E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

torby góralskie

 
  Kategoria: 
Nie okreslony 

  opis  
  forum (0)  

torby góralskie. U podh. górali najbardziej prymitywnym sprzętem do noszenia ciężarów była duża biała lub szara płachta płócienna. Umieszczano w niej to, co było do niesienia, brano na plecy, a końce płachty zawiązywano na piersiach. Taki tobół w płachcie to w gwarze podh. brzemie, plur. brzemiona, zdrobn. brzemiącko. Noszono tak dawniej i jeszcze obecnie siano, gałęzie na opał, koszyki z jajkami, serami lub masłem, bańki z mlekiem itd. W XIX w. i jeszcze na pocz. XX w. przewodnicy podh. i tragarze nosili tak w Tatrach bagaż swych turystów, póki nie rozpowszechniły się plecaki. Wyjątkowo także pol. turyści używali w Tatrach brzemion. Pasterze tatrz. dźwigali w takich płachtach nawet obońki z mlekiem. Wszystkie te zastosowania brzemion widać na starych rycinach, np. Walerego Eljasza czy Stanisława Witkiewicza, a również na dawnych fotografiach.

Już właściwą torbą była na Orawie, Podhalu i Spiszu Pol. torba juhaska czyli bacowska, dziś już rzadko widywana poza muzeami. Takie torby są prostokątne, ok. 50 x 55 cm lub nieco większe, wykonane z samodziałowego sukna wełnianego, pasiatego, w poprzeczne pasy białe i czarne lub białe i popielate, dawniej także białe i brunatne. Na zewn. powierzchni torby zwisają dość długie frędzle (gwarowo frombije ), a sama torba jest rozmaicie zdobiona i wyjątkowo z nazwiskiem właściciela i datą.

Torby takie były albo noszone na plecach (jak plecak) i wtedy ich długie plecione taśmy zawiązywano na piersiach, albo też noszono taką torbę zawieszoną przez jedno ramię (widać to na dawnych rycinach). W takich torbach juhaskich (bacowskich ) pasterze nosili np. serki owcze z szałasów do wsi lub na targ.

Zupełnie inne były tzw. torby myśliwskie, w nowszych czasach zwane też przewodnickimi, bo nosili je prawie wszyscy góralscy przewodnicy z Podhala, niektórzy jeszcze po II wojnie światowej. Były to torby skórzane z klapą zakrywającą cały przód, noszone na długim rzemieniu zawieszonym przez jedno ramię. Klapa miała wytłaczane ozdoby, na większych torbach bywały to zwierzęta i sceny myśliwskie. U przewodników, gajowych itd. widywało się zwykle torby niewielkie (ok. 15-20 x 20-25 cm), ale zdarzały się większe (ok. 25 x 28 cm), jak np. ostatnia torba Sabały (zachowana). Te skórzane torby myśliwskie (przewodnickie ) były przynajmniej częściowo sprowadzane na Podhale z Liptowa, gdzie były wyrobem rzemieślniczym.

Na rzemieniu swej torby (tórbki ) podh. przewodnik tatrz. przymocowywał swoją blachę przewodnicką, czasem również i in. odznaki. Dawni kłusownicy tatrz. z Podhala i Spisza Pol. używali zarówno brzemion (dogodnych do dźwigania ustrzelonej kozicy), jak i torb juhaskich i skórzanych torb myśliwskich.

Lit. - Roman Reinfuss: Wełniane torby góralskie. "Pol. Sztuka Lud." 3, 1949, nr 3-4.





KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024