| Gaberówka (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Gaberówka; Dawna wspólna nazwa osiedli Nędzówka i Hotarz we wsi Kościelisko , przesuwana czasem mylnie na
pobliski Hruby Regiel .
Nazwa G. pochodzi zapewne od nazwiska pierwotnego właściciela polany, na
której powstały owe osiedla. Nazwa występuje już w lustracji z 1767, a nazwisko
Gaber czy Gabor było notowane na Podhalu od
1634 w różnych wsiach.
|
|
| Gaborowa Dolina (Doliny) |
| |
Gaborowa Dolina; Jest wcięta głęboko między stoki Starorobociańskiego Wierchu , Błyszcza i Bystrej .
Nazwa pochodzi od imienia lub nazwiska Gábor (węg.), tj.
Gabriel.
|
|
| Gaborowa Dolina, Zadnia (Doliny) |
| |
Gaborowa Dolina, Zadnia, także Gaborów Zadek i
Gaborowy Zadek; Gáborov zadok.
|
|
| Gaborowa Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Gaborowa Przełęcz, poprzednio Raczkowa Przełęcz, a
dawniej błędnie Gaborów Zadek;
Wbrew temu, co podają przewodniki, przejście przez G.P. nie stanowi dogodnego
połączenia Kościeliskiej Doliny z Raczkową Doliną (poprzez jej odnogę, Gaborową Dolinę ), gdyż znakowany szlak z
Kościeliskiej Doliny przez Siwą Przełęcz i
Siwe Turnie w ogóle nie wchodzi na G.P.,
lecz osiąga gł. grań Tatr Zach. ok. 200 m dalej na wsch., tuż pod...
|
|
| Gaborowe Stawki (Woda) |
| |
Gaborowe Stawki; Tylko najwyżej położony
stawek (na wsch. od wierzchołka Starorobociańskiego Wierchu ) jest nieco
większy.
|
|
| Gaborowy Potok (Woda) |
| |
Gaborowy Potok ; Powstaje na wys. ok.1860 m, nieco
poniżej Gaborowych Stawków , płynie Gaborową Doliną i wpada (ok. 1375 m) do Raczkowego Potoku . Ma lw. dopływ: » Iwanowa Woda .
|
|
| Gabos Gyula (Ludzie) |
| |
Gabos Gyula (1838 - 15 I 1901 w Tatrach, poch. w
Wielkiej na Spiszu).
Przez 14 lat był dyrektorem zdrojowiska Stary Smokowiec , a także przez wiele lat
członkiem zarządu MKE i jego zasłużonym działaczem. Wskutek wypadku z własną
bronią zginął w czasie polowania na kozice w Dolinie Małej Zimnej Wody .
|
|
| Gabriel Adolf (Ludzie) |
| |
Gabriel Adolf (1853 Biała Spiska - 1930 tamże).
Spiskoniem. przemysłowiec (producent słynnej bielskiej "borowiczki"),
wieloletni działacz MKE i czł. jego zarządu. Początkowo współpracował z Augustem Kaltsteinem i Samuelem Weberem . Zasłużył się zwł. przy
budowie ścieżek do Alabastrowej Jaskini , na
Bujaczy Wierch i dalej granią Tatr Biel . oraz chodników we wnętrzu Bielskiej Jaskini . Starał się też o rozwój Tatrz. Kotliny . W 1922...
|
|
| Gabryszewski Tadeusz (Ludzie) |
| |
Gabryszewski Tadeusz (19 VI 1868 Krosno - 19 XI 1939
Zakopane, tam poch., ale ok. 1950 przeniesiony do grobowca swej matki w
Krościenku nad Dunajcem).
Lekarz, działacz społeczny. Studia lek. na UJ (1893). Do 1913 był w Bóbrce
lekarzem gminnym, burmistrzem, dyr. szpitala i działaczem tow. "Sokół". W 1915
osiadł w Zakopanem , gdzie od 1 III 1916 do
1929 był lekarzem Stacji Klimatycznej, a od 1933 lekarzem miejskim.
W Zakopanem jako...
|
|
| Gacek (Wydawnictwo) |
| |
"Gacek". Biuletyn inform. Sekcji Taternictwa Jask. Klubu Wys. Kraków .
Ukazuje się nieregularnie od 1963 jako kontynuacja » "Grotołaza ", do 1988 23 zeszyty (łącznie z
"Grotołazem" 44).
Red. Leszek Dumnicki i in. Ukazał się też w 1989 i 1992.
|
|
| Gadeja Tomasz (Ludzie) |
| |
Gadeja Tomasz , właśc. Stopka-Gadeja, a oprócz
przydomku Gadeja miał też przezwiska Jewin oraz z Blachówki (ok. 1830
Kościelisko, na Czajkach - 27 VI 1910 Kościelisko i tam poch.).
Góral, jeden z najlepszych gawędziarzy podh., rolnik, podobno (brak
potwierdzenia) przewodnik tatrz.
Tak jak in. gawędziarze lud. czerpał on wątki swych
opowieści z różnych źródeł: z własnych wspomnień, z rzeczy zasłyszanych, a także
z lektury,...
|
|
| Gadomski Adam Rola (Ludzie) |
| |
Gadomski Adam Rola (26 VII 1894 Wieliczka - 27 V
1942 Oświęcim).
Geograf, geolog, popularyzator zagadnień nauk., taternik , podróżnik. W czasie I wojny świat.
służył w Legionach Polskich.
Specjalizował się w geomorfologii i glacjologii, a gł.
terenem jego badań były Tatry . Zajmował
się jaskiniami i stawami tatrz
. oraz współczesnymi
"wiecznymi" śniegami i "lodowcami" w Tatrach. Wszystkie te tematy są...
|
|
| Gadomski Jan (Ludzie) |
| |
Gadomski Jan (23 VI 1889 Czatkowice k. Krakowa - 2 I
1966 Warszawa).
Astronom, prof. UW, autor wielu prac nauk. i pop.-naukowych. Już przed I
wojną świat. był działaczem AZS w Krakowie, m.in. jego Sekcji Narc . i prowadził wtedy jej wycieczki
zbior. w Tatry . W 1912 uczestniczył w
zawodach narc. w Zakopanem . W 1918 był z
ramienia AZS jednym z inicjatorów utworzenia » Kompanii Wysokogórskiej . W 1916-22 był
przewodniczącym Sekcji Narc....
|
|
| Gadowski Walenty (Ludzie) |
| |
Gadowski Walenty (8 XII 1861 Wiśnicz Nowy - 14 V
1956 Bochnia).
Ksiądz, do 1926 prof. w seminarium nauczycielskim i duchownym w Tarnowie, w
1926-30 katecheta szkolny w Bochni, autor podręczników do nauczania religii,
wybitny turysta i taternik na przełomie XIX
i XX w., twórca Orlej Perci .
W Zakopanem i Tatrach był po raz pierwszy w 1881, lecząc się
na płuca. Od 1890 przyjeżdżał co roku do Zakopanego, od 1900 na Bukowinę Tatrz .,...
|
|
| gady (Nie okreslony) |
| |
gady (Reptilia ). Skórę mają pokrytą tarczkami lub łuskami, są
jajorodne, tylko jedna jaszczurka jest żyworodna. W Tatrach żyją nieliczne
gatunki g. Z jaszczurek: zwinka (Lacerta agilis ), b. rzadka w Tatrach,
podana raz z Chochołowskiej Doliny, ponadto z Podtatrza Słow.; jaszczurka
żyworodna (L. vivipara ), pospolita, występująca często i aż do wys. 2400
m (podana z Żelaznych Wrót w Tatrach Słow.); padalec (Anguis...
|
|
| Gajda Roman (Ludzie) |
| |
Gajda Roman (1906-1972 Ottawa, Kanada).
Geograf (studia na UJ), limnolog, kartograf. W 1929-30, w drugim roku jej
działalności, był kierownikiem naukowej stacji badawczej Inst. Geogr. UJ w Dolinie Pięciu Stawów Polskich . W 1931-39 był
inspektorem i instruktorem szkół pol. w Brazylii, a po II wojnie świat. wykładał
kartografię na uniw. w Ottawie.
W 1929-31 prowadził w Tatrach w Dolinie Pięciu Stawów Polskich
badania klimatol. i nad...
|
|
| Gajewski Jerzy W. (Ludzie) |
| |
Gajewski Jerzy W. (1946 Kraków).
Publicysta, prasoznawca, autor, współautor
i red. literatury tur. i krajozn., działacz PTTK. Studia: architektura
(Politechnika Krak. 1973) i dziennikarstwo (UJ 1982). Pracownik
nauk. w Inst. Turystyki (od 1973) i zastępca kier. wydawnictwa "Kraj" w Krakowie
(od 1985). Autor publikacji: Sprzęt turystyczny i zasady poruszania się w
górach (Wa., Kr. 1984), Polskie czasopiśmiennictwo górskie w latach...
|
|
| Gajewski Michał (Ludzie) |
| |
Gajewski Michał (1 VII 1928 Zakopane).
Taternik , ratownik tatrz., przewodnik
tatrz. Taternictwo uprawiał od 1946, w 1957 uczestniczył w przejściu całej gł.
grani Tatr w 8 dni (z Krzysztofem Berbeką i Ryszardem Wawro), a w
1958 w próbie przejścia zim. tej grani. Wspinał się też w Alpach. Członkiem Klubu Wys . został w 1948, a w 1949 wszedł do
zarządu Koła Zakop. Klubu Wys .
Przewodnikiem tatrz. został w 1960.
Od 1946 był...
|
|
| Gajewski Ryszard (Ludzie) |
| |
Gajewski Ryszard (5 X 1954 Zakopane), syn » Michała Gajewskiego .
Taternik , alpinista, ratownik tatrz.,
czł. Grupy Tatrz. GOPR od 1976, przewodnik
tatrz. od 1977, instruktor narc. PZN , z
zawodu mechanik. Członek i działacz Klubu Wys.
Zakopane ., od 1986 prezes.
Wspinał się w Tatrach
od 1970, uczestnicząc w 1972-80 w pierwszych wejściach letnich i zim. na
wielu wielkich ścianach tatrz., również na drogach o największych...
|
|
| Gajewski Wacław (Ludzie) |
| |
Gajewski Wacław (28 II 1911 Kraków).
Botanik, genetyk, prof. UW od 1954, czł. PAN (1958), czł. hon. Pol. Tow. Bot.
(1986). Autor licznych prac nauk. i pop.-naukowych.
Tatr dotyczy jego
praca o mieszańcach kuklika (Geum): The hybrids between
two subgenera of Geum L. ("Acta Soc. Bot. Pol." 21, 1951-52, nr 3) oraz
liczne fragmenty in. prac o szerszym zasięgu. Jest on też autorem życiorysu
Bolesław Hryniewiecki (tamże...
|
|
| Gajl Kazimierz (Ludzie) |
| |
Gajl Kazimierz (1896 Paszyja, Ural - 1930
Warszawa?).
Zoolog, głównie hydrobiolog (skorupiaki), ale także entomolog. W 1920-30 był
asystentem przy katedrze zoologii UW. Doktorat w 1924.
Z jego prac dwie opierają się na badaniach w Tatrach : Zespoły Phyllopoda i
Copepoda (excl. Harpacticidae) Stawu Toporowego w Tatrach ("Spraw. Komis.
Fizjogr." 1927) oraz Branchinecta paludosa aus der Tatra als eine neue Art...
|
|
| Gajny Wierch (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Gajny Wierch; Niewybitne wzniesienie na pn.-zach. od
Tatrz. Łomnicy , a na pd.-wsch. od stacji
Start kolei linowej na Łomnicę
.
|
|
| Galas Piotr (Ludzie) |
| |
Galas Piotr (26 XI 1887 Lubomierz k. Bochni - 6 I
1975 Stary Sącz, poch. w Bochni).
Nauczyciel gimnaz., w 1938-47 dyr. gimnazjum w Bochni z przerwą wojenną,
kiedy działał w tajnym nauczaniu. Z zamiłowań był badaczem kultury lud., gwar
lud. i nazw geogr., zwł. swego rodzinnego regionu. Wśród jego licznych artykułów
i prac niektóre dotyczą też Podtatrza i
nawet Tatr
,...
|
|
| galena (Nie okreslony) |
| |
galena lub galenit. Minerał zwany dawniej błyszczem ołowiu. W jego skład
wchodzi siarczek ołowiu, zwykle z domieszką siarczku srebra, czasem też in.
metali. W minimalnych ilościach znajduje się w skałach okolicy Mnicha oraz tu i
owdzie w granicie Mięguszowieckich Szczytów, w postaci połyskujących, b. małych
ziaren.
|
|
| galeria (Terminologia) |
| |
Duży, poziomy lub lekko pochyły taras w ścianie górskiej, podcięty b. stromym
urwiskiem. Typową formacją tego typu jest Galeria Gankowa. Stosunkowo wąska i długa
galeria zbliża się swym wyglądem do szerokiej półki. Zob. też galeryjka.
|
|
| Galeria Gankowa (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Galeria Gankowa;
Odegrała ważną rolę w dziejach taternictwa. Pierwsza pewna wiadomość o
wejściu na G.G. (z boku, od Wsch. Rumanowej
Przełęczy ): Ludwik Chałubiński oraz
przew. Bartłomiej Obrochta i Wojciech Roj , pod koniec lat 1870-tych (przy
próbie wejścia na nie zdobyty wówczas Ganek). Jednakże już dawniej Stach Sieczka
(ojciec przew. Macieja Sieczki ) chodząc za
kozicami miał być na G.G. Pierwsze wejście...
|
|
| galerie malarstwa i grafiki (Nie okreslony) |
| |
galerie malarstwa i grafiki (i częściowo rzeźby). Duże zbiory dzieł
plastycznych, związanych tematycznie z Tatrami i Podtatrzem posiadają » muzea
regionalne na Podtatrzu i in. wielkie muzea, np. Muzeum Narodowe w Warszawie i
jego oddział w Krakowie. Podobnie na Słowacji, zwł. w Koszycach, Marcinie i
Bratysławie.
Na Podtatrzu Pol. własny zbiór współczesnego malarstwa, grafiki i rzeźby
posiadała Galeria "Pegaz", istniejąca w Zakopanem...
|
|
| galeryjka (Terminologia) |
| |
W taternictwie: 1) mała galeria; 2) formacja w ścianie górskiej podobna do poziomej lub
pochyłej półki podciętej b. stromym
urwiskiem; 3) formacja w ścianie górskiej, wyglądająca z daleka jak ukośnie
przebiegająca półka, a w rzeczywistości składająca się z ciągu półek,
zachodzików i rynien. Typowa galeryjka tego
ostatniego rodzaju zaczyna się nieco powyżej wierzchołka Kazalnicy Mięguszowieckiej i biegnie ukosem w
poprzek pn. ściany...
|
|
| Gálfy Ivan (Ludzie) |
| |
Gálfy Ivan (15 VI VII? 1933 Nemecká Lupča, obecnie
Partizánska Lupča, Liptów).Słow. taternik i alpinista, od 1953 zawodowy ratownik
tatrz. (HS), przewodnik tatrz. I klasy, członek i działacz klubu IAMES Slovan Vysoké Tatry .
Uprawiał taternictwo od 1949, najczęściej z Iwanem Urbanovičem . Przeszedł w Tatrach
liczne nowe drogi, np. zach. ścianą Gierlachu (w 1953), na wsch. ścianie Łomnicy (1957). Dokonał też wielu...
|
|
| Galica (Ludzie) |
| |
Galica . Nazwisko góralskie, od dawna częste na Podhalu . Od 1619 było notowane w Szaflarach , w II poł. XVII w. także dalej na
pd. aż po Ustup, Poronin i Bukowinę , potem również już prawie we
wszystkich wsiach u samego podnóża Tatr : w
Witowie , Kościelisku , Zakopanem , Murzasichlu i Brzegach , a ponadto w in. wsiach
podhalańskich. Nazwisko to pojawia się wśród przewodników i baców tatrz., w
czasie I wojny świat. w Legionach Polskich,...
|
|
