Jan II Kazimierz (22 III 1609 Kraków - 16 XII 1672
Nevers, Francja, poch. w 1676 na Wawelu). Król pol. w 1648-68.
Henryk
Sienkiewicz w swej powieści hist. Potop (1886) opisał, jak król Jan Kazimierz w czasie przejazdu przez Tatry został napadnięty przez oddział
wojska szwedzkiego i że z niebezpieczeństwa tego wyratowali go górale. Natomiast
słow. historyk Matúš Pajdušák
w swej nowelce Matej Klinovský (1917)
opisał, jak króla Jana Kazimierza w czasie przejazdu przez Orawę napadł i
ograbił sołtys z Klina i zarazem zbójnik, Maciej Klinowski ze swą bandą. Ta
druga wersja przeszła nawet do niektórych hist. prac słow. (A. Kavulják: Hrad
Orava 1927), a z nich do polskich (np. S. Szczotka:
Udział chłopów w walce z potopem szwedzkim 1939).
Zarówno wersja Sienkiewicza jak i Pajdušáka są jedynie
wytworami wyobraźni lit., gdyż król Jan Kazimierz nigdy nie przejeżdżał ani
przez Tatry, ani przez Orawę, a w czasie swego dwukrotnego przejazdu przez Spisz i Liptów
(na jesieni
1655 i w zimie 1655-56) nie był w ogóle napadnięty przez kogokolwiek.
Również scena napadu na króla Jana Kazimierza i jego
obrona przez górali, nakręcona w Strążyskiej
Dolinie
w 1973 do filmu Potop, oparta jest
jedynie na fikcji.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
