| Andráši Július (Ludzie) |
| |
Andráši Július (23 III 1925 Koszyce - 13 VII 1995 Dolny
Smokowiec, poch. w Nowym Smokowcu).
Słowowacki taternik, alpinista i ratownik górski.
Taternictwo uprawiał od 1946, dokonując wielu pierwszych wejść, np. wsch.
ścianą Zadniej Baszty (w 1948),...
|
|
| Andrašovan Tibor (Ludzie) |
| |
Andrašovan Tibor (2 IV 1917 Slovenská Lupča).
Słow. kompozytor i
dyrygent. Tematycznie jego twórczość jest częściowo związana z Tatrami i
Podtatrzem, np. opera Hájnikova žena (1971), muzyka do filmów jak
Rodná zem, utwory muzycz. dla zespołów...
|
|
| Andrássy Tivadar (Ludzie) |
| |
Andrássy Tivadar (1857 Paryż-13 V 1905 Budapeszt).
Węg. ziemianin i polityk, malarz amator. Na jego pośmiertnej wystawie w
Budapeszcie (1907) pokazano liczne pejzaże z Tatr i Magury
Spiskiej.
|
|
| Andraszowa (Miejscowość) |
| |
Andraszowa lub Andraszowa Liptowska (580 m);
Ondrašová, Liptovská Ondrašová; Andrásfalu.
Wieś na Liptowie nad pr. brzegiem Wagu, tuż na pn.-zach. od Mikułasza Lipt.,
do którego została włączona w 1960. Od XIII w. do 1848 była...
|
|
| Andrusikiewicz (Ludzie) |
| |
Andrusikiewicz (rodzina). Poprzez kilka pokoleń
niejeden członek tej rodziny, wywodzącej się od nauczyciela i organisty w
Słopnicy Królewskiej i Gdowie, Wojciecha A. (1778-1868), związany był z Podhalem i Tatrami.
Z trzech synów Wojciecha dwaj starsi też byli...
|
|
| Andrusikiewicz Jan Kanty (Ludzie) |
| |
Andrusikiewicz Jan Kanty (9 X 1815 Słopnica Królewska
k. Limanowej, obecnie Słopnice Limanowskie - 9 I 1850 Kamienica k. Limanowej).
Nauczyciel i organista w Chochołowie (1833-46), gł. organizator i przywódca »
Chochołowskiego Powstania w 1846. Prawdopodobnie uczestniczył...
|
|
| Andrusikiewicz Janusz (Ludzie) |
| |
Andrusikiewicz Janusz (10 III 1925 Grudziądz),
praprawnuk » Jana Kantego Andrusikiewicza, wnuk »
Romana Emanuela Andrusikiewicza.
Historyk (dr), ekonomista (mgr), krajoznawca, harcmistrz, długoletni działacz
Zw. Podhalan i PTTK, przew. beskidzki...
|
|
| Andrusikiewicz Roman Aleksander (Ludzie) |
| |
Andrusikiewicz Roman Aleksander (14 XI 1837
Chochołów - 25 I 1914 Kraków), średni syn » Jana Kantego Andrusikiewicza. Nauczyciel i organista, od 1854 na Podhalu w Poroninie i od 1860 do 1863 w
Kuźnicach. W tym...
|
|
| Andrusikiewicz Roman Emanuel (Ludzie) |
| |
Andrusikiewicz Roman Emanuel (25 XII 1862 Zakopane - 24 IX 1924 Lwów)
wnuk » Jana Kantego Andrusikiewicza, a najstarszy syn » Romana Aleksandra
Andrusikiewicza.
Pracował w sądownictwie (w Krakowie 1894-1908 i we Lwowie od
1909), a pod pseud. Jacek Obrochta ogłosił liczne...
|
|
| Andrusikiewicz Teofil (Ludzie) |
| |
Andrusikiewicz Teofil lub Bogumił (18 XII 1835
Chochołów - przed 1873), najstarszy syn » Jana Kantego Andrusikiewicza, nauczyciel i organista.
Błędna jest wiadomość jakoby za czasów Homolacsów w 1860-63 był on
nauczycielem szkoły "trywialnej" (podstawowej) w zakop.
|
|
| Andrusov Dimitrij (Ludzie) |
| |
Andrusov Dimitrij (7 XI 1897 Juriew = Tartu =
Dorpat, Estonia - 1 IV 1976 Bratysława). Wybitny geolog, od 1941 prof. uniw. w
Bratysławie, czł. SAV i czł. koresp. ČSAV.
Geologią Słowacji i zwł. Karpat zajmował się od 1923 i z tej dziedziny
ogłosił liczne prace, np. Geologický výskum vnútorného...
|
|
| Andrzejkowiczówna Maria Magdalena Buttowt (Ludzie) |
| |
Andrzejkowiczówna Maria Magdalena Buttowt (22 VII
1852 Bałandycze k. Grodna - V 1933 Porczów).
Malarka (studia w Monachium 1872-74 i 1876-77). Malowała i wystawiała obrazy
hist., rel. i rodzajowe oraz portrety.
Od 1886 lub wcześniej bywała w Zakopanem. W Bibl. Jag. zachował się jej
rysunek...
|
|
| anekumena (Terminologia) |
| |
Tereny niezamieszkane, których niekorzystne warunki
naturalne nie dają człowiekowi możliwości ani osiedlenia się, ani użytkowania,
np. piętro turniowe w Tatrach. Zob. też ekumena i subekumena.
|
|
| Anioły (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Anioły;Pięć pokaźnych, urwistych turni w dolnym odcinku pn. grani Młynarza, między
gł. gałęzią Doliny Białej Wody a dolną częścią Żabiej Doliny Białczańskiej.
Bezpośrednio na pn. od Aniołów w tejże grani znajdują się niższe od nich...
|
|
| Anonymus Belae regis notarius (Wydawnictwo) |
| |
Anonymus Belae regis notarius lub Anonymus notarius
(XII-XIII w.).
Nieznany z nazwiska notarius (pisarz, sekretarz) króla węg. Beli III
(1173-1196). Po śmierci tego króla napisał po łac. kronikę Gesta
Hungarorum; zachowany jej rps pochodzi z poł. XIII w., I wyd. drukiem:
Vindobonae 1746; wydana też jako Anonymi Belae...
|
|
| Antałowski Potok (Woda) |
| |
Antałowski Potok
Jeden z gł. strumieni w pd.-zach. części wsi Kościelisko. Powstaje na wys. ok. 945
m w Nędzowskich Borach (zaraz na pn.-zach. od Nędzówki),
płynie ku pn.-zach. i po minięciu osiedli Antałówka i
Roztoki wpada na...
|
|
| Antałówka (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Antałówka;Nazwa powtarzająca się na Skalnym Podhalu, u samego podnóża
Tatr (także na Orawie). Jedna A. to polana z osiedlem między dolnymi biegami
Wielkiego Głębokiego Potoku i
|
|
| antologie (Nie okreslony) |
| |
antologie . Nie istnieje żadna obszerniejsza oraz tematycznie i
chronologicznie szersza a. literatury tatrz., jest jednak kilka książek, które
wspólnie wzięte spełniają rolę takiej a. w dość znacznym zakresie. Przede
wszystkim jest to 4-tomowy cykl Ferdynanda Hoesicka Tatry i Zakopane;
Przeszłość i teraźniejszość (1920-31) oraz...
|
|
| Antoniak Feliks (Ludzie) |
| |
Antoniak Feliks (9 V 1888 Kraków - 13 III 1974
Chorzów). Artysta rzeźbiarz, jeden z pionierów narciarstwa w Polsce.
W 1903-08 był uczniem zakop. Szkoły Przem. Drzewn. (klasa rzeźby figuralnej)
i od 1905 pod wpływem dyrektora tej szkoły, Stanisława Barabasza, on i koledzy
jeździli na nartach własnego wyrobu. Od 1906 chodził na wycieczki...
|
|
| Antoníček Rudolf (Ludzie) |
| |
Antoníček Rudolf (1921 Hranice).
Czes. taternik i alpinista.
W Tatrach był najczynniejszy w 1951-57 dokonując wtedy wielu wejść zim., np.
wsch. ścianą Lodowego Szczytu drogą Grosza w 1952, pn. ścianą Małego
Kiezmarskiego Szczytu drogą Stanisławskiego w 1955,...
|
|
| Antoniewicz Włodzimierz (Ludzie) |
| |
Antoniewicz Włodzimierz (15 VII 1893 Sambor - 20 V
1973 Warszawa). Wybitny archeolog, prof. UW, czł. PAU i PAN, autor b. licznych
prac z zakresu archeologii, muzeologii, etnografii itd., działacz krajozn. i
tur. w AKT, PTT i PTK, czł. hon. PTTK (1965).
W 1912 jako student był kierownikiem zakop. schroniska AKT i po egzaminie
złożonym przed...
|
|
| antymonit (Geologia) |
| |
Siarczek antymonu, należący do grupy » błyszczów. Niekiedy towarzyszą mu drobniutkie
wpryśnięcia złota lub srebra, występujące np. w górnych partiach Krywania, także w okolicach
|
|
| Anusine Oczko (Woda) |
| |
Anusine Oczko;wyjątkowo Suchy Staw
Bystry;
Anitino očko jest nazwą
używaną przez pasterzy lipt. przed 1935. Anusine Oczko jest jej kalką.
Młodziejowski używał przejściowo nazwy Suchy Staw Bystry (od Suchego
Zadku).
Pomiary Jerzego Młodziejowskiego...
|
|
| aplit (Geologia) |
| |
Jasnej barwy, b. kwaśna, drobnoziarnista skała
żyłowa, pochodzenia hydrotermalnego,
wchodząca w skład granitu tzw. strefy
brzeżnej pegmatytowo-aplitowej. Granit taki występuje np. na Żółtej Turni, na zboczach Małej Koszystej, w
okolicy...
|
|
| apollo (Zwierzęta) |
| |
apollo (pełna nazwa: niepylak apollo, Parnassius apollo), z
rodziny paziowatych (Papilionidae). Motyl dzienny żyjący w Polsce tylko w
Tatrach i Pieninach, w Słowacji również, ale ponadto w in. częściach Karpat oraz
tu i owdzie na niżu; chroniony ustawowo w obu krajach. Skrzydła ma białe z
czarnymi plamkami na górnej parze, na każdym...
|
|
| Apostoł-Staniszewska Jadwiga (Ludzie) |
| |
Apostoł-Staniszewska Jadwiga (22 XII 1913 Nowy Targ
- 2 II 1990 tamże). Nauczycielka (Seminarium Nauczycielskie w Nowym Targu 1934),
uczyła w szkole podst. w Nowogródku (1934-39). Po wybuchu II wojny świat.
wróciła do Nowego Targu.
W czasie okupacji niem. uczestniczyła od października 1939 w podziemnym ruchu
oporu, najpierw w Nowym Targu przy...
|
|
| Apostoły (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Apostoły;Turniczki w górnej części zach. grani
Bujaczego Wierchu. Najwyższa (wsch.) z nich stanowi zach. (wyższy) wierzchołek
Bujaczego Wierchu.
|
|
| archiwa (Nie okreslony) |
| |
archiwa . Na Podtatrzu istniało do niedawna wiele a. (miejskich,
gminnych, powiatowych, kościelnych, szkolnych, rodzinnych itd.) z dokumentami
dotyczącymi przeszłości Podtatrza i Tatr. Wskutek wojen i in. wypadków niektóre
a. uległy zniszczeniu, a zbiory wielu innych przeniesiono do a. większych (zwł.
na Słowacji).
Na Podtatrzu Pol....
|
|
| Asbóth Johann (Ludzie) |
| |
Asbóth Johann (13 XII 1768 Nemeskő = Nemescó, Węgry
- 19 VI 1823 Zombor, Węgry, potem Sombor, Jugosławia).
Przyrodnik (mineralog, botanik, zoolog), prof. w liceach w Lewoczy i
następnie w Kiezmarku (1796).
Chodził po Tatrach z Tomaszem Maukschem,
|
|
| Ascherson Paul (Ludzie) |
| |
Ascherson Paul (4 VI 1834 Berlin - 6 III 1913 Berlin). Niem. botanik,
prof. uniw. w Berlinie, wybitny znawca flory Europy środk., współautor
12-tomowego dzieła Synopsis der mitteleuropäischen Flora (Leipzig 1896-1939).
W 1864 odbył podróż bot. przez Podhale w Tatry,...
|
|
