widłaki

widłaki (Lycopodiaceae ). Rośliny zarodnikowe. W Tatrach interesujący jest ubikwist (wszędobylski, na całej kuli ziemskiej) widłak wroniec (Huperzia selago, Lycopodium selago ), przez górali nazywany nietotą i uważany za roślinę leczniczą i magiczną. Wroniec nie ściele się po ziemi lecz rośnie kępkami we wszystkich piętrach roślinnych Tatr, na wapieniu i granicie. Zarodniki w postaci drobniutkiego żółtego proszku tworzą się w zarodniach umieszczonych w kątach liści. Miewa również rozmnóżki wegetatywne jako drobne niby pączki między listkami pędów.

Najczęstsze w Tatrach są płożące się długimi łodygami po ziemi widłak gajowy (Lycopodium annotinum ) i w. babimór (L. clavatum ). B. rzadki jest w. alpejski (Diphasium alpinum, Lycopodium alpinum ) i w. zeglej (Diphasium complanatum, Lycopodium complanatum ), rosnące kępkami. Te cztery wymienione widłaki posiadają kłosy zarodnikowe, składające się z zarodni wewnątrz których mieszczą się zarodniki.

Wszystkie w. są ustawowo chronione w całej Polsce. Pochodzenie w. jest b. stare, jeszcze z okresu dewońskiego i karbońskiego od sygilarii i lepidodendronów, wówczas wielkich drzew, które potem zupełnie wyginęły. Nazwę góralską widłaka, nietota, przyjął Tadeusz Miciński jako tytuł swej powieści Nietota, księga tajemna Tatr (Wa. 1910).

---