. Ku pn. wysyła on boczną grań, która
rozdziela górną część Goryczkowej Doliny na dwie gałęzie: Goryczkowa Dolina pod
Zakosy i Goryczkowa Dolina Świńska.
|
|
| Pośredni Wierszyk (Nie okreslony) |
| |
Pośredni Wierszyk; Prostredný vrch, Prostredný chrbát. S.Długa,
boczna pn.-zach. grań Koprowego Wierchu opadająca w kierunku Ciemnych Smreczyn.
Odgranicza Hlińską Dolinę od Ciemnosmreczyńskiej Doliny.Nazwa Pośredni Wierszyk
wywodzi się z dawnej nazwy Koprowego Wierchu: Pośredni Wierch; wierszyk
to zdrobnienie słowa wierch
.
|
|
| Pośrednia Grań (Nie okreslony) |
| |
Pośrednia Grań (2440, 2441 m); Prostredný hrot, Stredohrot; Mittelgrat;
Közép-orom. S. Jeden z najwspanialszych w kształcie szczytów tatrz.,
wznoszący się między Staroleśną Doliną a Doliną Małej Zimnej Wody, w długiej
bocznej grani, która w Małym Lodowym Szczycie odchodzi od gł. grani Tatr ku
pd.-wsch.Pierwsze wejście: Paul Schwartz, Ödön Téry oraz przew. Samuel Horvay i
Johann Still w 1876. Zimą: Károly Jordán i towarzysze w...
|
|
| Pośrednia Jaskinia (Nie okreslony) |
| |
Pośrednia Jaskinia (trzy otwory: 1477, 1487 i 1488 m). P.
Najmniejsza z trzech jaskiń po orogr. lw. stronie Żlebu Trzynastu Progów. Jej
otwory znajdują się powyżej otworu Jaskini za Siedmiu Progami, a tuż poniżej
wejścia do Wysokiej Jaskini. Dług. korytarzy 46 m. Deniwelacja 11 m.Te trzy
jaskinie, po odkryciu połączeń między nimi w 1981, stanowią jeden wspólny system
jask.: »Wielka Wysoka Jaskinia.
|
|
| Pośrednia Polana Mięguszowiecka (Nie okreslony) |
| |
Pośrednia Polana Mięguszowiecka (ok. 1225-1260 m) lub po prostu Pośrednia
Polana; Prostredná polana, Prostredná Mengusovská polana; Prostredna,
Prosztredna-Wiese; Postredna-rét. S. Wielka polana nad rz. Poprad u
ujścia Mięguszowieckiej Doliny. Na polanie tej Droga Wolności i kolej elektr.
robią wielką pętlę, a od Drogi Wolności, na szczycie owej pętli, odchodzi droga
jezdna do Popradzkiego Stawu. Przy górnej części polany, nad pr....
|
|
| Pośrednia Turnia (Nie okreslony) |
| |
Pośrednia Turnia (2128, 2121, 2128 m); Prostredná kopa; dawniej Pośrednia
Turnia, obecnie Mittlerer Turm; dawniej Pośrednia Turnia, obecnie
Középső-torony. PS. Szczyt między Skrajną Turnią a Świnicą. Pd. zboczem
P.T. przebiega znakowana ścieżka wiodąca z Kasprowego Wierchu na Świnicę.Na P.T.
wchodzili już w dawnych czasach podh. koziarze. Był na niej zapewne Stanisław
Staszic ok. 1805, a na pewno Ludwik Zejszner z towarzyszami w 1841....
|
|
| Potęga Edward Mieczysław (Nie okreslony) |
| |
Potęga Edward Mieczysław (13 X 1890 Stanisławów - 2 I 1974 Łódź).
Nauczyciel przyrody szkół podst., od 1920 w Łodzi, zasłużony działacz w
dziedzinie dydaktyki i popularyzacji wiedzy przyr. oraz ochrony przyrody,
działacz Pol. Tow. Krajozn. W 1927 był inicjatorem i założycielem Łódzkiego Tow.
Przyr. im. Stanisława Staszica, w 1930-52 (z przerwą wojenną) kierownikiem
Muzeum Przyr. tamże.
Po II wojnie świat. był współinicjatorem...
|
|
| Potkański Karol (Nie okreslony) |
| |
Potkański Karol, właśc. Jan Nepomucen Karol P. (16 IV 1861 Prędocinek k.
Radomia - 16 VIII 1907 Kraków). Historyk (studia na UJ 1883 i za granicą, dr UJ
1900), prof. UJ 1901-07, czł. koresp. AU 1902. Taternik i alpinista.
W Zakopanem i Tatrach był po raz pierwszy w 1874, a potem często i długo,
m.in. w celach leczniczych (choroba płuc i inne oraz neurastenia), ale też po
prostu z upodobania, aż do 1907. Taternictwo uprawiał od ok. 1880,...
|
|
| Potocki Andrzej (Nie okreslony) |
| |
Potocki Andrzej (10 VI 1861 Krzeszowice - 12 IV 1908 Lwów, poch. w
Krzeszowicach). Właściciel wielkich dóbr ziemskich i zakładów przem., polityk, w
1903-08 namiestnik Galicji, zamordowany przez nacjonalistę ukraińskiego.Był
członkiem Tow. Tatrz. od 1892 i jego prezesem w 1901. Jego działalność w TT była
krótkotrwała, ale korzystna dla tej organizacji. Siostrą P. była » Róża
Raczyńska.
Lit. - "Pam. TT" 29, 1908 (Władysław...
|
|
| Potocki Jerzy (Nie okreslony) |
| |
Potocki Jerzy (5 III 1932 Lwów - 4 IX 1966 w Hindukuszu). Taternik,
alpinista, archeolog (UJ i Uniw. Pozn. 1955), pracownik nauk. w Zakładzie
Archeologii Małopolski Inst. Historii Kultury Materialnej PAN, czł. rady redakc.
czasopisma "Z Otchłani Wieków". Autor prac z dziedziny archeologii.
Wspinał się od 1953 w Tatrach, Pieninach (ściana Sokolicy) i różnych
skałkach. Od 1961 przechodził w Tatrach drogi najtrudniejsze, od 1962 także w
zimie...
|
|
| potok (Terminologia) |
| |
Podhalanie używają tego słowa nie tylko w jego
powszechnie przyjętym znaczeniu (tj. strumień), ale też aby określić dolinę lub jar potoku. Wtedy np. mówi się, że
jakieś osiedle leży "w potoku", tzn. w dolinie potoku. Występuje to też w
nazwach miejscowych, gdzie np. Chyców Potok lub Gąsieniców Potok oznaczają nie
tylko sam strumień, ale jego dolinę i nawet osiedle lub polanę.
|
|
| Potok spod Kopy (Nie okreslony) |
| |
Potok spod Kopy, mylnie Napoje; Napájadlový potok; Tränkenbach;
Itatópatak. S. Główny potok Doliny Przednich Koperszadów. Płynie spod
Przełęczy pod Kopą dnem owej doliny, a na wysokości ok. 1320 m (już na dnie
Kiezmarskiej Doliny) łączy się z Zielonym Potokiem i oba wspólnie tworzą Białą
Wodę Kiezmarską.
|
|
| Potok z Polany (Nie okreslony) |
| |
Potok z Polany; Poliansky potok. S. Gł. potok Bobrowieckiej Doliny
(odnogi Jałowieckiej Doliny). Na wysokości ok. 1000 m spływa się z Potokiem
Parzychwost, co daje początek Jałowieckiemu Potokowi.
|
|
