baba

baba, Baba i Babia Góra. PS. Nazwy wzniesień Baba, Babia Góra itp. istnieją na szerokim obszarze krajów słowiańskich, m.in. w Polsce od Mazowsza i Wielkopolski aż po Karpaty oraz na Słowacji. W Tatrach również się zdarzają tego typu nazwy na oznaczenie skał, szczytów i in. wzniesień: Baba, Lendacka Baba, Żółta Baba, Białe Baby, Babi Wierch, Babki itd., a na oznaczenie potoków i dolin: Babia Dolina, Babina i in. W literaturze spotyka się próby wytłumaczenia takich nazw z terenu Polski i Słowacji (także z Tatr) od słowa baba w znaczeniu czarownica, wiedźma, lub od bogini Baba z mitologii słowiańskiej; na poparcie tej tezy przytacza się odpowiednie podania lud. lub fragmenty literackiej prozy i poezji, a z obszaru na wsch. od Sanu zachowały się też wzmianki o istnieniu kamiennych posągów kobiecych (tzw. bab) na różnych Babich Górach i Babach, nawet o związanych z nimi praktykach kultowych.

Tymczasem w pol. gwarach lud. słowo baba ma co najmniej 16 znaczeń, słowo babka ma ich 13, a przymiotnik babi dotyczy b. rozmaitych rzeczy i zjawisk. Najważniejsze jednak jest to, że liczne Baby i Babie Góry po prostu swą sylwetką przypominają niską, przysadzistą kobietę (babę), opatuloną chustą, i stąd nazwa tych wzniesień. Zresztą na Mazowszu zanotowano termin topogr. baba w znaczeniu: półokrągłe wzniesienie. Natomiast wywodzenie nazw Baba, Babia Góra itp. od czarownic i mitologicznych bogiń to po prostu fantazja ludu wiejskiego lub literatów. Wszystkie tatrz. Baby (igła skalna, przysadziste skałki i potężne bule w dolinach) mają nazwy od swych kształtów i należą do licznej grupy nazw tatrz., które powstały w podobny sposób: Dziad, Dziadek, Dziadula, Cyganka, Chłop, Chłopek.

---