brzoza

brzoza (Betula), z rodziny Brzozowatych (Betulaceae). Z 4 gatunków brzóz występujących w Tatrach tylko jeden - i to jako podgatunek - jest rośliną górską. Dwa gatunki tak znane i pospolite na niżu są unikatami w Tatrach. Są to:

Brzoza brodawkowata (Betula pendula, B. verrucosa). Ma ona na pn. stokach Tatr tylko dwa stanowiska: nad Rohackim Potokiem oraz w okolicy Rusinowej Polany, a i to ostatnie wzbudza wątpliwości, czy nie zostało wprowadzone sztucznie. Na stokach pd. zanotowano nieco więcej rodzimych stanowisk: Koprowa Dolina, Dolina Niewcyrka, Czerwona Glinka, Dolina Zimnej Wody i in.

B. omszona (B. pubescens). Równie rzadka jak jej poprzedniczka, znana jest tylko z Raczkowej Doliny, z Huczawy Bielskiej oraz z lasu między Jaworzyną Spiską a Podspadami.

Natomiast jej podgatunek b. karpacka (B. pubescens ssp. carpatica) jest tą charakterystyczną b. górską. Występuje gł. u górnej granicy lasu i wśród kosówki w jej dolnych partiach. Kora drzew jest zwykle brunatna, tylko na niewielkich powierzchniach biała. Kwitnie w maju. Najniższe stanowisko brzozy tej w Tatrach Pol. znajduje się przy Wodogrzmotach (1100 m); w Tatrach Słow. na ich zach. krańcu (Suchy Potok, 700 m). Najwyższe stanowiska: w Staroleśnej Dolinie na zboczach Sławkowskiego Szczytu (1800 m) i na Siedmiu Granatach nad Morskim Okiem (1740 m).

B. czarna (B. obscura). Od in. brzóz różni się ciemną korą dołem spękaną, górą błyszczącą, oraz układem korony o gałęziach nierównomiernie poodginanych i wzniesionych lub ustawionych poziomo. Kwitnie w kwietniu i maju. Jest najrzadsza z wszystkich tu wymienionych, jedyne znane dwa stanowiska w Tatrach i na Podtatrzu: po pr. stronie Drogi do Kuźnic (nie na Kalatówkach) oraz po pr. stronie gościńca z Nowego Targu do Waksmundu. Obie brzozy: brodawkowata i omszona są chętnie sadzone przy chatach góralskich, w parkach i przy ulicach po obu stronach Tatr.

---