| Baán (Ludzie) |
| |
Baán (ród), pierwotnie Tersztyánszky, Trsztyanszky
itp. Węg. ród szlachecki, wywodzący się od » Bogomera, z siedzibą w Trzcianie (Trstené) na Liptowie. Ziemie należące do tego
rodu sięgały w głąb Tatr.
Zob. też: Szentiványi (ród) oraz własnościowe sprawy.
|
|
| baba (Nie okreslony) |
| |
baba, Baba i Babia Góra. PS. Nazwy wzniesień Baba, Babia Góra itp.
istnieją na szerokim obszarze krajów słowiańskich, m.in. w Polsce od Mazowsza i
Wielkopolski aż po Karpaty oraz na Słowacji. W Tatrach również się zdarzają tego
typu nazwy na oznaczenie skał, szczytów i in. wzniesień: Baba, Lendacka Baba,
Żółta Baba, Białe Baby, Babi Wierch, Babki itd., a na oznaczenie potoków i
dolin: Babia Dolina, Babina i in. W literaturze spotyka...
|
|
| Baba (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Baba lub Lendacka Baba. S.
Najwybitniejsza turniczka na pn. stoku zaraz poniżej Rakuskiego Przechodu, przy
Magistrali Tatrz., nad górnym końcem
Skrajnego Lendackiego Żlebu. Nazwa
pochodzi od kształtu owej turniczki (sylwetka przysadzistej baby w
chuście).
|
|
| Baba (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Baba lub Ważecka Baba; Baba. S. Wybitna, przysadzista skałka w górnej części
pd.-zach. ramienia Siodełkowej Kopy, wysoko nad Polaną pod
Babą.
|
|
| Baba (Przełęcze) |
| |
Baba lub Olczyska Baba. P.
Niewielka, ale wybitna igła skalna przy dolnym (pn.-wsch.) końcu pasa skał
zwanego » Piórem, nad dolną częścią Olczyskiej Doliny. Swym kształtem przypomina kobietę
(babę).
|
|
| Baba,Żółta (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Baba, Żółta . S. Bulaste wzniesienie w pd.-zach.
kącie Doliny Białych Stawów, między Żółtym Stawkiem a Białymi
Babami.
|
|
| Babą, Polana pod (Hala - Polana) |
| |
Babą, Polana pod (w dolnej części 1510 m n.p.m); Polana pod Babou. S.
Obszerna polana na pd. stokach Siodełkowej Kopy, przecięta Wyżnim
Podkrywańskim Chodnikiem, nad zach. brzegiem Siodełkowego Potoku.Nazwa Polany
pod Babą pochodzi od skałki Baba (Ważecka Baba), widocznej z tej polany wysoko w
górze na pd.-zach. ramieniu Siodełkowej Kopy.
|
|
| Babia Dolina (Doliny) |
| |
Babia Dolina ; Babia dolina; Babengrund; Boszor-kány-völgy. S. Górna część Doliny za Tokarnią
w Tatrach Biel., od ok. 1000 m n.p.m w
górę. Płynie nią Babi Potok.Nazwę tej doliny wywodzono od bab (czarownic), które
jakoby miały tam siedzibę, skąd zsyłały burze i zawieruchy na okolicę, ale jest
to czysty domysł, nie znajdujący poparcia choćby w podaniu lud. z okolicy.
Pochodzenie nazwy B.D. nie jest znane.
|
|
| Babiński Mieczysław (Ludzie) |
| |
Babiński Mieczysław (2 VI 1897 Myślenice - 18 VII
1984 Kraków, poch. na Podgórzu). Dziennikarz, taternik, japonolog. Jako
dziennikarz pracował w Krakowie kolejno w "Głosie Narodu", "Dz. Pol." i "Echu
Krakowa", ogłaszając od 1932 roku w tych dziennikach i w różnych czasopismach b.
liczne artykuły na tematy tur., tatern. i alpinistyczne.
Uprawiał turystykę w Tatrach od 1929, a taternictwo od 1933; jeszcze w 1976
(mając 79 lat) prowadził...
|
|
| Babka (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Babka . P. Nazwa ludowa turni powyżej »Mnicha
Małołąckiego. Koło Babki jest
turnia Dziadek.
|
|
| Babki (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Babki (1568, 1566 m n.p.m); Babky. S. Wybitne, końcowe, pd.-zach. wzniesienie w pd. grani
Siwego Wierchu, po zach. stronie dolnego odcinka Jałowieckiej Doliny. Z
wierzchołka Babek roztacza się piękny i rozległy widok na Liptów i Orawę oraz
otaczające je pasma górskie. Na wsch. i pd.-wsch. stokach B. znajdują się skały
» Mnich i » Sokół ( które zostały objęte rezerwatem przyrody) oraz siodło
(polana) » Czerwieniec.
|
|
| Babkowa Przehyba (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Babkowa Przehyba (1505 m n.p.m). S. Rozłożyste trawiaste siodło w pd. grani Siwego
Wierchu, bezpośrednio na pn.-wsch. od szczytowej kopuły Babek.
|
|
| Babkowy Stawek (Woda) |
| |
Babkowy Stawek; Stawek pod Babkami.
|
|
| Baby, Białe (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Baby, Białe . S. Trzy bulaste wzniesienia (Mała
Biała Baba ok. 1810 m n.p.m, Pośrednia Biała Baba i Wielka Biała Baba 1879 m
n.p.m) w grzbiecie, który oddziela kotliny z Rzeżuchowymi Stawkami od gł. (pn.)
gałęzi Doliny Białych Stawów.
|
|
| baca (Terminologia) |
| |
Kierownik owczej gospodarki past. w » szałasie w Tatrach i w okolicznych pasmach
górskich. B. kierował pracą podległych sobie » juhasów i » honielników. Pasienie zwykle zostawiał
juhasom, a sam wyrabiał ser. Na hali był zwykle jeden b., czasem dwóch lub więcej i wtedy każdy b. kierował oddzielnym
zespołem gosp. Słowo baca jest węg. pochodzenia.
|
|
| Bačániová Melinda (Ludzie) |
| |
Bačániová Melinda , początkowo Bacsányiová
(1905-1987 Nowa Wieś Spiska).
Słow. taterniczka i alpinistka, z zawodu urzędniczka bankowa.
Taternictwo uprawiała gł. w 1926-39 w towarzystwie taterników węg. i słow.
(István
Zamkovszky, Alexander Škarvan, Zoltán Brüll, Ján Oružinský i in) i polskich
(m.in. Jan Sawicki i Stanisław Motyka). Uczestniczyła w pierwszych przejściach,
np. wsch. granią Żabiej Turni Mięguszowieckiej (w...
|
|
| Bachát Daniel (Ludzie) |
| |
Bachát Daniel , pseud. Miloslav Dumný, Podkriváňsky,
Tatranský (18 VI 1840 Ratková, okres Rimavská Sobota - 13 IV 1906 Budapeszt).
Słow. literat, pastor w Mikułaszu Lipt., w 1863-73 ewang.
proboszcz w Przybylinie, od 1873 mieszkał w
Budapeszcie.
W jego bogatej twórczości pisarskiej jest sporo pozycji dotyczących Liptowa i
Tatr, np. K prírodopisu Tatier ("Peštbudínske Vedomosti" 1866, nr 86,
m.in. o ochronie kozicy i świstaka),...
|
|
| Bachleda (Ludzie) |
| |
Bachleda . Nazwisko znane na Podhalu od b. dawna (we wsi Ząb co najmniej
od 1638), zwł. na Skalnym Podhalu, m.in. w Zakopanem i Kościelisku, i do dziś
częste. Pojawia się też w spiskich wsiach Jurgów i Zdziar oraz w orawskim
Podszklu. Może przywędrowało na Podtatrze od wsch. z Wołochami i wywodzi się z
rum. bahlit ? = mrukliwy. Wg podh. podania lud. Bachledzi
pochodzą od zakonnika, który zbiegł z klasztoru w...
|
|
| Bachleda Klemens (Ludzie) |
| |
Bachleda Klemens , potocznie Klimek (1849
Bachledówka = Bachledy w Zakopanem - 6 VIII 1910 w Tatrach, poch. w Zakopanem na
nowym cment.). Słynny przewodnik i ratownik tatrz. Jako sierota spędził młodość
na pracy u gazdów w Zakopanem, u baców na halach, a potem
wywędrował za pracą na Słowację. Po służbie wojsk. wrócił do Zakopanego w 1873,
trafiając na epidemię cholery. Z wielkim poświęceniem pielęgnował chorych i
grzebał zmarłych....
|
|
| Bachleda-Tajber Jan (Ludzie) |
| |
Bachleda-Tajber Jan . Jeden z najlepszych
przewodników tatrz. na przełomie XIX i XX w., pochodzący z Zakopanego. Przewodnikiem II klasy
został ok. 1890, a I klasy przed 1900.
Chodził w góry m.in. z tak znanymi taternikami jak Karol Potkański, Kazimierz
Tetmajer, Janusz Chmielowski. Brał udział w wielu wyprawach odkrywczych, nieraz
w towarzystwie swego słynniejszego kolegi, Klimka Bachledy. Już w 1887
uczestniczył w II wejściu na Mnicha (z...
|
|
| Bachledzka Dolina (Doliny) |
| |
Bachledzka Dolina ; Bachledova dolina. S.
Wcina się w stoki Magury Spiskiej naprzeciwko Tatr Biel. i zbiega na
pd.-zach. do dolnego końca Zdziarskiej Doliny, w miejscu gdzie ta ostatnia
skręcając na pd. przechodzi w Dolinę Kotliny. W B. D. znajduje się jedno z
osiedli wsi Zdziar, zamieszkałe niegdyś przez Bachledów (stąd nazwa). U wylotu
B. D., przy szosie między Zdziarem a Tatrz. Kotliną, jest przystanek autobusowy
"Bachledova...
|
|
| bacówka (Terminologia) |
| |
Mieszkalny budynek past. (szałas, koleba) na hali, zajmowany przez bacę (z juhasami). W ostatnich latach zaczęto też
używać tej nazwy dla małych schronisk tur.
(poza Tatrami).
|
|
| Bacówka (Organizacja) |
| |
Bacówka . Grupa pol. taterników skupiona w luźnej
formie wokół Kazimierza Panka, ok. 1903 i w latach
następnych. Należeli tu m.in. Ignacy Król, Józef Jankowski, Ludwik Pręgowski oraz siostra i żona
K. Panka: Władysława Panek-Jankowska i Flora Mira Ogórek-Pankowa. Członkowie
Bacówki przystąpili potem do STTT.
|
|
| Bacuch (Przełęcze) |
| |
Bacuch lub Przełęcz Bacuch. P.
Przełęcz między Małym Giewontem a Grzybowcem. Prowadzą z niej ścieżki na
Giewont, na Przełęcz w Grzybowcu i do Małej Dolinki, stanowiącej górne piętro
Strążyskiej Doliny. W literaturze i na mapach nazwa Bacuch jest nieraz pisana
błędnie Bacug.
U górali nazwa Bacuch oznaczała nie samą przełęcz (którą nazywali po prostu
Siodełkiem), lecz sąsiadujące z nią zbocza Grzybowca po...
|
|
| Bagieński Stanisław (Ludzie) |
| |
Bagieński Stanisław (1876 Warszawa - XII 1948 tamże). Malarz, ilustrator.
Studia w Warszawie (u Wojciecha Gersona), Monachium i Paryżu. Malował obrazy
batalistyczne, hist. i rodzajowe oraz pejzaże, także tatrz., np. Widok na
Giewont, W Tatrach.
|
|
| bagno (Rośliny) |
| |
bagno (Ledum palustre), z rodziny Wrzosowatych (Ericaceae). Od 0,5 do 1,5 m
wys. krzew o intensywnej terpentynowej woni liści i łodyg. Kwiaty białe w
baldaszkach ukazują się w czerwcu i lipcu. W samych Tatrach b. jest rzadkie, na
wysokich torfowiskach Podtatrza nieco
częstsze. Roślina zagrożona wyginięciem z powodu masowego zbierania. Podlega
częściowej ochronie w całej Polsce.
|
|
| Bagno (Terminologia) |
| |
"Bagno" . Pierwotnie był to tytuł serii artykułów Stanisława Witkiewicza ("Prz. Zakop." 1902 i jako broszura: Lw. 1903), piętnujących
szkodliwą dla Zakopanego działalność jego ówczesnego wójta, dla Andrzeja Chramca
i władz gminnych, m.in. za bezprawne usunięcie ze stanowiska lekarza
klimatycznego » dra Tomasza Janiszewskiego, ale także i za różne inne sprawy. Na
zarzuty Chramiec nie odpowiedział, ale jego asystent i szwagier, dr Jan Gaik...
|
|
| Bahdaj Adam (Ludzie) |
| |
Bahdaj Adam (2 I 1918 Zakopane - 7 V 1985 Warszawa).
Dziennikarz, literat, od 1951 autor ponad 50 książek dla dzieci i młodzieży oraz
powieści sensacyjnych dla dorosłych, tłumaczonych na wiele języków. Wychowany w
Zakopanem, od młodych lat turysta i narciarz, czł. SNPTT. W 1939-45 na Węgrzech.
Tatrz. tematyka narc., tatern. i ratownicza występuje w jego książkach:
Ich pierwszy start (Wa. 1951, 1955),...
|
|
| Bajer Czesław Józef (Ludzie) |
| |
Bajer Czesław Józef (25 X 1900 Łódź - 19 V 1979 w
Bieszczadach, poch. w Warszawie).
Handlowiec i ekonomista, uczestnik kampanii wrześniowej 1939, w 1945-67
działacz państw., m.in. wicemin. handlu zagr. (1949-58) i wiceprezes NBP
(1958-60 i 1965-67), taternik i turysta górski.Taternictwo uprawiał od 1922
(czł. STPTT od 1930), wspinał się m.in. z Januszem Chmielowskim, Jerzym Maślanką, Wiesławem Stanisławskim, Stanisławem K. Zarembą,...
|
|
| Bajo Ivan (Ludzie) |
| |
Bajo Ivan (XI 1935). Słow. taternik i alpinista, psycholog (dr),
publicysta, karykaturzysta, jeden z bardziej czynnych działaczy (1967-78) w
słow. i czechosł. organizacjach tatern. i alpin., m.in. w zakresie
szkolenia.
W Tatrach był b. aktywny w lecie i zimie, przeszedł liczne drogi o wielkich
trudnościach, także pierwsze wejścia jak środk. depresją pn.-wsch. ściany
Pośredniej Grani (w 1962) i pd. ścianą Pośredniego Jastrzębiego...
|
|
|
