E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Czirbesz Andreas Jonas

 
  Kategoria: 
Ludzie 

  opis  
  forum (0)  

Czirbesz Andreas Jonas (11 XI 1732 Podegrodzie Spiskie - 12 I 1813 Nowa Wieś Spiska). Spiskoniem. pastor ewang. w Nowej Wsi Spiskiej (od 1757), senior 13 miast spiskich (od 1791), przyrodnik (mineralog), historyk, numizmatyk. Miał zbiór minerałów, m.in. z Karpat (z Tatr?).

Związane z Tatrami są jego dwie cenne prace, które ogłosił w wiedeńskim czasopiśmie. Pierwsza z nich, Kurzgefasste Beschreibung des karpatischen Gebirges ("Privileg. Anzeigen" 1772 i 1773), daje wielostronny obraz Tatr nie tylko pod względem przyr., ale również opisuje kopalnie, użytek leczniczy różnych tatrz. roślin itd. Zdaje się, że w chwili pisania tej pracy Cz. nie znał jeszcze osobiście Tatr i opierał się jedynie na źródłach drukowanych i rękopiśmiennych różnych autorów, m.in. Buchholtzów. Tę pracę Cz. można uważać za sumę ówczesnych wiadomości o Tatrach. Jej przedruk (ze skrótami, omyłkami i własnymi komentarzami) wydał Theodor Posewitz w "Karp. Post" (1901 i 1902 oraz odb.).

Druga tatrz. praca Cz., Beschreibung einer karpathischen Bergreise, auf den so genannten Kriwan, samt den dabey gemachten Beobachtungen ("Privileg. Anzeigen" 1773), opisuje już własną wyprawę Cz. w Tatry, na Krywań  (w sierpniu 1772), i przynosi uzupełnienia do pracy poprzedniej. Wejście Cz. na Krywań nie było pierwszym w ogóle (jak to często się pisze), lecz pierwszym, którego uczestników znamy z nazwiska. Ta druga praca Cz. była przedrukowana w 1901 (w "Zipser Bote"? oraz odb.).

Również w "Privileg. Anzeigen" ogłaszał Cz. (nieraz anonimowo) recenzje prac dotyczących Spisza i Tatr oraz własne prace z dziedziny historii Spisza, np. w 1775: Umständliche Nachricht, dreyer merkwürdigen Solennitäten, welche den 20ten Febr. 1775. in der königlichen Berg- und XVI. Stadt Iglo vor sich gegangen; jest to anonimowy opis uroczystości związanych z połączeniem trzech miast okręgu lubowelskiego (Lubowla, Podoliniec, Gniazda) - zabranego Polsce - z XIII miastami spiskimi (oderwanymi od Polski już w 1769) w nową jednostkę administracyjną: XVI miast spiskich (» historia). Ten opis przedrukował Rudolf Weber w 1901 w "Zipser Bote" pt. Die Wiedervereinigung der an Polen verpfändeten Zipser Städte an Ungarn, również bez nazwiska Cz.



Literatura:
Jakob Melzer: Biographieen berühmter Zipser. Kaschau, Leipzig 1833. - "Biobibliografia 1976". -"SBS" 1, 1986 (pod Cirbes).



KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024