Posewitz Theodor

Posewitz Theodor (2 XII 1851 Nowa Wieś Spiska - 12 VI 1917 Budapeszt). Spiskoniem. lekarz (uniw. budapeszt. 1868-74), geolog (akad. górn. we Freibergu 1874-77), działacz tur., autor przewodników i prac o dawnych dziejach poznawania Tatr.

W 1879-84 był lekarzem w wojsku holend. na Borneo (gdzie zajmował się też badaniami geol. i geogr.). Po powrocie do Europy osiadł w Budapeszcie i zawodowo prowadził badania geol., m.in. na ziemiach słow. (także na Spiszu i w Tatrach). Od 1887 był pracownikiem budapeszt. Inst. Geol., w 1908-16 jego nacz. geologiem. Równocześnie zajmował się żywo sprawami Tatr i Spisza, był członkiem zarządu Węg. Tow. Karp. (MKE).

Oprócz prac geol. i książki Borneo (Berlin 1889) opublikował w 1887-1914 liczne artykuły i większe prace dotyczące Tatr i Spisza, gł. w czasopismach spiskoniem. ("Karpathen-Post", "Zipser Bote"), w rocznikach MKE, w czasopismach węgierskich.Pisał o sprawach ruchu tur. (m.in. podając często dane statystyczne o frekwencji także w schroniskach i na szczytach tatrz.), o budowie schronisk tatrz. i dróg u podnóża Tatr, o sprawach organizacyjnych MKE, o nazwach w Tatrach, o kozicach, o dawnych poszukiwaczach skarbów itd. Poruszał też sprawy z terenu Tatr Pol. i Zakopanego.

Jest on również autorem wybitnego przewodnika po Spiszu i Tatrach, Reisehandbuch durch Zipsen, Hohe Tátra und Zipser Mittelgebirge (Bp. 1898, część wysokogórską oprac. Franz Dénes) oraz po węg.: A Szepesség, Magas Tátra és Szepesi Középhegység (Bp. 1898, 1904, 1909); niektóre części tego przewodnika były też wydawane osobno.

Wśród jego najważniejszych prac hist. są obszerne dzieje MKE w jego pierwszym dwudziestoleciu: Geschichte des Ungarischen Karpathen-Vereines seit seinem Bestande ("Jahrb. UKV" 21, 1894), także po węg.: A Magyarországi Kárpátegyesület története fennállása óta ("MKE Évk." 21, 1894). Z dziejów poznawania Tatr jego podst. praca to: Aus alten Zeiten in der Tátra ("Jahrb. UKV" 40, 1913 i 41, 1914), i jej wersja węg.: A Tátra régi kutatói ("MKE Évk." 40, 1913 i 41, 1914). Pracę tę poprzedził skomentowanymi przedrukami dawnych opisów tatrz.: Simplicissimusa, G. Buchholtza jun., A.J. Czirbesza, M. Bela, K.A. Brixena.

Lit. - "ES" 4, 1980. - "SBS" 4, 1990 (tam data urodzenia 7 VI 1846).

---