Szajnocha Władysław (28 VI 1857 Lwów - 1 VIII 1928 Jaworze, pow.
Bielsko-Biała). Geolog i paleontolog, badacz Karpat, od 1885 do 1927 prof. UJ,
czł. AU i PAU, zasłużony działacz TT.
Tatr dotyczy jego rozprawa Wapienie retyckie z Tatr bielskich w łupkach
dolnokredowych w Lanckoronie ("Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr." PAU"1921) oraz
doniesienie z dziedziny paleontologii Ueber ein fossiles Elenskelett aus der
Höhle bei Jaszczurówka in der Tatra ("Bull. Int. Acad. Sc. Cracovie"1889, nr
10) i to samo po pol.: O łosiu (klempa) kopalnym z jaskini pod Jaszczurówką w
Tatrach ("Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. AU"1890).
Wśród jego licznych prac geol., karpackich i bardziej ogólnych, niejedna
częściowo dotyczy też Tatr, np. Źródła mineralne Galicyi (tamże 1892 i
odb.: Kr. 1891; m.in. o Jaszczurówce), Płody kopalne Galicyi ("Przew.
Nauk. i Lit." 1892 i odb.: Lw. 1893; tu o dawnym górnictwie rud żelaznych w
Tatrach), Czterdziestolecie Gabinetu Geologicznego Uniwersytetu
Jagiellońskiego (1886-1925) ("Rocz. Pol. Tow. Geol." 1925-26 i odb.: Kr.
1926; tu o zbiorach i badaniach tatrz.). Pisał również o zmarłych geologach
związanych z Tatrami: Stanisław Staszic, Feliks Kreutz, Viktor Uhlig, Marian
Łomnicki, Józef Grzybowski.Od 1904 S. był członkiem zarządu Tow. Tatrz., od 1906
jego wiceprezesem, w 1912-22 prezesem, jednakże funkcję kierowniczą sprawował
faktycznie już od 1906. Był pierwszym naukowcem wybranym na prezesa TT, gdyż
wszyscy jego poprzednicy byli arystokratami, wybieranymi na to stanowisko prawie
wyłącznie ze względów prestiżowych.
Czasy wiceprezesury i prezesury S. były przełomowe dla TT i zaznaczyły się
wybitnym postępem w wielu dziedzinach: organizacji, finansów, wydawnictw,
inwestycji (np. budowa nowego schroniska przy Morskim Oku), programu (np. w
zakresie ochrony przyrody) itd. Toteż PTT w 1922 swego ustępującego prezesa
mianowało członkiem honorowym.Jako działacz TT ogłosił S. wnikliwy Pogląd na
czterdziestoletnią działalność Towarzystwa Tatrzańskiego (w zbior.
publikacji "Czterdzieści lat istnienia Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie
1873-1913", Kr. 1913), wspomnienia pośmiertne o osobach zasłużonych dla TT (Jan
Kwiatkowski, Andrzej Potocki, Stanisław Ponikło) oraz kilka wypowiedzi
związanych ze Spiszem i Orawą, m.in.: Przed konferencją czesko-polską w
Krakowie ("Czas" 1919, nr 182), Krzywda Polski na Spiszu ("Głos
Narodu"1919, nr 234 i "Czas" 1919, nr 253), Wstępne przemówienie przy
otwarciu szeregu publicznych wykładów o Spiszu i Orawie, urządzonych przez
Towarzystwo Tatrzańskie w Krakowie w lutym 1919 r. ("Pam. TT" 1920), O
granicę tatrzańską Rzeczypospolitej ("Gaz. Zakop." 1922, nr 16).
Lit. - "Wierchy" 6, 1928 (Adam Lardemer). - "Ziemia" 13, 1928, nr 20 Regina
Danysz-Fleszarowa . - "BUP" 7, 1992 (Andrzej Śródka).
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
