| Ciemnosmreczyńskie Stawy (Woda) |
| |
Ciemnosmreczyńskie Stawy , dawniej czasem też Koprowe
Stawy i Smreczyńskie Stawy;
Jest to wspólna nazwa dwóch stawów w Ciemnosmreczyńskiej Dolinie .
Nazwa C.S. pochodzi od pobliskich Ciemnych
Smreczyn , a dawna nazwa Koprowe Stawy od Koprowej Doliny .
|
|
| cieplice (Nie okreslony) |
| |
cieplice . Są to ciepłe źródła czyli termy. Występują w formie naturalnej
u samego podnóża Tatr w dwóch miejscach: w Jaszczurówce na Podhalu i w
Jaszczurzycy na Orawie. Woda tych źródeł nie robi wrażenia b. ciepłej, ma bowiem
15-19 C, tj. tyle co woda rzek niżowych w lecie, a nawet mniej. W porównaniu
jednak z b. zimną wodą źródeł i potoków tatrz. są to rzeczywiście cieplice. Ich
wyższa temperatura wynika stąd, że tryskają ze...
|
|
| ciepłota powietrza (Nie okreslony) |
| |
ciepłota powietrza . W Tatrach jest przeciętnie znacznie niższa w
porównaniu z nizinami. Co każde 100 m wzniesienia obniża się temperatura
(ciepłota) powietrza o ok. 0,55 C (w pasie umiarkowanym półkuli pn.). Zarówno
więc średnie temperatury dzienne, jak średnie dla danej pory roku i średnie
roczne są w Tatrach niższe w porównaniu z odpowiednimi temperaturami na niżu.
Np. średnia roczna c.p. dla Krakowa (ok. 250 m n.p.m.) wynosi 8,2 C, dla...
|
|
| Ciesielski Tadeusz (Ludzie) |
| |
Ciesielski Tadeusz (20 VIII 1905 Stary Sącz - 19 III
1942 Oświęcim).
Leśnik, taternik , działacz ruchu
oporu.
Jako praktykant leśnictwa w 1927-33 pracował w Tatrach najpierw na Zazadniej , potem na Kirach , następnie w 1933-38 był leśniczym w
Karpatach Wsch.(kolejno Jałowiczora, pow. Kołomyja i Rafajłowa, pow. Nadwórna),
a w 1938-39 znowu w Tatrach prowadził leśnictwo Morskie Oko (mieszkał na Łysej Polanie ). W czasie II wojny...
|
|
| Ciesielski Władysław (Ludzie) |
| |
Ciesielski Władysław (26 VII 1845 Mogilno, woj.
bydgoskie - 15 VII 1901 Paryż).
Uczestnik Powstania Styczniowego, potem malarz osiadły w Paryżu. Wystawiał w
Paryżu, Krakowie i Warszawie. Przyjaźnił się z Jackiem Malczewskim. W lipcu 1898
odwiedził Zakopane i Tatry
, i namalował wtedy obraz Wąwóz w
Dolinie Kościeliskiej, wystawiony w Warszawie w
1901 w salach "Zachęty".
|
|
| cieśniawa (Nie okreslony) |
| |
cieśniawa . Zwężona część doliny, wąwozu lub żlebu.
|
|
| cietrzew (Nie okreslony) |
| |
cietrzew (Lyrurus tetrix ). Ptak należący do rzędu kuraków
(Galliformes ), nieco większy od kury domowej. Samiec jest czarny, w
okresie godowym z szafirowym połyskiem, ogon ma wycięty w charakterystyczny
kształt liry, białą pręgę na skrzydłach, ponad okiem brodawkową narośl, tzw.
różę, powiększającą się na wiosnę w okresie godowym. Samica, cieciorka, jest
nieco mniejsza od samca, rdzawobrunatna, ogon ma mniej wycięty....
|
|
| Cięglewicz Edmund Żegota (Ludzie) |
| |
Cięglewicz Edmund Żegota (18 X 1862 Jasło - 10 VII
1928 Kraków).
Filolog, literat, jeden z najwybitniejszych taterników pod koniec XIX w. W
czasie studiów utrzymywał się sam jako korepetytor i guwerner, a w 1893-1900 był
nauczycielem, m.in. w krak. gimnazjach św. Anny i Sobieskiego. Przyjaźnił się z
Ignacym Daszyńskim, Franciszkiem Nowickim i
Kazimierzem Tetmajerem .
C. był na wszystkich zwiedzanych w jego czasach szczytach...
|
|
| Ciężka Dolina (Doliny) |
| |
Ciężka Dolina, błędnie Czeska Dolina; Przez
przełęcz Wagę można przejść z C.D. na pd.
stronę Tatr, do Mięguszowieckiej Doliny . W
dawnych latach polscy turyści często chodzili przez C.D. i Wagę na Rysy i Wysoką.
Juhasi z Polany pod
Wysoką , pasący niegdyś owce w C.D., od dawna nazywali ją:
Ciężkie lub Do Ciężkiego (w gwarowej wymowie Ciezkie), gdyż dolina
ta - z powodu owego stromego, skalistego progu - była...
|
|
| Ciężka Przełączka (Przełęcze) |
| |
Ciężka Przełączka, dawniej Czeska Przełączka;
Nazwa pochodzi od Ciężkiej Doliny
.
|
|
| Ciężka Turnia (Szczyty) |
| |
Ciężka Turnia, dawniej Czeska Turnia;
Pierwsze wejście na C.T.: Włodzimierz
Boldireff i Mieczysław Karłowicz w
1908.
|
|
| Ciężki Staw (Woda) |
| |
Ciężki Staw, dawniej mylnie Czeski
Staw; Pow. 1,615 ha, 210 x 110 m, głęb. 6,4 m (starsze pomiary).
Wg pomiarów pracowników TANAPu z 1961-67: pow. 1,980 ha, 222 x 125 m, głęb.
6,1 m.
|
|
| Ciężki Szczyt (Szczyty) |
| |
Ciężki Szczyt, dawniej Czeski Szczyt.
Pierwsze wejście: Ernst Dubke i przew. Johann Franz sen . w 1904.
Nazwa Ciężki (Czeski) Szczyt pochodzi od Ciężkiej (Czeskiej) Doliny . Nazwą
niem. i węg. został upamiętniony » Martin Róth
.
|
|
| Cíger Anton (Ludzie) |
| |
Cíger Anton (28 VI 1911 Krupina, okres Zvolen).
Słow. kompozytor, dyrygent i pedagog. W 1951-58 dyr. szkoły muzycz. w Kiezmarku , gdzie był też kierownikiem muzycz.
zespołu pieśni i tańca "Magura". Od 1960 prof. uniw. w Preszowie. Potem dyrygent
chóru "Tatran " w Popradzie
. Wśród jego licznych
kompozycji jest kantata Hej, Juro Jánošík (1939) i muzycz.
opracowania pieśni ludowych.
|
|
| Cikker Ján (Ludzie) |
| |
Cikker Ján (29 VII 1911 Bańska Bystrzyca - 21 XII
1989).
Słow. pianista i kompozytor, prof. konserwatorium w Bratysławie (1938-51),
potem Wyższej Szkoły Muzyczej tamże.
Skomponował wiele utworów, wśród nich oparte na impresjach tatrz.:
Sonatína pre klavir (1933), której dał motto: "Hory moje, hory krásne",
Slovenská suita (1943) na ork. symf., Spomienky (1947) na ork.
smyczkową i kwintet dęty, opera w...
|
|
| Ciołek Gerard (Ludzie) |
| |
Ciołek Gerard (24 IX 1909 Wyżnica, Bukowina - 15 II
1966 w Tatrach, poch. w Warszawie).
Architekt (dr inż. na tajnej Politechn. Warsz. 1944), konserwator zabytków,
planista krajobrazu i ogrodów zabytkowych, ochroniarz przyrody, krajobrazu i
swojszczyzny. W czasie II wojny świat. uczestniczył w kampanii wrześniowej i
Powstaniu Warsz.
Od 1954 był prof. Politechn. Krak. Czł. PROP, Rady
Pienińskiego Parku Narod. i Komitetu...
|
|
| Ciompa Adam (Ludzie) |
| |
Ciompa Adam (29 VIII 1901 Kraków - 6 VIII 1935 w
Tatrach, poch. w Wielkiej Łomnicy, Spisz Słow.).
Malarz i grafik (studia w krak. ASP 1920-26),
literat (powieść Duże litery, 1933). Malował obrazy do kościołów ewang.,
portrety i sceny rodzajowe. Wystawiał od 1926. Ogłosił artykuł O Kasprowiczu
czy o sobie? Z powodu książki Marji Kasprowiczowej ("Czas" 1934, nr 137).
Był zamiłowanym turystą...
|
|
| cios (Nie okreslony) |
| |
cios . Jest to podzielność skały w określonych kierunkach wzdłuż pewnych
powierzchni, tzw. powierzchni lub płaszczyzn ciosowych. Podzielność ta powstała
przy krzepnięciu i kurczeniu się granitu pod wpływem występujących napięć i
tworzeniu się sieci szczelin. Niekiedy także wskutek ciśnienia górotwórczego, a
również ruchów tektonicznych. Odbywało się to w głębi ziemi pod przykryciem in.
skał.
Przebieg płaszczyzn ciosowych...
|
|
| cis (Nie okreslony) |
| |
cis (Taxus baccata ), z rodziny Cisowatych (Taxaceae).
Drzewo dorastające do 15 m, igły ma szerokie, płaskie jak u jodły, ale bez
białych pasków pod spodem i ciemniej zielone z wierzchu; są trujące. C. nie
wydaje szyszek, tylko czerwoną, kubeczkowatą osnówkę, podobną do jagody,
wewnątrz której tkwi czarne nasienie. Osnówkę tę chętnie zjadają ptaki - nie
jest trująca. C. jest rośliną rozdzielnopłciową i dwupienną:...
|
|
| Ciszewski Andrzej (Ludzie) |
| |
Ciszewski Andrzej ( 25 IV1952 Kraków).
Mgr inż.
chemik, wybitny taternik jask. i
alpinista jask., instruktor PZA .
Taternictwo jask. uprawia od 1972, osiągając pierwszorzędne wyniki eksploracyjne
i sport. w Polsce i za granicą.
W Tatrach dokonał
odkryć w wielu jaskiniach, m.in. w Bańdziochu
Kominiarskim , Czarnej Jaskini , Ptasiej Studni , Jaskini za Siedmiu Progami i Śnieżnej Studni
,
rozwiązując...
|
|
| ciśnienie powietrza (Nie okreslony) |
| |
ciśnienie powietrza (atmosferyczne). Im wyżej w górę, tym krótszy jest
słup powietrza nad nami, tym mniejsze zatem jego ciśnienie. Na poziomie morza
(poziom zerowy) c.p. wynosi 760 mm słupka rtęci w barometrze; w Zakopanem na
wys. ok. 845 m średnie ciśnienie roczne wynosi ok. 689 mm; na Gąsienicowej Hali
(1520 m) ok. 634 mm; na Gierlachu (2663 m) ok. 533 mm. Obliczono, że w stosunku
do ciśnienia na poziomie morza, w Zakopanem brak już ok. 9% masy...
|
|
| ciupaga (Nie okreslony) |
| |
ciupaga . Podh. nazwa grubej laski, zakończonej u góry żelazną lub
stalową siekierką, a z dolnym końcem okutym w szpic. Była często noszona na
wycieczkach w Tatry przez dawnych przewodników góralskich i przez pol. turystów,
obecnie już rzadko. Służyła nie tylko do podpierania się, lecz także do rąbania
drzewa oraz do wyrąbywania stopni w twardym śniegu. Była też zawsze używana
przez juhasów i baców; b. ozdobne są tzw. ciupagi...
|
|
| cmentarz (Nie okreslony) |
| |
cmentarz , cmentarzyk, cmentarzysko (termin topogr.). W Tatrach jest to
górski kocioł, kociołek lub kotlinka albo taras o dnie pokrytym piargiem lub
złomami skalnymi, zwł.w miejscu bardziej odludnym, np. » Cmentarzysko u stóp
Wideł.
|
|
| cmentarz nowy w Zakopanem (Nie okreslony) |
| |
cmentarz nowy w Zakopanem , przy ul. Nowotarskiej. Założony w 1908.
Podobnie jak na starym cment. są tu groby wielu osób zasłużonych lub znanych w
dziejach Podhala i Tatr. Są tu pochowani słynni przewodnicy tatrz.: Szymon Tatar
starszy, Klimek Bachleda i in.; taternicy: Mieczysław Świerz, Mieczysław
Szczuka, siostry Skotnicówny, Wincenty Birkenmajer, Krzysztof Berbeka i wielu
in.; naukowcy, którzy prowadzili badania w Tatrach, jak Borys Wigilew,...
|
|
| cmentarz stary w Zakopanem (Nie okreslony) |
| |
cmentarz stary w Zakopanem , koło starego kościoła przy ul.
Kościeliskiej. Część gruntu, na którym znajduje się obecnie ten cmentarz,
nazywała się Pęksów Brzyzek. Jego właściciel, Jan Pęksa, w 1848 (?) podarował go
na cmentarz, który dlatego jest zwany Pęksowym Brzyzkiem. Był to pierwszy
cmentarz w Zakopanem (poprzednio chowano zmarłych w Chochołowie). Cmentarz ten
potem powiększono o sąsiednie parcele, a w czasie II wojny świat....
|
|
| cmentarze (Nie okreslony) |
| |
cmentarze . W samych Tatrach jedynym cmentarzem rzeczywistym jest
pamiątkowy cmentarzyk partyzantów w Zuberskiej Dolinie k. Zwierówki. Ponadto k.
Popradzkiego Stawu, pod Osterwą, znajduje się » Tatrzański Cmentarz Symboliczny.
Na cmentarzach Podtatrza pochowano wiele osób związanych blisko z Tatrami.
Najważniejsze takie c. na Podtatrzu Pol., to » cmentarz stary w Zakopanem i »
cmentarz nowy tamże.
W słow. uzdrowiskach podtatrz. (przy...
|
|
| Cmentarzysko (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Cmentarzysko; Duży, pochyły taras stanowiący najwyższe piętro Łomnickiej Doliny .
|
|
| Co słychać? (Wydawnictwo) |
| |
"Co słychać?" Podtytuł: Informator Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego . Biuletyn
powiel., wydawany w Krakowie przez ZG PTT od stycznia1991 (nr sygnalny w
listopadzie 1990). Zawiera wiadomości organizacyjne PTT i różne inne, także
sporo z Tatr.
Red.: Barbara Morawska-Nowak
.
|
|
| Coleman Marion Moore (Ludzie) |
| |
Coleman Marion Moore (ok. 1900 - ?). Amer. literatka
i slawistka, podobnie jak jej mąż, dr Arthur Pruden Coleman (ok. 1898 - 19 VII
1974), który był prof. uniwersytetów amer. i rektorem polskiego Alliance College
(Kolegium Związkowe) w Cambridge Springs (Pennsylwania), gdzie również i ona
wykładała.
Oboje przez wiele lat zajmowali się pol. kulturą,
literaturą i folklorem, a w latach międzywoj. odwiedzali Polskę, m.in. Zakopane
i Tatry...
|
|
| Compton Edward Theodore (Ludzie) |
| |
Compton Edward Theodore (29 VII 1849 Londyn - 22 III
1921 Tutzingen, Bawaria). Ang. malarz i grafik, alpinista, osiadły w Niemczech.
Gł. tematem jego malarstwa były góry (Alpy i in.).
W 1904 odwiedził Tatry i namalował tam szereg akwarel, z których wiele było
reprodukowanych (częściowo barwnie, częściowo jako drzeworyty) w tatrz. zeszycie
"Illustrierte Zeitung" (Leipzig 1905) oraz w albumie Tátra-Album
(Bp.1911). Jego tatrz....
|
|
