Zajączkowski Maciej

Zajączkowski Maciej (19 IV 1909 Kraków - 9 X 1983 Edynburg). Taternik, alpinista, leśnik (dr inż.), adiunkt SGGW w Warszawie (do 1939). Prawnuk »Hieronima Ciechanowskiego.

Turystykę uprawiał w Tatrach od dzieciństwa, taternictwo od 1928, dokonując również i szeregu pierwszych wejść: w lecie np. zach. grzędą Niżnich Rysów (odcinkami w 1935-38, z różnymi towarzyszami), a w zimie m.in. z Dzikiej Doliny przez Durną Przełęcz na Mały Durny Szczyt (1934, z Jakubem Bujakiem i Marianem Sokołowskim), od pn. na Pośrednią Grań (1935, z M. Sokołowskim), na Kaczą Turnię (1939, z Tadeuszem Orłowskim i Jerzym Pierzchałą).

Uprawiał też alpinizm w 1938 w Alpach Austr. (m.in. w Wysokich Taurach, I przejście b. trudnej grani Freiwandeck-Fuscherkarkopf); w czasie wojny chodził po Pirenejach, Atlasie algierskim, Apeninach i Dolomitach, a również w czasie wojny i po niej wspinał się też w górach Walii i Szkocji.

Od 1933 działał w zarządzie KWOWPTT, a w 1936-39 był wiceprezesem Klubu Wysokogórskiego. Był także instruktorem taternictwa.

Na tematy tatern. pisywał w "Taterniku", publikując tam m.in. Po limbowej grani (1935), Świstowy Róg (1936), W śniegach nad Doliną Dziką (1937). Z dziedziny historii taternictwa ogłosił Koło Wysokogórskie przy Oddziale Warszawskim P.T.T. ("Tat." 1936). Pisywał też liczne wiersze o tematyce tatrz., ale opublikował z nich niewiele: Bunt olbrzymów, Pijane góry ("Tat." 1938) i in.W 1928-39 prowadził w Tatrach badania przyr.-leśne, początkowo pod kierownictwem prof. Mariana Sokołowskiego, potem samodzielnie, ogłaszając z tej dziedziny sporo prac, m.in. O południowej granicy zasięgu sosny pospolitej w Polsce i o występowaniu reliktowej sosny w Karpatach Polskich (Kr. 1936), Die Reliktföhre in den Polnischen Karpathen ("Acta Soc. Bot. Pol." 1936, nr 1), Studia nad sosną zwyczajną w Tatrach i Pieninach (Kr. 1949). Zarówno spraw leśnych jak i ochrony przyrody dotyczy jego praca Dolina Sucha Kondracka w Tatrach Zachodnich ("Ochr. Przyr." 1936). Ogłaszał też prace pop.-nauk., np. Z historji sosny w Karpatach ("Wierchy" 1936), Społeczne i gospodarcze znaczenie lasu w górach ("Wiedza i Życie" 1937), Lasy urwiskowe ("Przyr. i Techn." 1938, wsp. z M. Sokołowskim), O szacie leśnej Tatr ("Wierchy" 1938, z tymże). Opublikował interesujący szkic Taternictwo i alpinizm na usługach nauki ("Tat." 21, 1936-37, nr 6).

W czasie II wojny świat. brał udział w kampanii wrześniowej, potem udał się przez Tatry i Węgry do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, gdzie był majorem komandosów i uczestnikiem bitwy o Monte Cassino i in. Po wojnie zamieszkał w Szkocji, ale odwiedzał Polskę i Tatry. Pośmiertnie ukazały się jego autobiogr. wspomnienia: Pożegnanie z Tatrami ("Wierchy" 51, 1982, druk 1984).

Lit. - "Wierchy" 52, 1983 (Bolesław Chwaściński). - "Tat." 1984, nr 1 (tenże). - Jadwiga Ciechanowska, Adam Czarnowski: Tatrzańskie lata. Kr. 1993.

---