Urbański Jarosław

Urbański Jarosław (3 IX 1909 Poznań - 13 VIII 1981 tamże). Zoolog (Uniw. Pozn. 1937, dr 1945), działacz ochrony przyrody, od 1950 prof. Uniw. Pozn., autor licznych prac nauk. i pop.-nauk. Zajmował się głównie mięczakami, skorupiakami i ważkami oraz zoogeografią i ekologią. W Tatrach badania zool. prowadził już od 1926, potem także na terenach sąsiednich: w Choczańskich Wierchach, na Babiej Górze i w Pieninach.

Szczególnie interesująca jest jego praca Reliktowe mięczaki ziem polskich i niektórych krajów przyległych ("Ochr. Przyr." 1948), gdzie opisane są m.in. relikty tatrz. z trzeciorzędu i plejstocenu.Gatunki tatrz. są też uwzględnione w jego pracy Krytyczny przegląd mięczaków (Mollusca) Polski ("Annales Univ. M. Curie-Skłodowska" 2, 1947, nr 1), w kluczu Krajowe ślimaki i małże (Poz. 1957) i zwł. w rozdziale Mięczaki w dziele zbior. "Tatrzański Park Narodowy" (wyd. 2, Kr. 1962). U. jest również autorem oznaczenia ślimaków tatrz. w pracy Kazimierza Kowalskiego Fauna jaskiń Tatr Polskich ("Ochr. Przyr." 1955).Podtatrza dotyczy Przyczynek do znajomości mięczaków z międzylodowcowych trawertynów z Gliczarowa ("Rocz. Pol. Tow. Geol." 8, 1932, nr 2), a in. terenów sąsiadujących z Tatrami: Die Molluskenfauna der Babia Góra (Westkarpaten) ("Arch. für Molluskenkunde" 64, 1932) i rozprawa Mięczaki Pienin ze szczególnym uwzględnieniem terenu polskiej części Parku Narodowego (Poz. 1939).U. zajmował się też botaniką, był dobrym florystą, interesował się roślinami synantropijnymi; ogłosił z tego zakresu prace nauk. i pop.-nauk. Pierwszy artykuł, jaki w ogóle opublikował (jeszcze jako uczeń gimnaz.), był florystyczny i dotyczył Zakopanego: Nasza najbliższa łąka ("Pam. XV Pozn. Drużyny harc. ...", Poz. 1924).Działalność w dziedzinie ochrony przyrody podjął U. już w 1929, współpracując z prof. Adamem Wodziczką, zwł. na terenie Wielkopolski, ale zajmował się w tej dziedzinie również sprawami Tatr, m.in. w ramach Państw. Rady Ochrony Przyrody, której był członkiem od 1948 aż do l981.

Lit. - "Chrońmy Przyr. Ojcz." 1982, nr 1-2 (Zdzisław Bogucki i Kazimierz Stępczak). - "Arch. für Molluskenkunde" 112, 1982 (A. Riedel). - "SBP" 1987 (Maria Jackiewicz).

---