| Jałowiecki Przysłop (Szczyty) |
| |
Jałowiecki Przysłop, Wyżni Przysłop; Pierwszy
szczyt w grani biegnącej od Banówki ku pd.
Od J.P. grań ta skręca ku pd.-zach. i poprzez Jałowiecką Przełęcz dochodzi do Rosochy .
|
|
| jama (Nie okreslony) |
| |
jama. W gwarze podh. (i w lud. nazwach tatrz.) słowo to oznacza albo
jaskinię i to zwykle krótką (np. Obłazkowa Jama), albo różnego rodzaju
zagłębienia terenowe i doły (m.in. powstałe wskutek zsuwów ziemnych),także leje
krasowe (np. Sucha Jama i Mokra Jama na Gąsienicowej Hali).
|
|
| JAMES (Organizacja) |
| |
JAMES. Pierwszy słow. klub tatern., założony 17 VIII 1921 i działający do
1948, kiedy został rozwiązany. Nazwa powstała od pierwszych liter haseł:
idealizmus, alpinizmus, mortalita (lub memento mori, później
moralita), eugenika, solidarita. Pełna nazwa klubu brzmiała początkowo: Tatranský horolezecký a
alpistický krúžok JAMES (1921-25), a potem kolejno (w związku ze zmianami
organizacyjnymi): Spolok tatranských...
|
|
| Jamnicka Dolina (Doliny) |
| |
Jamnicka Dolina;
Duża walna dolina po pd. stronie Tatr Zach
. Otaczają ją: Baraniec , Rohacze , Wołowiec , Jarząbczy Wierch , Raczkowa Czuba i Otargańce . J.D., ponad 6 km długa, w dole
łączy się z Raczkową Doliną i
wspólnie z nią tworzy Wąską Dolinę , która
po dalszych 2 km uchodzi z Tatr, na pn. od wsi Przybylina.J.D. w swej górnej
części tworzy dwa duże kotły: » Jeziorny
Kocioł (u stóp Wołowca i Rohacza...
|
|
| Jamnicka Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Jamnicka Przełęcz
Szeroka przełęcz w gł. grani Tatr Zach
. między Wołowcem a Rohaczem Ostrym . Jest łatwo dostępna
(znakowaną ścieżką) tylko od wsch., od Jamnickich Stawów w Jamnickiej Dolinie . Ku zach., do Smutnej Doliny , opada urwistym
stokiem.
|
|
| Jamnicki Potok (Woda) |
| |
Jamnicki Potok, dawniej Mały Biały Potok;
Gł. potok Jamnickiej Doliny . Wpada do
Raczkowego Potoku na wys. ok. 960 m,
przy zbiegu Jamnickiej Doliny z Raczkową Doliną
.
|
|
| Jamnicki Staw, Niżni (Woda) |
| |
Jamnicki Staw, Niżni
Wschodni z dwóch » Jamnickich Stawów
, u podnóża Dziurawej Przełęczy .
Pomiary Jerzego Młodziejowskiego z
1935: 0,952 ha, 161 x 84 m, głęb. 8,1 m. Pomiary nowsze (przed 1979): 1,13 ha,
178 x 95 m.
|
|
| Jamnicki Staw, Wyżni (Woda) |
| |
Jamnicki Staw, Wyżni
Zachodni z dwóch » Jamnickich Stawów
, popod Jamnicką Przełęczą .
Pomiary Jerzego
Młodziejowskiego z 1935: 0,431 ha, 107 x 57 m, głęb. 2,9 m.
Pomiary nowsze (przed 1979): 0,41 ha, 110 x 58 m.
|
|
| Jamnickie Stawy (Woda) |
| |
Jamnickie Stawy
Dwa stawy w najwyższej części Jamnickiej
Doliny , u stóp Rohacza Ostrego i
Wołowca : » Niżni i Wyżni Jamnicki Staw .
|
|
| Jamnický Bernard (Ludzie) |
| |
Jamnický Bernard (14 VI 1943 Szwabowce, Spisz - 25 VI
1979 w Tatrach). Słow. taternik, alpinista, ratownik tatrz., przewodnik tatrz.
(od 1970, klasa I).
W Tatrach wspinał się dużo (od 1962), uczestniczył w
czechosł. wyprawach alpin. w Pamir 1976 i Ruwenzori 1978. Zawodowym ratownikiem
tatrz. (HS) został w 1967; zginął podczas wyprawy ratunkowej w katastrofie
śmigłowca w Młynickiej Dolinie
.
|
|
| Jamnický Július (Ludzie) |
| |
Jamnický Július (1924). Słow. leśnik, inż., przez
szereg lat pracownik TANAPu. Od 1954 ogłosił liczne prace nauk. i artykuły
pop.-nauk. dotyczące różnych problemów lasu tatrz., a także jego fauny.
Szereg prac poświęcił szkodnikom owadzim, np. Stav hmyzových škodcov v
lesoch Tatranského národného parku... ("Sbor. Prác TNP" 4, 1960),
Poškodzovanie ihličnatých drevín ostrochvostkami (Siricidae, Hym.) (tamże
7,...
|
|
| Jamnik (Miejscowość) |
| |
Jamnik
Wieś lipt., 6 km na wsch. od Mikułasza
Lipt ., a 3 km na pn.-zach. od Gródka Lipt
. Istniała już w 1346. Mieszk. 476 (w 1980). Niegdyś miała tereny past. w Tatrach , w Jamnickiej Dolinie . W J. wyrabiano drewniany
sprzęt past.: czerpaki, warzechy. Nazwa J. pochodzi od jej położenia w terenowym
zagłębieniu (jamie).
|
|
| Jamnik (Wydawnictwo) |
| |
"Jamnik". Podtytuł: Biuletyn Informacyjny
Krakowskiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego przy Oddziale Krakowskim PTTK.
Czasopismo powiel., potem drukowane, ilustr. (rys., fot., plany), wydawane w
latach 1970-72 i 1976-79 (razem 9 nrów). Red.:Marian Szelerowicz, Krzysztof
Kleszyński, Jan Wielecki, Adam Urbaniak, Andrzej Kozik i in. Treść dotyczy
taternictwa jask. (w mniejszym zakresie także taternictwa "powierzchniowego")
oraz wypraw jask. (pol. i obcych)...
|
|
| Jamska Czuba (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jamska Czuba
Przeważnie lesista kopka nad wsch. brzegiem Chochołowskiego Potoku , między dolną częścią
Huciańskiej Doliny a dolnym odcinkiem
Dudowej Doliny , zaraz na zach. od Jamskiego Siodła i Polany Jamy . Skały u dołu pn.-zach. stoków
J.Cz. tworzą wsch. bok Niżniej Chochołowskiej
Bramy .
|
|
| Jamski Staw (Woda) |
| |
Jamski Staw
Niewielki staw na pd. od wylotu Ważeckiej Doliny , we wsch. części
nieregularnego tarasu zwanego Jamy (stąd nazwa stawu).
Dawniejsze pomiary (przed 1956): pow. 0,50 ha, głęb. 5 m. Pomiary pracowników
TANAPu w 1961-67: pow. 0,690 ha, 150 x 70 m, głęb. 4,2 m.
W 1936 Gustáv
Nedobrý wybudował koło J.S. prywatne schronisko i zaczął propagować
nazwę stawu Krivánske pleso, w nadziei, że przyciągnie mu...
|
|
| Jamskie Siodło (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jamskie Siodło
Szerokie, trawiaste siodło między Spaloną Czubą (1257 m) a Jamską Czubą (1108 m), blisko
wierzchołka tej ostatniej. Przez J.S. przechodzi Ścieżka nad Reglami . Na J.S. i wokół niego
leży Polana Jamy .
|
|
| Jamy, Polana (Hala - Polana) |
| |
Jamy, Polana lub po prostu Jamy
Obszerna, pochyła płaśń trawiasta, położona na Jamskim Siodle i wokół niego. Polana
Jamy z owego siodła i spopod niego wznosi się na sąsiednie stoki Jamskiej Czuby
i Spalonej Czuby. Na Polanie Jamy stał szałas past. i wchodziła ona w skład Hali Kominy Dudowe .
|
|
| Jan II Kazimierz (Ludzie) |
| |
Jan II Kazimierz (22 III 1609 Kraków - 16 XII 1672
Nevers, Francja, poch. w 1676 na Wawelu). Król pol. w 1648-68.
Henryk
Sienkiewicz w swej powieści hist. Potop (1886) opisał, jak król Jan Kazimierz w czasie przejazdu przez Tatry został napadnięty przez oddział
wojska szwedzkiego i że z niebezpieczeństwa tego wyratowali go górale. Natomiast
słow. historyk Matúš Pajdušák
w swej...
|
|
| Jan III Sobieski (Ludzie) |
| |
Jan III Sobieski (17 VIII 1629 Olesko, woj. ruskie -
17 VI 1696 Wilanów, poch. na Wawelu). Król pol. w 1674-96.
Podanie miejscowe o pobycie króla Jana III we Frydmanie
na Zamagurzu Spiskim w 1683 podczas drogi powrotnej z Wiednia przytoczył (z
niedowierzaniem) m.in. Bronisław
Gustawicz
w swej książce Wycieczka w Czorsztyńskie (1881), a
potem wielu in. (np. Jan Wiktor). Pisano też o ówczesnym pobycie...
|
|
| Janczewski Edward Walery (Ludzie) |
| |
Janczewski Edward Walery (28 II 1887 Kraków - 24 VIII 1959 tamże). Geolog
i geofizyk (studia na UJ 1906-09 i w Szwajcarii), taternik i alpinista. Autor
licznych prac nauk., od 1921 pracownik PIG w Warszawie, od 1947 prof. AGH w
Krakowie.
Uprawiał taternictwo od 1908 (może i wcześniej), w 1909
wszedł samotnie pn. ścianą (nowym wariantem) na Mięguszowiecki Szczyt . Wprowadzony przez Mieczysława Karłowicza był od 1908
członkiem STTT. W...
|
|
| Janicki Beniamin (Ludzie) |
| |
Janicki Beniamin (25 VII 1933 Radomsko). Topograf wojsk., płk (1984).
Jeden z gł. twórców nowej mapy Tatr Pol. 1:10 000 Służby Topograficznej Wojska
Pol., wykonanej w 1965-68, zaktualizowanej w 1979 i wydanej w 1984. Jest autorem
pracy magisterskiej Źródła błędów w nazewnictwie geograficznym na mapach na
przykładzie Tatr Polskich (Poz. 1967). W 1968 zdał egzamin na przewodnika tatrz.
|
|
| Janiga Ladislav (Ludzie) |
| |
Janiga Ladislav (9 I 1944 Poprad). Słow. taternik (od
1959), alpinista, zawodowy ratownik tatrz. (HS) od 1971, przewodnik tatrz. od
1973 (klasa I). Wspinał się w Alpach 1969 i Kaukazie 1975, 1981 i 1982,
uczestniczył w czechosł. wyprawach alpin. w mongolski Ałtaj 1974, Himalaje 1979,
Pamir 1983 i Andy 1986 (Peru i Ekwador). W latach 1970-tych był jednym z
czołowych taterników uprawiających taternictwo narc.
(ski-alpinizm).
|
|
| Janik Antoni (Ludzie) |
| |
Janik Antoni (4 V 1930 Sieniawa), brat » Stanisława Janika . Ratownik tatrz., zawodowy
od 1954, uczestnik ok. 370 wypraw ratunkowych w Tatrach, instruktor ratownictwa
Grupy Tatrz. GOPR . Przewodnik tatrz. od
1954.
|
|
| Janik Robert (Ludzie) |
| |
Janik Robert (25 VIII 1941 Kraków). Lekarz, chirurg w
zakop. szpitalu, taternik, alpinista, ratownik tatrz. od 1972, uczestnik ok. 120
wypraw ratunkowych w Tatrach , instruktor
ratownictwa Grupy Tatrz. GOPR, od 1983 szef służby medycznej GOPR . Uczestnik pol. wypraw w Hindukusz 1977
i na Mount Everest 1979-80. Od 1993 naczelnik TOPR.
|
|
| Janik Stanisław (Ludzie) |
| |
Janik Stanisław (8 IV 1928 Sieniawa), brat » Antoniego Janika . Ratownik górski, od 1952
czł. Grupy Tatrz. GOPR , uczestnik ok. 350
wypraw ratunkowych, w 1976-77 pełnił obowiązki kierownika Grupy Tatrz. GOPR.
Przewodnik tatrz. od 1958.
|
|
| Janikowski Teofil (Ludzie) |
| |
Janikowski Teofil (15 XI 1876 Kraków - 15 VI 1951
tamże). Turysta, taternik i narciarz z okresu przed I wojną świat., działacz
PTT, do 1920 rachmistrz Miejskiej Izby Obrachunkowej w Krakowie.
Taternictwo i narciarstwo uprawiał m.in. w towarzystwie
Mariusza Zaruskiego . Od 1907 był członkiem
Sekcji Tur. TT, w 1908-25 w jej zarządzie (m.in. jako wiceprezes) lub w komisji
rewiz., a potem czł. Klubu Wysokogórskiego
. Po II wojnie świat....
|
|
| Janiszewski Tomasz Wiktor (Ludzie) |
| |
Janiszewski Tomasz Wiktor (21 V 1867 Warszawa - 23
VII 1939 Brok nad Bugiem). W 1896-1903 lekarz Stacji Klimatycznej w Zakopanem,
gdzie pozostał aż do 1908. Położył duże zasługi w podniesieniu stanu sanitarnego
tej miejscowości, założył tam pierwszy szpital (1899), był jednym z najbardziej
aktywnych działaczy społ. w Zakopanem
. Zob. też "Bagno".W 1898-1916 ogłaszał artykuły i
broszury...
|
|
| Jankowski Bogdan (Ludzie) |
| |
Jankowski Bogdan (1938). Taternik, alpinista, mgr inż. elektronik we
Wrocławiu, fotografik górski (udział w wystawach międzynar.). Wspinał się w
Tatrach od 1960 i Alpach od 1967. Uczestnik radz.-pol. wyprawy w Pamiro-Ałaj w
1969 i 1970 (dokonał tam pierwszych wejść na kilka szczytów). W 1970 był też w
Pamirze, gdzie wszedł na Szczyt Lenina (7134 m). W 1971 brał udział w pol.
wyprawie na Kunyang Chhish (7852 m) w Karakorum. Od 1967 drukował swe...
|
|
| Jánošík Juraj (Ludzie) |
| |
Jánošík Juraj, w pol. literaturze Janosik Jerzy (25
I 1688 Terchowa = Terchová, okres Žilina, w dawnym komitacie trenczyńskim, na
pn.-zach. od Małej Fatry, u wylotu Wratnej Doliny - ok. 18 III 1713 Mikułasz
Lipt.).
Słow. zbójnik (syn chłopski), działający na Słowacji. Ok. 1706-08 był w
oddziałach kuruckich i uczestniczył wtedy w powstaniu pod wodzą Franciszka
Rakoczego II, potem wrócił do rodzinnej wsi. Następnie służył w wojsku...
|
|
| Janoška Miloš (Ludzie) |
| |
Janoška Miloš, pseud. Radúz Magurin (28 I 1884
Jasieniowa, Orawa - 28 XII 1963 Mikułasz Lipt., poch. w jego dzielnicy
Wierzbica=Vrbica). Słow. nauczyciel (1907-18 w Szczyrbie), od 1918 inspektor
szkolny w Mikułaszu Lipt., jeden z pionierów turystyki i taternictwa słow.,
autor pierwszych słow. przewodników tur. po Tatrach i Tatrach Niżnich.
Turystykę górską uprawiał przez przeszło 70 lat: mając
pięć i pół roku wszedł samodzielnie na...
|
|
