|
|
 |
| |
Przeglądasz dział: Terminologia
ilość pozycji w dziale: 171 |
Zmień dział na:
|
|
|
| kijki narciarskie |
| |
Używane są przez narciarzy do ułatwienia i
przyspieszenia posuwania się do przodu, do utrzymywania równowagi, przy
wykonywaniu skrętów, a dawniej służyły też często do hamowania pędu. Kształt,
długość i różne in. cechy k.n. uległy z biegiem czasu zmianom, a obecnie
istnieją też ich odmiany zależne od rodzaju uprawianego narciarstwa:
turystycznego i sportowego (inne k.n. do konkurencji zjazdowych, inne do
biegów). W Tatrach narciarze...
|
|
| klasyczna droga |
| |
klasyczna droga lub wspinaczka, klasyczne przejście,
klasyczne taternictwo itp. W taternictwie
drogami klasycznymi nazywano dawniej przejścia wspinaczkowe b. wybitne, jak np.
droga Bednarskiego na pd. ścianie Zamarłej
Turni. W obecnej terminologii taternickiej wspinaczka klasyczna to taka, na której nie
stosuje się techniki hakowej, ani żadnych sztucznych ułatwień, a więc haki,
kostki itd. służą jedynie do asekuracji, a nie jako chwyty czy...
|
|
| klimat |
| |
W Tatrach nie jest kontynentalny, jak to czasem
podawano. Jest to klimat wysokogórski stref umiarkowanych, o wpływach
oceanicznych, o rocznej amplitudzie temperatury zmniejszającej się wraz ze
wzrostem wysokości n.p.m.
Dobowe wahania temperatury są b. duże, zwł. na jesieni.
Średnia roczna temperatura jest niewysoka: Nowy Targ 5,5 C, Poronin 4,6 C, Zakopane 4,9 C, Gąsienicowa Hala 2,4 C, Morskie Oko 2,5 C, Kasprowy Wierch -0,8 C, Łomnica -3,8...
|
|
| kocioł |
| |
Obszerne, okrągławe zagłębienie terenu, tworzące
czasem górną część doliny lub rozszerzenie żlebu, albo też olbrzymie zagłębienie w stoku
góry, jak Gierlachowski Kocioł.
|
|
| Kolbach |
| |
Kolbach (nazwa). Nazwa niem., która w różnej formie
i znaczeniu przedostała się do pol., węg., słow. i czes. nazewnictwa tatrz.,
zwł. w XIX w. Właściwe brzmienie tej nazwy, to Kaltbach ("zimny potok"), co
pierwotnie oznaczało Zimną Wodę Spiską . W
spiskoniem. gwarze i jej nie zawsze ścisłych przekazach w literaturze i na
mapach było to także Koltbach, Kaalbach, Kahlbach, Kalbach, Kohlbach i wreszcie
najbardziej rozpowszechniona forma:...
|
|
| koleba |
| |
koleba lub koliba. U górali podh. (i innych) oznacza
albo budynek pasterzy owiec w górach (» szałas) lub budynek pasterzy wołów (koleba
wolarska), albo zagłębienie pod skałami lub pod luźną wantą, gdzie można się schronić przed deszczem
czy też zanocować. Pierwszy rodzaj k. jest też nazywany kolebą pasterską, a
drugi - kolebą myśliwską (zwł. dawniej) lub kolebą skalną. Przez turystów i
taterników nazwa k. jest używana prawie...
|
|
| komin |
| |
1) Korytowate zagłębienie w skałach, stosunkowo wąskie
ale dość głębokie i b. strome, często o wyraźnych trzech ścianach (dwóch
bocznych i jednej w głębi), schodzących się mn.w. pod kątami prostymi. - 2) » komin krasowy. - 3) W gwarze podh. także
wysmukła turniczka.
|
|
| komin krasowy |
| |
komin krasowy lub po prostu komin. Pionowy lub b.
stromy » kanał krasowy, biegnący w górę.
Może łączyć korytarze jask., przebiegające
na różnych poziomach, albo może łączyć korytarz lub komorę jaskini z powierzchnią terenu. Czasem
jeden i ten sam element jaskini jest albo kominem (gdy stoimy pod nim), albo studnią (gdy stoimy nad
nim).
|
|
| komora jaskiniowa |
| |
komora jaskiniowa lub po prostu komora, także (mniej właściwie) sala jaskiniowa lub sala. Rozszerzenie korytarza jaskini, mające duże rozmiary w
stosunku do wychodzących z niej korytarzy, studni czy kominów.
|
|
| korytarz jaskiniowy |
| |
korytarz jaskiniowy lub po prostu korytarz. Poziomy lub mało stromy » kanał krasowy w jaskini, od kominów i studni różniący się swym poziomym lub prawie
poziomym przebiegiem, a w stosunku do komór
ma znacznie mniejszy przekrój poprzeczny. K.j. często łączy takie elementy
jaskini jak kominy, studnie czy komory. Korytarzami można nieraz swobodnie
przechodzić, ale mogą też tak się obniżać i zwężać, że przejście ich...
|
|
| koszar |
| |
W Tatrach Pol. oznacza zagrodę dla owiec, zbudowaną zwykle z przenośnego
płotu, a tylko wyjątkowo z kamiennego murku. Celem takiego przenośnego k., w
którym trzyma się owce przez noc, jest kolejne nawożenie poszczególnych kawałków
polan górskich (k. codziennie jest przesuwany na in. miejsce). Takie nawożenie
nazywa się koszarzeniem lub koszarowaniem.
K. bywa też używany do zgromadzenia owiec przed ich
dojeniem; wtedy posiada otwory...
|
|
| koszarzysko |
| |
koszarzysko, gwarowo kosarzysko. Miejsce gdzie poprzednio stał » koszar. W Tatrach Słow., gdzie koszar oznaczał
zarówno zagrodę dla owiec jak i szałas, słowo koszarzysko było czasem
równoznaczne ze słowem szałasisko.
|
|
| krasowe zjawiska |
| |
Kras i krasowienie występuje w Tatrach niemal
wyłącznie na terenach wapiennych, a w
słabszym stopniu również na dolomitach.
Krasowienie jest to proces chem., polegający na rozpuszczaniu skał (wapieni i
dolomitów) przez zawierające kwas węglowy wody powierzchniowe i podziemne. Proces ten powoduje tworzenie się
różnych form zjawisk krasowych. Nazwa pochodzi od krainy Kras (Karst) w Jugosławii, gdzie
zjawiska takie są szczególnie wybitne i...
|
|
| Krępak |
| |
Krępak, Krempak lub Krapak.
Nazwa używana dawniej na oznaczenie całych Karpat lub Tatr , a także » Łomnicy (2634 m).
|
|
| las |
| |
Ważne zbiorowisko roślinne, zajmujące w Tatrach
znaczny obszar, sięgający przeciętnie od ok. 900-1000 m po ok. 1500-1550 m
n.p.m. Po pn. stronie Tatr dzieli się w zasięgu pionowym na dwie formacje: regiel dolny (na wapieniu) - las mieszany
liściasto-iglasty, i regiel górny (gł. na skałach krystalicznych) - złożony
prawie wyłącznie ze świerków (» piętra roślinności).
Najważniejsze drzewa tworzące lasy regla dolnego są: jodły,...
|
|
| las urwiskowy |
| |
Las rosnący na miejscach wyjątkowo urwistych, na
prawie pionowych ścianach skalnych, na b.
stromych zboczach pobrzeży potoków. Tam poszczególne drzewa, zwykle świerki, mają dziwacznie powykręcane korzenie,
wczepiające się w skałę, owijające dokoła głazów i występów skalnych. Niekiedy
drzewa takie, osiągnąwszy dość znaczną wysokość, bywają wyłamywane przez wiatr,
burzę, odkruszający się odłam skalny itp.
Las urwiskowy można...
|
|
| lawiny śnieżne |
| |
Są to masy śniegu lub lodu, obsuwające się
gwałtownie i niezmiernie szybko po zboczu górskim. Gdy się mówi o lawinach bez
podania ich rodzaju, ma się zwykle na myśli lawiny śnieżne.
Spadłszy na płaski teren na dnie węższych dolin, l.ś.
nieraz toczą się siłą rozpędu jeszcze w górę na przeciwległy stok; często
wyłamują las lub kosodrzewinę, burzą szałasy, powodują śmierć kozic i in. zwierzyny, nieraz zasypują szosę
do...
|
|
| Liptacy |
| |
Liptacy, w gwarze podh. Luptacy. Mieszkańcy Liptowa . Liptaków z podtatrz. części Liptowa
zalicza się do » Górali Tatrzańskich lub
Podtatrzańskich.
Wiejska ludność na Liptowie w swej przeważającej masie
była od dawna słowacka; wyspy ludności polskiej (Małe Borowe, Wielkie Borowe, Huty , Wyżnie
Matiaszowce
) czy niemieckiej zanikły lub uległy daleko idącemu
zesłowaczeniu.
W Tatrach Liptacy...
|
|
| lodospad |
| |
1) Formacja lodowa, która się tworzy z zamarzania
ściekającej wody i przypomina swym kształtem zamarznięty wodospad. Lodospady w Tatrach powstają
najczęściej w żlebach, kominach i rynnach, na ich progach lub w stromszych odcinkach. Tworzą się
również przez zamarzanie wodospadów i w jaskiniach. - 2) Stromsza od sąsiednich i
silnie uszczeliniona część lodowca
załamującego się na progu skalnym swego podłoża. Oprócz szczelin tworzą się tu...
|
|
| lodoszreń |
| |
Gruba, zlodowaciała skorupa na powierzchni śniegu, nie załamująca się pod ciężarem
narciarza (» szreń).
|
|
|
|
Pierwsza
[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
»»
Ostatnia
|
|
