Dembowska Maria , z Sobotkiewiczów (1854 lub 1856
Horodnica, Ukraina - 24 II 1922 Zakopane, poch. na starym cment.).
Wraz z mężem Bronisławem osiadła w 1886 w
Zakopanem i wsp. z mężem była gorliwą
zbieraczką okazów podh. sztuki lud. (po jej śmierci zbiory dostały się do Muzeum Tatrz. w Zakopanem ).
Dom Dembowskich (nie istniejąca już "Chata" przy ul.
Zamoyskiego) odegrał w dawnym Zakopanem rolę wybitnego ośrodka kulturalnego. W
"Chacie" (przezywanej "Afaparkiem") bywali m.in. Tytus Chałubiński , Władysław Matlakowski , Kazimierz Potkański,
Stanisław Witkiewicz , Adam Chmielowski (brat Albert), Helena
Modrzejewska, Stefan Żeromski , a także Henryk Sienkiewicz , który przyjaźnił się z
gospodarzami; w 1888 i 1889 mieszkał u nich w Zakopanem. Częstym gościem w
"Chacie" był również Sabała
. W ostatnich latach życia Stanisława Witkiewicza
opiekowała się nim D.
Fragmenty listów D. na tematy zakop. i tatrz. są
opublikowane w książce Juliana Krzyżanowskiego
: Henryk Sienkiewicz, Kalendarz życia i twórczości
(1956, wyd. 2). Wśród bliskich D. była nazywana Marą Czarną, a w powieści Tadeusza Micińskiego
Nietota (1910) jest ona przedstawiona jako Wieszczka
Mara.
